برادر کوچک سی و سه پل!

این پل که در میانه به نام بیست و سه پل یا پل راه آهن نامیده می شود، در طول زمان اسامی مختلفی داشته است. عده ای به آن پل شهرچای می گفتند. شَهَرچای نام رودی است که از ارتفاعات قاسیم داغی سرچشمه می گیرد، در نزدیکی میانه رودهای قوروچای، قارلانقو و آیدوغموش به آن می‌ریزند و نهایتا در نزدیکی روستای آچاچی به رود قزل اوزن می‌پیوندد.

اما عده ای دیگر نام راه آهن کورپوسی را روی این پل گذاشته بودند. چرا که این پل در روستای راه آهن واقع شده. برخی هم آن را قرانقو کورپوسی می نامیدند. حتی قدیم تر، با گویش محلی قارلانقو و قارآلان قو هم نامیده می شد.

با تمام این ها این پل که در تاریخ 28 مرداد 1348 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است؛ این روزها نیاز به مراقبت و مرمت دارد.

بخش هایی از پل شهر چای تخریب شده و اگر به آن رسیدگی نشود، برادر کوچکتر سی و سه پل از روی نقشه میانه حذف خواهد شد.

برای دیدن پل قرانقو باید به 12 كیلومتری جنوب شهر میانه در نزدیكی قریه تازه كنده سفر کنید. این پل به طول 260 متر و عرض 8.9 متر دارای 23 چشمه با طاقی جناغی بود كه به علت ویران شدن دو چشمه بر اثر سیل یك طاق مسطح بتونی ناموزون بجای آن احداث كرده اند. عرض چشمه ها هر كدام 6.70 و ارتفاع پل در حدود 5.5 متر است.

پایه ها دارای آب برهای مثلثی شكلی هستند و فاصله بین طاق ها به صورت صندوقه ساخته شده و روزنه های بیضی شكل كه در طرفین صندوقه ها دیده می شوند، كار تهویه هوای داخل را به عهده دارند. به طوری که هر پایه دارای دو بیضی است که تعداد این بیضی ها در کل پل به عدد 42 می رسد.در دو طرف ورودی های گذرگاه پل در گذشته میل هایی با ارتفاع 5/1 متر و سرستون های چهار گوش مطبق تعبیه شده بود كه عابران را به تنها راه مطمئن معبر هدایت می كرده است.

جان پناه های پل را به ارتفاع 70 سانتیمتر با گچ و آجر ساخته اند. مصالح غالب در بنا آجر است و فقط در پایه ها سنگ سفید به صورت مكعب تراش دار بكار رفته و در طاق مسطح دو چشمه نیز از بتون مسلح استفاده شده است. در واقع پل شهرچای دارای 21 پایه است از سنگ های سفید که به صورت مکعبی تراش خورده اند، بر روی پایه ها هم آب برهای مثلثی شکلی بنا شده اند که در هر دو سوی پل هم شکل اند.

آخرین تعمیر پل بنا به كتیبه منصوب بر پیشانی یكی از طاق ها، در دوره ولایت عهدی عباس میرزا در آذربایجان انجام گرفته است.

فراوری: الهام مرادی

بخش گردشگری تبیان

برگرفته از: مهر، بیابان های ایران، میانه یاب

مطالب مرتبط:

چگونگی ساخت زیباترین پل‌های ایران

اولین پل‌هایی که ایرانی‌ها ساختند

قدیمی ترین پل جهان در دزفول