تبیان، دستیار زندگی
خیمه عنوان نشریه ای است مربوط به هیئت ها و مجالس مذهبی که با حمایت سازمان تبلیغات اسلامی منتشر می شود.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آسیب شناسی شعر دینی در خیمه


خیمه عنوان نشریه ای است مربوط به هیئت ها و مجالس مذهبی که با حمایت سازمان تبلیغات اسلامی منتشر می شود.

نشریه خیمه

محمد رضا زائری صاحب امتیاز و مدیر مسئول و میثم غضنفری سردبیری خیمه را بر عهده  دارند.

مطالب چاپ شده در این نشریه با محوریت قرار دادن مجالس و هیئت های مذهبی است. عمده موضوعاتی که به آنها پرداخته می شود مربوط به زندگی امام حسین (ع) و مسائل مربوط به عاشورا و ... می باشد که در حوزه های مختلف شعر، مداحی، بررسی جایگاه حسینیه ها، سینما و... مورد بررسی قرار می گیرد و از کارشناسان حوزه های مختلف دعوت به گفتگو می شود.

در آخرین  شماره ی این نشریه که مربوط به مرداد و شهریور است مطالبی با این عناوین می خوانیم:

چرا سعودی ها وهابی ها را دوست دارند؟/ نهضت عاشورا؛ مکتب یا واقعه تاریخی؟ /چرا تجربه هیئت ها منتقل نمی شود؟/ انتظار مراجع از مداحان/ کدام شعر دینی؟!/ آشوب رستاخیز/ شنیدن کدام مرثیه حرام است؟/ داعش و جنایات فاحش/ بچه مسلمان ورژن 2014 و ...

نشریه خیمه

آشوب رستاخیز

در بخش هایی از این شماره ی نشریه خیمه به انتقادات و حواشی پیش آمده برای فیلم رستاخیز ساخته احمدرضا درویش اشاره شده است:

پرهزینه ترین فیلم تاریخ سینمای ایران زیر تیغ تیز ترین انتقادات. رستاخیز در حالی مورد انتقاد قرار گرفته که هنوز اکران عمومی نشده؛ ولی همان اکران محدود در جشنواره فیلم فجر واکنش های گسترده ای داشته است. فیلم، تصاویر و موسیقی وصدای تحسین برانگیزی دارد که شکار هشت سیمرغ که اکثرا در همین حوزه ها بود، گواه این ادعاست؛ اما انتقادات به نحوه روایت داستان فیلم است. سازندگان رستاخیز سراغ دراماتیک ترین داستان بشریت رفته اند. ماجرایی که از بچگی با گوشت و خون ما ایرانی ها آمیخته شده اما همین آمیختگی اگرچه چشمان خیلی ها را در هنگام دیدن فیلم به دلایل فرافیلمی خیس می کند ولی به همان نسبت هم چشمان قابل توجهی را گرد، لب های زیادی را گزیده و رگ های گردن فراوانی را متورم می کند.

آنچه در این سال ها به شعر هیئتی معروف شده است در حقیقت شعر بی حادثه و ساده ای است که غالبا مخاطبانی را که شعر به سمت آنها می رود هدف قرار داده است. این شعر باید بتواند به سرعت مفهوم خود را منتقل کند و به همین دلیل از آشناترین روش ها و شگردها برای تشکیل خود سود می برد. اما هیچ نشانی از ساختارها و فرم های نو در آن دیده نمی شود یا به ندرت دیده می شود

روایت عاشورا، کار سختی است. آن قدر که سینمای ایران فقط دوبار در "سفیر" و " روز واقعه" و تلویزیون ایران هم در معدود آثاری مثل "معصومیت از دست رفته" ، "حدیث دشت عشق" و "مختارنامه" به آن نزدیک شدند و پروژه ی بزرگی مثل سریال "ثارالله" هم در میانه راه متوقف شد تا پرونده ی سریال سازی درباره ائمه که با امام علی (ع) ،تنهاترین سردار (امام حسن (ع)) ، ولایت عشق (امام رضا (ع) )، آغاز شده بود بسته شود. در چنین محمل حساسی سازندگان رستاخیز 12 سال در سکوت خبری درباره عاشورا فیلم ساختند...

نشریه خیمه

طراز شعر برای اهل بیت علیه السلام

در بخشی دیگر که مربوط به آسیب شناسی شعر مذهبی است ضمن اشاره به آسیب های شعرهای دینی، گفتگویی با عبدالجبار کاکایی انجام شده است:

آنچه در این سال ها به شعر هیئتی معروف شده است در حقیقت شعر بی حادثه و ساده ای است که غالبا مخاطبانی را که شعر به سمت آنها می رود هدف قرار داده است. این شعر باید بتواند به سرعت مفهوم خود را منتقل کند و به همین دلیل از آشناترین روش ها و شگردها برای تشکیل خود سود می برد.  اما هیچ نشانی از ساختارها و فرم های نو در آن دیده نمی شود یا به ندرت دیده می شود. این شعرها اتوبان یک طرفه ای است به سمت مخاطب؛ و مخاطب تنها دریافت کننده ی معناست حال آنکه شعرهای واقعی مشارکت خواننده را در درک شعر طلب می کنند و بدون حضور مخاطب اصلا هویت نمی یابند.

شعر دینی مانند هر شعر متعهد و ملتزم دیگر علاوه بر وجه ادبی، منعکس کننده ی وجوه اجتماعی، سیاسی و ایدئولوژیک شاعر هم هست. شاعر با واسطه شعرش حرف می زند و پیامش را منتقل می کند. پیامی که ماهیتی اجتماعی، سیاسی و ایدئولوژیک دارد. پس شعر در این وضعیت در حکم یک رسانه عمل می کند. انتظار شعر ناب به مفهوم متنی که کاملا خود ارجاع و خود بسنده باشد از شاعر دینی خود به خود منتفی است.

با این حساب می توان از شعر دینی علاوه بر وجه مداح و منقبت و مرثیه اش، انتظار ظهور در دیگر ژانرهای اجتماعی وسیاسی را هم داشت.

بخش هایی از گفتگو با عبدالجبار کاکایی: رشد شعر دینی در شرایطی نیست که ما برای دهه ها شاهد تحول و تغییر باشیم و یا در یک پروسه ی ده ساله شاهد تغییر متفاوت و فاحشی باشیم؛ اما نکته ای درباره شعر دینی وجود دارد که اغلب کارشناسان و منتقدان بر آن متفق القول هستند و آن این است که کثرت شاعران آیینی قابل انکار نیست.

به طور کلی شاعرانی که در حوزه شعر دینی کار می کنند بیشتر مورد توجه اند؛ یعنی در ساخت سرودها، ترانه ها، جشنواره ها، شب های شعر، مناسبت های مذهبی و... این شاعران آیینی هستند که از توجه بیشتری برخوردار می شوند. همه ی اینها نشان می دهد که از جهت کثرت شاهد اتفاق بودیم و این غیر قابل انکار است.

به نظر من اتفاق مهمی در شعر دینی که قابل اعتنا باشد، رخ نداده است؛ البته در قیاس با دوره های تاریخی سده هایی مثل عهد صفویه و قاجاریه که شاهد تحول ویژه بودیم، رخ نداده است.که بتوانیم بگوییم این سده شکوهش در این قله ها و افراد قابل تعریف است.

ادبیات آیینی باید تحول پیدا کند. باید دوره تاریخی خود را درک کند. به نظر من شعر دینی در نوع نخبگی ، همانی بود که حسن حسینی در کتاب "گنجشک و جبرئیل" تجربه کرد و اگر خداوند به وی عمر می داد، شاید در این حوزه درهای جدیدتری باز می کرد که در وجه روشنفکری اش مرحوم صفارزاده تجربه کرد. در شعر کلاسیک نیز موسوی گرمارودی و علی معلم که معلمان کارآزموده ی شعر دینی ما هستند تجربه کردند، اگر قرار باشد ملاکی باشد ما شعر اینها را می خوانیم؛ نه شعر مداحی بی تجربه را...

فرآوری: زهرا فرآورده

بخش ارتباطات تبیان


منبع: نشریه خیمه

مطالب مرتبط:

تیتر روزنامه ها در فردای ظهور چیست؟

انتشاراولین روزنامه‌ اسلامی هلند

شبكه اطلاع‌رسانی جوانان آمد