علل قیام امام حسین علیه السلام

معرفی دو کتاب با عناوین: «بررسی و تحقیق پیرامون نهضت حسینی» و «سخنان حسین‌بن‌علی(ع) از مدینه تاکربلا».

«بررسی و تحقیق پیرامون نهضت حسینی»

کتاب «بررسی و تحقیق پیرامون نهضت حسینی» نوشته آیت الله سید علی فرحی توسط موسسه بوستان کتاب منتشر شده است.

یکی از اهداف اساسی قیام امام حسین- علیه السلام- مبارزه با ظلم برای زمینه سازیِ عدالت است؛ از این رو در بخش‌های مختلف کتاب «بررسی و تحقیق پیرامون نهضت حسینی» بحث‌های جالب و بکری در توجیه عدالت و ضرورت تحقق آن در جامعه اسلامی به میان آمده است. این کتاب، از یک دیباچه، پنج بخش و هر بخش نیز از چند گفتار و زیرمجموعه تشکیل شده است.

بخش اول این کتاب به «بنی امیه و مسئله خلافت اسلامی» پرداخته و بنی امیه و هم فکرانشان را ریاست طلب‌های فاسدی معرفی کرده که با بنی هاشم و دعوت اسلامی، اختلافات اصولی داشتند؛ از این رو با همه توان با آن مبارزه کردند و جنگ‌های بزرگی مانند بدر، احد و احزاب را به وجود آوردند. این بخش موضوعاتی را واکاوی کرده نظیر: آیا بنی امیه به راستی مسلمان شدند؟ چرا پیامبر با ابوسفیان مهربانی کرد؟ حساس ترین دوراهی اسلام، استفاده های سیاسی خطرناک، سردرگمی مسئله خلافت؛ باعث کشمکش ها، عوامل گوناگون کمک کننده به بنی امیه و ...

بخش دوم این بخش با عنوان «دو سازمان متضاد در محیط اسلام» به شناسایی مسیر بنی امیه و هم فکرانشان و نیز مسیر بنی هاشم و پیروانشان پرداخته و هدف‌هایی را که این دو سازمان در درون جامعه اسلامی داشتند، واکاوی کرده است. مباحثی همچون: پیراهن عثمان و ولی عهدی یزید، سیاست تزویر و شمشیر، شناسنامه و کارنامه یزید، جبر مذهبی وسیله جبر سیاسی، اختلاط حق و باطل، سرمشق‌های اسلامی، زنان با ایمان و فداکار در راه حق و ... را در این بخش می‌توانید مطالعه کنید.

بخش سوم در این بخش که طولانی‌ترین بخش کتاب است، علل قیام امام حسین - علیه السلام - تشریح شده و نحوه برخورد یزید با امام حسین و اهل بیتش را متفاوت با نحوه عملکرد معاویه دانسته است. همچنین درباره فلسفه کلی روایت مشیت، همه جانبه بودن قیام حسینی و ذلت ناپذیری امام حسین و یارانش، مباحث مبسوطی مطرح کرده و قیام و شهادت آن حضرت را به تیشه ای تشبیه کرده که به ریشه حکومت بنی امیه زد، نه به شاخه! در ادامه نیز امتیاز اصلی حکام و و هویت زمام داران اسلامی را تبیین کرده است.

بخش چهارم عنوان این بخش، «چگونه امام حسین پیروز شد» است. در این بخش که به جنبه های عملی نهضت امام حسین پرداخته، حق را پشتوانه پیروزی برشمرده و به بیان تاثیر شخصیت امام حسین در تاریخ بشریت پرداخته است. پس از آن درباره مهم ترین عوامل نابودی حکومت‌ها صحبت کرده و نهضت‌های ایرانی ضد اموی را خاطر نشان کرده و قیام حسینی و شهادت آن حضرت را در عین پیروزی و جاودانگی، مصیبتی بزرگ شمرده است.

بخش پنجم در این بخش، که در واقع جوهره کل مباحث کتاب است، به بررسی جنبه های علمی مکتب آزادی-بخش امام حسین - علیه السلام – پرداخته و نهضت حسینی را از جنبه حیات و عدالت بررسی کرده و ظلم را نتیجه سوء استفاده از عدالت می‌داند. سپس به بحث احساس مسئولیت و مسئولیت مربیان جامعه پرداخته است و عنوان کرده که کربلای حسین، فقط برای گریه و شفاعت نیست، بلکه سراسر درس چگونه زیستن و چگونه رفتن و چگونه مردن است. در پایان نیز نشانه های پیروان حسین را برشمرده است.

در بخش نشانه پیروان حسین – علیه السلام- آمده: «نشانه اجتماعیِ پیروان حسین نیز این است که با فداکاری های خالصانه خود، به انسان ها تربیت انقلابی می‌دهند و آن‌ها را در مسیر دفاع از حق و عدالت و مبارزه با ظلم به حرکت می‌آورند ...»

موسسه بوستان کتاب چاپ نخست (ویرایش دوم) این اثر پژوهشی را در 678 صفحه، در قطع وزیری، با مبلغ 33 هزار تومان، با شمارگان هزار جلد، چاپ و منتشر کرده است.

«سخنان حسین‌بن‌علی(ع) از مدینه تاکربلا»

در این کتاب نگارنده کوشیده متن سخنان امام حسین (ع) را از آغاز حرکت از مدینه تا هنگام شهادت، به ترتیبی که آن حضرت در مناسبت‌های مختلف ایراد کرده، برگرفته از منابع مختلف، ثبت نماید.

علاوه بر متن عربی سخنان امام حسین (ع)، توضیح لغات، ترجمه و شرح متن سخنرانی درج گردیده است. بیان دقیق فرمایشات آن حضرت از مدینه تا کربلا و بررسی برخی از موارد مبهم تاریخی از جمله امتیارات این کتاب است.

کتاب سخنان حسین بن علی (ع) از مدینه تا کربلا تاکنون به زبان‌های اردو، ترکی استامبولی و روسی ترجمه شده است.

این کتاب در 4 بخش مدینه تا کربلا، مکه تا کربلا، سخنان امام (ع) در کربلا، خطبه حسین بن علی (ع) در منی، تدوین شده‌است.

نویسنده این کتاب معتقد است با مطالعه و تامل در سخنان امام حسین(ع) می‌توان وجوه گوناگون نهضت حسینی، حوادث، جریان‌ها و نیز چهره‌های حق و باطل را بازشناخت.

بخش اول، سخن امام به استاندار مدینه، پاسخ امام حسین (ع) به مروان، سخن امام (ع) در کنار قبر رسول‌الله (ص)، پاسخ امام به ام‌سلمه و محمد حنفیه و وصیت امام حسین (ع) را شامل می‌شود.

بخش دوم به بررسی این نکته پرداخت شده است که آیا حسین‌ بن علی (ع) مجبور به شهادت بود یا آزادانه راه شهادت را برگزید و اینکه شهادت پیش‌بینی شده چه ارزشی دارد مطرح شده است و دیگر مباحث در این فصل، سخنان امام در منزل‌های گوناگون در طی راه از مدینه تا کربلا است.

بخش سوم کتاب که بیان سخنان امام (ع) در کربلا اختصاص داده شده است، گفتار امام در عصر عاشورا، شب عاشورا، شعر امام (ع) و وصیت آن حضرت به خواهران و همسرانش در شب عاشورا، رویا امام (ع) در شب عاشورا، اولین و دومین سخرانی امام (ع) در روز عاشورا جزو سرفصل‌های این بخش است.

بخش چهارم کتاب به بررسی خطبه حسین‌ بن علی (ع) در منی می‌پردازد که در ابتدا، مولف نگاه اجمالی به محتوا و چگونگی نقل این خطبه شریف در منابع حدیثی را بررسی کرده است و هم‌چنین انگیزه امام (ع) از ایراد این خطبه و هم‌چنین نکات مربوطه به در متن خطبه را بیان کرده و رابطه انقلاب اسلامی ایران پاسخی بر خطبه حسین بن علی (ع) را مطرح و بررسی کرده است.

از منابع استناد شده در تألیف این اثر می‌توان به کتاب‌های شرح نهج‌البلاغه، نورالثقلین، تهذیب‌التهذیب، مناقب، سفینه‌البحار، مقتل و وسایل‌الشیعه، اشاره کرد.

این کتاب از سوی بوستان کتاب قم در سال 1381 منتشر و تا کنون بیش از سیزده بار تجدید چاپ شده است.