تبیان، دستیار زندگی
شان نزول آیه 12 سوره آل عمران چنین است که وقتى مسلمانان در سال دوّم هجرى در جنگ بدر پیروز شدند، گروهى از یهود گفتند: این پیروزى نشانه‏ى صدق محمّد صلى اللَّه علیه و آله است، چون در تورات آمده است: او بر دشمنانش پیروز مى‏شود.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

یک پیشگویی روشن!

سورہ آل عمران

شأن نزول آیه 12 سوره آل عمران چنین است که وقتى مسلمانان در سال دوّم هجرى در جنگ بدر پیروز شدند، گروهى از یهودیان گفتند: این پیروزى نشانه‏ى صدق محمّد صلى اللَّه علیه و آله است، چون در تورات آمده است: او بر دشمنانش پیروز مى‏شود.


گروهى دیگر از یهود گفتند: عجله نكنید، شاید در جنگ‏هاى دیگر شكست بخورد. وقتى در سال سوّم، جنگ احد پیش آمد و مسلمانان شكست خوردند، این گروه از یهودیان خوشحال شدند.

آیه نازل شد كه زود قضاوت  نكنید، در آینده‏ى نزدیك شما شكست مى‏خورید. طولى نكشید كه مسلمانان، یهود بنى قریظه و بنى نضیر مدینه را در هم شكستند و در فتح مكّه نیز مشركان را از بین بردند.

با توجه به این شأن نزول و اینكه بعد از جنگ احد نازل شده در حالى كه مسلمانان از نظر ظاهر قدرت و نفوذ خود را از دست داده بودند و دشمنان اسلام با پیوستن به یكدیگر و هم پیمان شدن، قدرت و نیروى چشم گیرى پیدا كرده بودند. در چنین شرایطى پیشگویى صریح آن هم درباره آینده نزدیك موضوع جالبى است، از این رو مى‏توان این آیه را از آیات اعجاز قرآن به‏شمار آورد زیرا خبر صریح از امور مربوط به آینده در آن است در شرایطى كه نشانه‏هاى پیروزى مسلمانان بر كفار و یهود روشن نبود.

قُلْ لِلَّذِینَ كَفَرُوا سَتُغْلَبُونَ وَ تُحْشَرُونَ إِلى‏ جَهَنَّمَ وَ بِئْسَ الْمِهادُ (آل عمران ـ 12)

به كسانى كه كافر شدند بگو: به زودى شكست مى‏خورید و به سوى جهنّم رانده مى‏شوید و چه بد جایگاهى است.

شأن نزول:

پس از جنگ "بدر" و پیروزى مسلمانان جمعى از یهود گفتند: آن پیامبر امى كه ما وصف او را در كتاب دینى خود (تورات) خوانده‏ایم كه در جنگ مغلوب نمى‏شود همین پیغمبر است، بعضى دیگر گفتند: عجله و شتاب نكنید تا نبرد و واقعه دیگرى واقع شود آن گاه قضاوت كنید، هنگامى كه جنگ احد پیش آمد، و ظاهراً به شكست مسلمانان پایان یافت گفتند: نه، به خدا سوگند آن پیامبرى كه در كتاب ما بشارت به آن داده شده این نیست و به دنبال این واقعه نه تنها مسلمان نشدند، بلكه بر خشونت و فاصله گرفتن از پیامبر و مسلمانان افزودند، حتى پیمانى را كه با رسول خدا صلی الله و علیه و آله در مورد عدم تعرض داشتند پیش از پایان مدت نقض كردند و شصت نفر سوار به اتفاق "كعب اشرف" به سوى مكه رهسپار شدند و با مشركان براى مبارزه با اسلام هم پیمان گردیده به مدینه مراجعت كردند، در این هنگام آیه فوق نازل شد و پاسخ دندان شكنى به آنها داد كه؛ نتیجه را در پایان كار حساب كنید و بدانید به زودى همگى مغلوب خواهید شد. (مجمع البیان، جلد 2- 1 صفحه 413)

در این آیه، خداوند صریحاً به پیامبر خود بشارت مى‏دهد كه بر همه دشمنان پیروز خواهد شد و به كافران مى‏گوید علاوه بر این كه در این جهان شكست خواهید خورد و مغلوب خواهید شد در جهان دیگر نیز سرانجام شومى در پیش خواهید داشت

انتظارات غلط

با توجه به شأن نزول فوق معلوم مى‏شود كفارى كه به اموال و ثروت ها و فرزندان و نفراتشان مغرور بودند انتظار شكست اسلام را داشتند، ولى قرآن در این آیه با صراحت مى‏گوید: یقین داشته باشید كه به زودى مغلوب خواهید شد، روى سخن را به پیامبر كرده، مى‏فرماید: "به كافران بگو: به زودى مغلوب خواهید شد (در این دنیا خوار و بى ‏مقدار و در قیامت) به سوى جهنم محشور و رانده خواهید شد و چه بد جایگاهى است دوزخ"(قُلْ لِلَّذِینَ كَفَرُوا سَتُغْلَبُونَ وَ تُحْشَرُونَ إِلى‏ جَهَنَّمَ وَ بِئْسَ الْمِهادُ). ( "مهاد" به گفته راغب به معنى مكان آماده و مهیا است، و در اصل از ماده "مهد" به معنى گاهواره و محل استراحت كودك گرفته شده است.)

نكته: یك پیشگویى روشن‏

در قرآن مجید اخبار غیبى فراوانى است كه از ادله عظمت و اعجاز قرآن است و یك نمونه آن را در آیه فوق مى‏خوانیم.

در این آیه، خداوند صریحاً به پیامبر خود بشارت مى‏دهد كه بر همه دشمنان پیروز خواهد شد و به كافران مى‏گوید علاوه بر این كه در این جهان شكست خواهید خورد و مغلوب خواهید شد، در جهان دیگر نیز سرانجام شومى در پیش خواهید داشت.

از شكست‏هایى نگران باشید كه به جهنّم منتهى مى‏شود، و الّا در هر جنگى احتمال شكست وجود دارد. «سَتُغْلَبُونَ وَ تُحْشَرُونَ إِلى‏ جَهَنَّمَ»

طولى نكشید كه مضمون آیه تحقق یافت، یهودیان مدینه (بنى قریظه و بنى نضیر) در هم شكسته شدند و در غزوه خیبر، مهم‏ترین مركز قدرت آنان از هم متلاشى شد و مشركان نیز در فتح مكه براى همیشه مغلوب گشتند.

پیام‏های آیه:

1- دلدارى مومنان و تهدید كفّار، نشانه رهبرى صحیح و ایمان به هدف است. «قُلْ لِلَّذِینَ كَفَرُوا سَتُغْلَبُونَ»

2- یكى از معجزات قرآن، پیشگویى‏هاى صادق آن است. «سَتُغْلَبُونَ»

3- حق، پیروز و كفر، محكوم به شكست است. «سَتُغْلَبُونَ»

4- با شایعات و تبلیغات دشمن، برخورد كنید. «سَتُغْلَبُونَ»

5- از شكست‏ هایى نگران باشید كه به جهنّم منتهى مى‏شود، و الّا در هر جنگى احتمال شكست وجود دارد. «سَتُغْلَبُونَ وَ تُحْشَرُونَ إِلى‏ جَهَنَّمَ»

آمنه اسفندیاری

بخش قرآن تبیان


منابع:

تفسیر نور ج 2

تفسیر نمونه ج 2

مطالب مرتبط:

زیباترین پیشگویی قرآن

اعجاز معنوی قرآن

اعجاز علمی قرآن (2)

اعجاز علمى قرآن (1)

قرآن چگونه می تواند معجزه عصر ما باشد؟!

قرآن معجزه جاوید

قرآن معجزه‌ی حسی یا علمی

صوت مرتبط:

معجزه

قرآن

فیلم مرتبط:

سوره هود آیه 13-14 (قرآن معجزه جاودان تاریخ)

سوره یونس آیه 16-17 (قرآن معجزه نه محصول فکر بشر)

اعتراف دکتر کیت مور به اعجاز قرآن کریم