حرکت ابر مانند کوه ها - جلسه دوم

هدف:

شناخت واژگان مهم آیه و معنای آنها

مقدمه:

در این طرح درس یک گام جلوتر می رویم و سعی می کنیم خودمان را برای فهم بیشتری از آیه مجهز کنیم.

در همین راستا آگاهی از معنای واژگان اولین و مهم ترین گام در فهم معنای آیه است. یعنی بدون فهمیدن معنای لغات موجود در آیه فهم دقیق غیر ممکن است. نکته ای که باید این جا در نظر داشته باشیم این است که کلمات عربی مثل کلمات فارسی در طول زمان تفاوت معنایی پیدا کرده اند. برای مثال در زبان فارسی معنای کلمه «شوخ» از «چرک» و «کثیفی» به معنای «مزاح کردن» تغییر پیدا کرده است.

کاری که هر شخصی در ترجمه و تفسیر قرآن باید انجام بدهد این است که با بررسی دقیق کلمات، معنایی که در عصر نزول برای مخاطبین قرآن قابل فهم بوده را مورد توجه قرار بدهد و بر اساس آن، آیه را معنا کند. البته از قرون ابتدایی نزول قرآن، تلاش هایی برای جمع آوری معنای کلمات قرآنی در یک مجموعه واحد، صورت گرفته است که اولین و مهم ترین این تلاش ها توسط شخصی به نام «ابن فارس» در کتاب «مقایس اللغه» می باشد.

بعد از ابن فارس هم لغت نامه های دیگری نوشته شده که مهم ترین آن ها عبارتند از: «العین» نوشته خلیل بن احمد فراهیدی، «مجمع البحرین» نوشته فخرالدین طریحی، «مفردات» نوشته راغب اصفهانی، «لسان العرب» نوشته ابن منظور و «التحقیق فی کلمات القرآن الکریم» نوشته حسن مصطفوی.

این کتاب ها به زبان عربی نوشته شده که البته بعضی از آن ها به فارسی ترجمه شده اند. در این کتاب ها سعی شده با توجه به کاربردهای مختلف قرآنی و اشعار و ضرب المثل های عربی، معنای کلمات را بیان کنند.

گام 1:

در راستای توضیحات بالا، کاری که شما باید انجام بدهید این است که لغت های مهم و کلیدی آیه را شناسایی کرده و معنای آنها را بیابید. براساس ترجمه ی آیه به نظر شما کدام واژگان را می توان در زمره ی واژگان مهم پژوهش خود به حساب آورد؟

در ادامه این واژگان به شما معرفی می شود. اگر این واژگان را درست شناسایی کردید به شما می گوییم :«احسنت!»

«وَ تَرَى الْجِبالَ تَحْسَبُها جامِدَةً وَ هِیَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحابِ صُنْعَ اللَّهِ الَّذی أَتْقَنَ كُلَّ شَیْ‏ءٍ إِنَّهُ خَبیرٌ بِما تَفْعَلُونَ »

واژگانی که زیرشان خط کشده شده واژگان مهم آیه هستند.

حال با استفاده از نرم افزار جامع التفاسیر، ریشه این کلمات را یافته و با مراجعه به بخش کتب لغت این نرم افزار، از معنای این ریشه ها و واژگان اطلاع پیدا نمایید. توصیه می شود جهت ساماندهی هر چه بهتر یافته های خود، آنها را در جدولی مشابه جدول زیر وارد نمایید.

کتب لغت پیشنهادی:

ترجمه المفردات، قاموس قرآن، فرهنگ ابجدی، لسان العرب

تکلیف:

اکنون با توجه به آشنایی با معنای کلمات، سعی کنید فهم خودتان از آیه را بنویسید.

شما عزیزان می توانید برای انجام این پروژه به طرح درس های ذیل مراجعه فرمایید:

حرکت ابر مانند کوه ها - جلسه اول

حرکت ابر مانند کوه ها - جلسه دوم

حرکت ابر مانند کوه ها - جلسه سوم

حرکت ابر مانند کوه ها - جلسه علمی
 
بخش پژوهش های دانش آموزی سایت تبیان
تهیه: زهره سدیدی