درباره ی ترجمه
نظر کمال بهروز نیا درباره ی موانع حضور ایران در عرصه‌های جهانی و گفته های شهلا انتظاریان در علت یابی ترجمه‌های ضعیف.
کمال بهروزکیا درگفت‌و‌گویی ، با اشاره به سخنان نماینده اعزامی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان به نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت درباره موانع حضور ایران در عرصه‌های جهانی گفت: برای اظهارنظر در مورد کیفیت آثار ترجمه‌شده ایرانی در آن سوی مرزها الزاما باید کار آماری صورت بگیرد. مثلا باید مشخص کنیم که طی نیم قرن اخیر چه کتاب‌هایی توسط چه افرادی به زبان‌های بین‌المللی ترجمه شده‌اند. قطعا تعداد این افراد زیاد نیست و کسانی که به این زبان‌ها مسلط هستند می‌توانند با بررسی مجدد این آثار نشان دهند که ادبیات ما تا چه اندازه به صورت تحت‌اللفظی ترجمه شده و در اختیار مخاطبان آن سوی مرزها قرار گرفته است.
این عضو انجمن نویسندگان کودک و نوجوان با تاکید بر این‌که ترجمه صرفا به زبان انگلیسی خلاصه نمی‌شود اظهار کرد: تا آن‌جا که من می‌دانم در حوزه زبان آلمانی و در زمینه ادبیات بزرگسال با حضور افرادی چون بزرگ علوی و تورج رهنما طی سال‌های دور ترجمه‌های خوبی از ادبیات ایران در اختیار جهانیان قرار می‌گرفت، چرا که کسانی به این ترجمه‌ها می‌پرداختند که ضمن تسلط بر زبان مقصد از ادبیات تطبیقی آگاهی کامل داشتند و کار ترجمه را جدی می‌گرفتند.
بهروزکیا یادآور شد: تا آن‌جا که من می‌دانم در حوزه ترجمه آثار نویسندگانی چون هوشنگ مرادی کرمانی و محمدرضا بایرامی که به زبان آلمانی ترجمه شده، با استناد به نقد و نظرهایی که از زبان کارشناسان آلمانی ترجمه کرده‌اند کارهای خوبی انجام شده است. البته من نمی‌خواهم این مسئله را تعمیم دهم و ادعا کنم که کارهای ترجمه‌یی تماما خوب یا بد هستند. اما معتقدم جهانی شدن ادبیات کودک و نوجوان ما اگرچه می‌تواند با این موضوع مرتبط باشد اما مسائل دیگری را هم دارد که تا آن‌ها حل نشوند مشکلات در جای خود باقی است.
این مترجم زبان آلمانی با طرح این سوال که ادبیات کودک و نوجوان ما تا چه اندازه برای مخاطب داخلی جذابیت دارد و او را با متن اثر همراه می‌کند تاکید کرد: ادبیات جامعه امروز ما ویژگی امروز جامعه خود را ترسیم نمی‌کند. نویسندگان ما در دهه اخیر با میل به فانتزی‌نویسی تلاش کردند تا با تقلید از رولد دال انگلیسی یا میشل اندره آلمانی مانند آنان شوند؛ در حالی که برای جهانی شدن باید با بهره‌گیری از تکنیک‌های روز، شرایط اجتماعی جامعه خود را ترسیم می‌کردند. این ضعف باعث شده است تا آثار این عزیزان نه تنها در خارج که در داخل هم مورد استقبال عموم قرار نگیرد. البته باید مشکلات نشر را به صورت ریشه‌یی حل کرد.
علت ترجمه‌های ضعیف چیست؟
شهلا انتظاریان نیز در گفت‌وگویی ، اظهار کرد: مسئله ترجمه‌های تحت‌اللفظی مقوله‌ای است که خیلی از مترجمان صاحب‌نام هم به آن گرفتار شده‌اند، چرا که سیاست‌های کلی نشر به این مشکل دامن می‌زند. وقتی همه ناشران به جای کار باکیفیت به دنبال انبوه‌سازی هستند در چنین شرایطی موازی‌کاری امری بدیهی جلوه می‌کند.
او تأکید کرد: در چنین فضایی کار موفقی که پیش‌تر ترجمه شده است توسط ناشر دیگر شناسایی و ترجمه آن به مترجمی دیگر داده می‌شود تا دوباره آن را ترجمه کند. مترجم هرچقدر هم عاشق باشد بخشی از کار او بیزینس است و این موضوع طلب می‌کند تا شما به سرعت کار کنید، به‌ویژه که برخی از ناشران بحث خرید قطعی را دنبال می‌کنند. در چنین فضایی منِ مترجم ترجیح می‌دهم تند و تند ترجمه کنم و در نتیجه کیفیت فدای کمیت می‌شود.
این عضو انجمن نویسندگان کودک و نوجوان یادآور شد: وقتی ناشران به کمیت بیش از کیفیت بها می‌دهند مسئله‌ای اتفاق خواهد افتاد که سال‌هاست در جامعه ما رخ داده است. ناشران برای ارزان‌شدن کارهای تولیدی‌شان کار را به کسانی واگذار می‌کنند که مهارت چندانی در مقوله ترجمه ندارند. وقتی مترجمان بناست در چنین فضایی دست به کار شوند فرصتی برای بازخوانی آثارشان ندارند، مضاف بر این‌که دستمزد پایین آن‌ها که متأثر از تیراژ کم کتاب‌هاست هیچ رغبتی را برای ترجمه موفق باقی نمی‌گذارد.
منبع:
ایسنا
