بازگشت از مدرسه
درست به یاد دارم که مادرم شاغل بود و معمولاً هرگاه از مدرسه به خانه بازمی گشتم جای خالیاش را بیش از هروقت دیگر احساس میکردم. دختر همسایهمان نرگس که هرروز راه مدرسه تا خانه را همراهیام میکرد از مادرش میگفت و از اینکه الآن که بازگردد با سلامی گرم کیفش را از دستش میگیرد، ناهار آماده را برایش روی میز میگذارد و سپس در انجام تکالیف هم کمکش میکند... و من دیگر حرفهای نرگس را نمیشنیدم؛ به این فکر میکردم که تازه باید ناهار یخ کردهام را گرم کنم و بعد با کلی خستگی به انجام تکالیفم بپردازم و با این خیال به خانه میرسیدیم.
توصیه به مادران شاغل:
میدانیم که بچههای مادران شاغل بالاخره میتوانند با چنین مشکلاتی کنار بیایند؛ اما بهتر است پدر و مادر در هفتههای آغازین ورود دانش آموز به مدرسه ساعت کاری خود را طوری تنظیم کنند که یکی از آنها حتماً در خانه باشد و در روزهای دیگر نیز از اقوام نزدیک مثل مادربزرگ کمک بخواهند. حتیالمقدور از دادن کلید به فرزند یا پشت در منتظر گذاشتن او به پرهیزید زیرا اضطراب در این گونه فرزندان (بچههای کلید به دست و پشت در مانده) بسیار بیشتر از دیگر کودکان است.
ضمن این که مادران شاغل هم میتوانند لحظات بازگشت از مدرسه فرزندان را در نبود خود لحظاتی خوشایند سازند، مثلاً وقتی مادر به هر دلیلی نمیتواند شخصاً در خانه منتظر باشد تا هنگام بازگشت کودکش به او خوشامد بگوید، میتواند پیغامی برای وی بگذارد و در آن بگوید که کجا رفته است. برخی والدین نیز از پیامهای کتبی برای عمیقتر ساختن رابطه با کودکشان استفاده میکنند و بدین طریق عشق و علاقه خویش را با کلمات نشان میدهند. بعضی مادران هم پیغام خود را روی نوار ضبط میکنند و کودک میتواند بارها به صدای مادر گوش دهد؛ چنین پیامهایی، ارتباطی معنیدار بین والدین و کودک پدید میآورد.
توصیه به مادران خانه دار:
میدانید که اولین برخورد و صحبتهای والدین با فرزندان هنگام ورود آنها به داخل منزل ، بسیار مهم بوده و در رفع خستگی و ایجاد احساسات خوشایند آنان یا برعکس، تحت استرس قرار دادن آنها و شروع بدخلقی، نقش موثری دارد.
بنابراین بعد از حضور 4 یا 5 ساعته فرزند در مدرسه و فعالیتهای فکری و جسمی، یادگیری، پاسخ دادن به درس، مراقبت از رفتار و رعایت انضباط، بازی کردن ، تشنه یا گرسنه بودن، سرو کله زدن با دانش آموزان و ... اکنون زنگ درب به صدا در میآید و فرزند شما با چهرهای عبوس و حالتی ساکت و بی میل، کیف و کتاب خود را گوشهای می اندازد؛ یا برعکس، شاد و خندان نزد شما میآید و سلام میکند...
با توجه به مسائل بیان شده، ذکر برخی پرسشها و برخوردها والدین که ممکن است نامناسب و نامطلوب باشد لازم است:
- «بیا ببینم، چند تا 20 گرفتی؟» (فشار بدون مقدمه برای نمره)
- «دوستت علی، از ریاضی چه نمرهای گرفت؟» (ایجاد حساسیت یا حسادت)
- « نیا تو، جلوی در وایستا! در مدرسه دست به چیزی که نزدی؟ تمام لباسات رو بنداز تو ماشین!» (بی ادبی به فرزند که سر تا پا کثیف است)
- «بازم اخمو و کسل اومدی خونه!» (انرژی منفی)
- «حتماً امروز نمره بدی گرفتی!» (بدون اطلاعات قبلی)
- «توی مدرسه شلوغی که نکردی؟» (تعریف شلوغ چیست؟)
- «معلم، امروز با تو بد رفتاری نکرد؟» (جبهه گیری در مقابل معلم و ایجاد حساسیت بیمورد در فرزند)
- «اگه یکبار دیگر اینطور بدخلق بیایی خونه، به ناظم مدرسه اطلاع می دم!» (ترساندن فرزند از کارکنان مدرسه)
پرسشهایی از این نوع که در ثانیههای اول بازگشت فرزند به منزل ممکن است توسط برخی والدین مطرح شود، این تصور را در آن ها وجود خواهد آورد که مثلاً من تو را به خاطر 20 یا ... دوست دارم!
البته اظهار نظرها و صحبتهایی مشابه این پرسشها و برخوردها، متناسب با سن، دوره تحصیلی و جنسیت دانش آموزان تفاوت میکند. در بعضی خانوادهها هم ممکن است نوع بر خورد با دانش آموز کلاس اول ابتدایی و فرزند دبیرستانی هنگام ورود به منزل، یکسان باشد! واضح است که اگر از یک دانش آموز سال سوم دبیرستان بپرسیم: «چرا خوراکیات رونخوردی؟» خود را از نظر والدین با یک مهد کودکی یا پیش دبستانی، یکسان تلقی کند و دلخور شود.
بنابراین هنگام بازگشت دانش آموز از مدرسه بهتر است که مادر در خانه باشد و به محض ورود فرزند به او خوشامد بگوید و به جای این که از فرزند سوالاتی پیش پا افتاده بپرسد، که معمولاً جوابهای پیش پا افتادهای همچون : «هیچ کار» دارند، میتواند عباراتی را بیان کند که حاکی از درک رنجها و کوششهای کودک در مدرسه است. مانند:«سلام خسته نباشی فرزندم!»، «تا دستات رو بشویی، ناهار آماده است»، « امروز به فکرت بودم، خواستم ببینم از خوراکیات خوشت اومد؟»، «از این که سرحال و شاداب توی خونه هستی خوشحالم.» یا «نتیجه مطالعه دیروز عصر، خوب بود؟»
بعد از چند دقیقه استراحت هم میتوانید بگویید: «امروز بهترین خاطرهات رو از مدرسه، برام بگو... »
مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: مریم عرفانیان
تنظیم: علی سرمدی