تبیان، دستیار زندگی
« تزهایی در باب عکاسی تاریخ » شامل دو مقاله است که به رابطه تاریخ و عکاسی می پردازد و ایده والتر بنیامین درباره موضوع فوتوگرافیک و تاریخ را بسط می دهد.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : فاطمه شفیعی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تاریخ و عکاسی

« تزهایی در باب عکاسی تاریخ » شامل دو مقاله است که به رابطه تاریخ و عکاسی می‌پردازد و ایده والتر بنیامین درباره موضوع فوتوگرافیک و تاریخ را بسط می‌دهد.

فاطمه شفیعی -بخش کتاب و کتابخوانی تبیان
تزهایی در باب عکاسی تاریخ

تزهایی در باب عکاسی تاریخ. ادوارد کاداوا. مترجم: میثم سامان پور. انتشارات رخداد نو. چاپ اول. تهران: 1391. 1100 نسخه.140 صفحه. قیمت: 3500تومان.

«این عکس از خودمان، تجربه زیسته ما را ثبت می‌کند و به غیاب ما در مواجهه با آن تجربه اشاره می‌کند. از آن چه از گذشته خود به یاد می‌اوریم سلف‌پرتره‌ای ظاهر می‌شود که به ما می‌گوید آن چه زمانی به وقوع پیوسته است، ممکن است هیچ گاه در زمان حال به ما داده نشود، ممکن است هیچ گاه جلوی نگاه خیره‌مان آورده نشود. ما در مقابل تصویر فوتوگرافیک که هم بینایی و هم حافظه ما را به بار می‌آورد، نه می توانیم ببینیم، نه به یاد آوریم.»[1]

این کتاب شامل دو متن است. مقاله اصلی " کلمات نور: تزهای درباب عکاسی" به قلم ادواردو کاداوا و پیوستی از والتر بنیامین. هر دو مقاله از انگلیسی به فارسی برگردانده شده‌اند. گذشته از مقاله اصلی، بخش‌های بسیاری از مقاله دوم به یاری امید مهرگان با متن آلمانی مطابقت داده شده است. زیر نویس‌های هر دو مقاله نیز به تفصیل ذکر شده‌اند که با زیر نویس‌های مترجم فارسی متمایز هستند.

کلمات نور: تزهایی در باب عکاسی تاریخ که در سال 1997 نوشته شده است، از مهم‌ترین مقالات کاداوا است که بعدها آن را به تفصیل در کتابی بسط داده است. همچنین وی مقالات متعددی را از متفکران فرانسوی به انگلیسی ترجمه کرده است. از دیگر پروژه‌های وی می توان به "اقلیم‌های تاریخ" اشاره کرد. در این کتاب وی به رابطه میان عکاسی و تاریخ، یا به واقع " تاریخ به مثابه عکاسی" را در پس زمینه ایده‌های بنیامین در باب عکاسی و تاریخ شرح و بسط می‌دهد. پیداست که عنوان مقاله به متن مشهور بنیامین " تزهایی درباره فلسفه تاریخ" یا همان " درباره مفهوم تاریخ" اشاره دارد. تاریخ برای بنیامین امور واقع یا فکت‌ها نیست، تاریخ ماهیتی تصویری و فوتوگرافیک دارد. به باور کاداوا، بنیامین تاریخ را با عکاسی گره می‌زند و لحظه اضطرار را یک لحظه فوتوگرافیک می‌داند. تاریخ تصویری است که در لحظه خطر می‌درخشد و ممکن است برای همیشه از میان رود.

تصویر حقیقی گذشته تیز و تند می‌گذرد. گذشته را فقط در هیئت آن تصویری می‌توان به چنگ آورد که درست در لحظه شناخت‌پذیری‌اش درخشان گردد و از آن پس دیگر هرگز دیده نشود...

مقاله کوتاه دوم که به پیوست آمده است، " تاریخ کوچک عکاسی" است که والتر بنیامین در سال 1931 نوشته شده است. این مقاله از اولین تاریخ‌های نوشته شده در مورد عکاسی است و می‌توان آن را تاریخ اجتماعی عکاسی محسوب کرد. اما نه تاریخی به اصطلاح " عینی و روایی" یا همان تاریخ بی طرفانه‌ای که بر این تصور خام بنا شده است که می‌توان تاریخ را آنگونه که هست به چنگ آورد بلکه آن تاریخی که بنیامین همواره از آن در مقابل تاریخی‌گری دفاع کرده است. این مقاله را نیز باید در متن پروژه اصلی بنیامین در مورد ایده تاریخ خواند.

در بخشی از کتاب والتر بنیامین به نام " تزهایی در باب مفهوم تاریخ " آمده است: "تصویر حقیقی گذشته تیز و تند می‌گذرد. گذشته را فقط در هیئت آن تصویری می‌توان به چنگ آورد که درست در لحظه شناخت‌پذیری‌اش درخشان گردد و از آن پس دیگر هرگز دیده نشود... زیرا این تصویر اعاده‌ناپذیر از گذشته است که در هر زمان حالی که خود به منزله امری منظورشده در آن بازشناسد، می‌رود که برای همیشه ناپدید گردد." این جمله شاید کمک کند که بهتر مفهوم رابطه مرگ و عکاسی را دریافت کنیم. هیچ کس نمی‌تواند بدون پا پس کشیدن آنچه عکاسی می‌شود وجود داشته باشد. پیوند مرگ و امر عکاسی شده همان اصل یقین فوتوگرافیک است. عکس نوعی قبرستان است. عکس یا همان یادمان کوچکی از تدفین، قبری است برای مرده‌ای که زنده است. عکس، تاریخ آنها را می‌گوید، تاریخ ارواح و سایه‌ها و این کار را تاریخ می‌کند چون عکس همین تاریخ ارواح و سایه‌هاست. عکس در عکس می‌میرد زیرا تنها از این طریق است که می‌تواند مقبره‌ای اسرار آمیز حافظه ما باشد. بنیامین می‌گوید هر چه می‌دانیم به زودی از میان می‌رود و تبدیل به یک تصویر می‌شود. مانند فرشته‌ای از تاریخ که بال‌هایش توسط ردهای این ناپدید شدن نشان خورده است، تصویر نیز رد تجربه‌ای را دنبال می‌کند که نمی‌تواند آشکار شود.

تزهایی در باب عکاسی با یادداشت امید مهرگان بر این مجموعه منتشر شده است. وی در یادداشت ابتدای کتاب می‌نویسد: اگر فرهنگ را عرصه نوعی پیکار بدانیم، آنگاه انتشار مجموعه کتاب‌های کوچک بناست معرف تغییر استراتژی باشد و نه صرفا تغییر تاکتیک. مجموعه کتاب های کوچک که "تزهایی در باب عکاسی " تحت این عنوان به چاپ رسیده است، بناست ترجمه و تالیف هر دو را شامل شود و این توهم را کنار گذاشته است که می‌خواهد جای خالی چیزی را پر کند. برعکس این مجموعه‌های کوچک می‌خواهند جای خالی را خالی نگه دارند. کتاب‌های کوچک دربرگیرنده رسالات و مقالات و قطعات برجسته و مهم متفکران و هنرمندانی است که درباره زندگی روزمره گرفته تا سینما و فوتبال و جامعه مدنی و غیره می‌نویسند.

این کتاب برای تبیین بهتر موضوع خود، برخی عکس‌ها و پرتره‌هایی از عکاسان مشهور را آورده است.

مطالب این کتاب شامل: یادداشت دبیر مجموعه، یادداشت مترجم و دو رساله است که عبارتنداز: تزهایی درباب عکاسی تاریخ به قلم ادواردا کاداوا و تاریخ کوچک عکاسی به قلم والتر بنیامین.

پی نوشت:

[1] صفحه 78 کتاب