شناخت نسبت به اعتقادات و اخلاقیات

معرفی مختصر کتابهای «میزان شناخت قرآن» و «شناخت شناسی از دیدگاه قرآن و حدیث».

«میزان شناخت قرآن»

کتاب «میزان شناخت قرآن» برگرفته از آثار حضرت آیت‌الله جوادی آملی از سوی مرکز بین‌المللی نشر اسراء منتشر و روانه بازار نشر شده است.

این کتاب دربردارنده سه فصل «شناخت‌نامه قرآن در قرآن»، «اوصاف عام و ویژگی‌های خاص قرآن در قرآن درآمد» و «رسالت‌های قرآن در حوزه هدایت‌گری» و بخش‌هایی همچون «قرآن در لغت و اصطلاح»، «مفهوم لغوى وحى»، «معناى قرآنى وحى»، «وحى مستقىم و بى‌واسطه»، «وحى از پشت حجاب»، «مبدأ نزول قرآن»،‌«قیومیت و ربوبیت الهى»، «تعلیم و کرامت الهى» و «نزول دفعى و تدریجی قرآن» است.

در بخشی از کتاب «میزان شناخت قرآن» درباره «حقانیت وحی قرآنی» می‌خوانیم: کسى که در آیات قرآن تأمل، تدبّر و خردورزى داشته باشد، به گوشه‏اى از اسرار وحى الهى آشنا می‌شود، زیرا قرآن، کلام خداوند است و سخن الهى نیز، وحى اوست. او معلمى است که به وسیله وحى با انسان سخن می‌گوید و سراسر جهان هستى و بشر، متعلّم و مستمع کلام الهى‏ هستند.

خداى سبحان درباره نزول قرآن کریم می‌فرماید که از آغاز تا پایان حق است، زیرا قرآن کریم را هم به حق فرو فرستاد و هم در طول راه و هنگام نزول بر قلب مطهّر حضرت رسول (ص) همراه حق بوده و هرگز بیگانه‏‌اى در آن راه نیافته است: (و بِالحَقِّ اَنزَلنـٰهُ و بِالحَقِّ نَزَل).

بر اساس آیات، آورنده قرآن کریم، جبرئیل امین و گیرنده وحى، قلب معصوم نبوی است و فرشته‏‌هاى امین وحى نیز، این امانت الهى در آسمان را هماهنگ با واقع دریافت می‌کنند و آن را به امین الله در زمین می‌رسانند. خداى والا در این باره مى‌فرماید: قرآن را روح الامین به قلب تو نازل کرد، تا از بیم‌دهندگان باشى:

(نَزَلَ بِهِ الرّوحُ الاَمین * عَلىٰ قَلبِکَ لِتَـکونَ مِنَ المُنذِرین).

اگر فرشته الهى، وحى را حفظ نمی‌کرد و مانع تهاجم بیگانه نمی‌شد، «روح امین» نام نمی‌گرفت. نه تنها پیک وحى، امین است، بلکه دیگر فرشتگان دست‏‌اندرکار نیز، «سفیران بزرگوار» نامیده شده‏‌اند، چنان ‌که قرآن کریم مى‌فرماید: قرآن، وسیله یادآورى و به دست سفیرانى گرامى و نیکوکار است: (کَلّا اِنَّها تَذکِرَة... * بِاَیدى سَفَرَة * کِرامٍ بَـرَرَة). کرامت و نیکوکارى آنان، نشان امانت‌دارى‌شان است. آنان می‌گویند که ما جز به دستور پروردگار تو فرود نمی‌آییم: (و ما نَـتَنَزَّلُ اِلّا بِاَمرِ رَبِّک). رسول خدا هم که امین وحى الهى است، مطابق با واقع آن را می‌گیرد و حفظ می‌کند و بى‌ کم و کاست، به مردم مى‌رساند.

گفتنى است، قلب مبارک رسول اکرم (ص) نقطه پایانى وحى قرآنى نیست، بلکه این پیام الهى، در سیر ابلاغ خود، از قلب رسول امین (ص) تا لب‌هاى مطهر آن حضرت و از آنجا تا گوش امت اسلامى و شنوندگان آیات، همچنان وحى الهى است که در امت اسلامى و شنوندگان آیات، همچنان وحى الهى است که در مسیر تنزّل از مبدأ متعالى تا گوش امت اسلامى، به وسیله فرشتگان محافظ و مراقب و معصومى حراست مى‌شود، تا شیاطین به آن راه نیافته و از تحریف و هر گونه کاهش یا افزایش و آسیبِ عیب و نقص، مصون و محفوظ بماند، چنا‌نكه خداى والا مى‌فرماید: این قرآن، گفتار و سخن فرستاده بزرگوارى است. او توانمندى است که نزد خداوندِ صاحب عرش، مقام و جایگاه والایى دارد و در میان فرشتگان آسمانى، فرماندهى مطاع و امین است: (اِنَّهُ لَقَولُ رَسولٍ کَریم * ذى قُوَّةٍ عِندَ ذِى العَرشِ مَکین * مُطاعٍ ثَمَّ اَمین). در آیه دیگرى نیز آمده است: خداوند، داناى غیب است و کسى را بر اسرار غیبى خود آگاه نمی‌کند، مگر فرستاده برگزیده خود را که از پیش رو و پشت سر او نگهبانانى (از فرشتگان محافظ) روانه می‌کند: (عـٰلِمُ الغَیبِ فَلا یُظهِرُ عَلىٰ غَیبِهِ اَحَدا * اِلّا مَنِ ارتَضىٰ مِن رَسولٍ فَاِنَّهُ یَسلُکُ مِن بَینِ یَدَیهِ و مِن خَلفِهِ رَصَدا).

«شناخت شناسی از دیدگاه قرآن و حدیث»

کتاب «شناخت شناسی از دیدگاه قرآن و حدیث» تألیف «سیدکاظم ارفع» از سوی نشر ذکر منتشر و روانه بازار نشر شد.

کتاب «شناخت شناسی از دیدگاه قرآن و حدیث»، مشتمل بر 66 نوع شناخت نسبت به اعتقادات و اخلاقیات و جهان و موجودات در آن و آداب و رسوم صحیح و منطقی است و اشاره‌ای به عالم پس از مرگ و مسائل مربوط به آن دارد.

از جمله این بخش‌ها می‌توان به «خداشناسی»، «معادشناسی»، «جن‌شناسی»، «روان‌شناسی»، «گناه‌شناسی»، «عقل‌شناسی»، «توهم و خیال‌شناسی»، «واقع‌گرایی‌شناسی»، «التقاتی‌گری و بدعت‌شناسی»، «رجعت‌شناسی»، «شفاعت‌شناسی»، «شیطان‌شناسی»، «قضاوت و قاضی‌شناسی»، «قمارشناسی»، «اقتصاد سالم‌شناسی» و «سنت‌شناسی»، اشاره کرد.

در کتاب «شناخت شناسی از دیدگاه قرآن و حدیث» درباره «شیعه‌شناسی»، آمده است: امیرالمومنین علی علیه‌السلام فرمود: به خدا سوگند که، شیعیان من مردمانی بردبارند و خدا و دین او را می‌شناسند، از خدا اطاعت می‌کنند و فرمانش را می‌برند، به واسطه محبت او ره یافته‌اند، تشنه عبادتند، معتکف دیرِ زهدند، از شب زنده‌داری رنگ‌شان زرد است، بر اثر گریه چشمانشان کم سو و آبریزان است، لبانشان بر اثر ذکر گفتن خشکیده، شکم‌هایشان از گرسنگی به پشت چسبیده است. ربانیت و خداپرستی در رخسارشان معلوم است و پارسایی و خداترسی در سیمایشان، چراغ‌های هر تاریکی و ظلمتی هستند، اگر در محفلی حاضر باشند کسی آنها را نمی‌شناسد و اگر نباشند کسی جویای آنان نمی‌شود، ایشان شیعیان پاک و برادران ارجمند من هستند، وه که چه شوقی به آنان دارم!

در بخشی از پشت جلد این کتاب می‌خوانیم: سیرتکامل نظام آفرینش و نقش قرآن و حدیث در سرنوشت انسان چنین اقتضا می‌کند که هر کس به تناسب رشد خود و دوره‌ای که در آن زندگی می‌کند با وظایف و مسئولیت‌هایی که متوجه وی می‌گردد به خوبی آشنایی و شناخت پیدا کند تا ضمن دستیابی خود به تکامل به سعادت جامعه و اطرافیان و دوستان نیز یاری رساند.

جوانان عزیز باید هوشیار باشند و بدانند دیگر جای هیچ عذر و بهانه‌ای نیست تا بگویند عصر ما عصری بود که نمی‌توانستیم شناخت درستی از اسلام داشته باشیم تا ایمان و شأن دینی خودمان را حفظ کنیم.