اما مسئولان و کارکنان بارگاه نورانی امام رضا(ع) چه پیش بینی هایی برای پذیرایی از این جمعیت عظیم و شمار میلیونی زائران امام هشتم در طول سال کرده اند؟ این گزارش، شما را با آمارهایی جالب دراین باره آشنا می کند:

مساحت اماكن متبركه آستان قدس، بیش از هزار متر مربع در سطح و بیش از یك میلیون متر مربع  در زیربنا است. جالب است بدانید این فضا در اول پیروزی انقلاب 130 هزار مترمربع بود که شامل رواق‌های حرم مطهر و هم صحن‌هایی مثل انقلاب، آزادی، موزه و مسجد گوهرشاد می‎شد.

آ· «اداره روشنایی حرم مطهر رضوی» در شبها و روزهای دهه کرامت، آذین بندی و چراغانی حرم مطهر امام رضا(ع) را با بیش از 80 هزار لامپ و 36 هزار لامپ لوسترتامین می کند. روشنایی حرم مطهر و اماكن متبركه به وسیله چهار منبع نور، جار، لوستر، پروژكتور و لامپ تأمین می‌شود.حدود 600 خدمت‌گزار در این اداره، مشغول به کار هستند كه در 14 كشیك به‌طور شبانه‌روزی در امور روشنائی، تنظیف چراغ‌ها، لوسترها و آینه‌كاری‌ها و نورافشانی‌ فعالیت می‌كنند.

بیش از 600 نفر از خادمان، وسیله تعمیر و نگهداری را در اداره روشنایی حرم  مطهر امام رضا(ع) بر عهده دارند

آ·        این هم «ترین» های اداره روشنایی حرم مطهر: بزرگترین لوستر نصب شده در رواق دارالسیاده  4 متر طول و 3 متر عرضدارد. با ارزش‌ترین جارحرم مطهر نیز جار 40 شاخه سبز بالای ضریح مطهر است.سنگین‌ترین جار،جار 114 شعله نصب شده دررواق دارالسلام با وزن بیش از 2 تن و ارتفاع 4 متر است. لوستر دارالسیاده با 250 شعله لامپ، بیشترین تعداد لامپ در حرم مطهر را دارد و رواق دارالحجه هم روشن ترین رواق حرم مطهر است که 181 لوستر و 5271 شعله لامپ دارد.

این، قاب زیبایی است که هرسال در این شبها می شود در حرم مطهر امام رضا(ع) دید

آ·        طبق سنوات گذشته پیش بینی می شود در شب و روز میلاد حضرت امام رضا(ع) 3 میلیون زائر به حرم مطهر رضوی مشرف می شوند . این تعداد زائر در دهه کرامت، به حدود 12 میلیون نفر رسیده و سالانه هم حدود 25 میلیون نفر، مرقد مطهر امام رضا(ع) در مشهد را زیارت می کنند.

آ·        هرسال، به مناسبت سالروز میلاد امام رضا(ع) بن غذای نذری یا به قولی «حضرتی» میان زائران توزیع می شود. قرار است این 12هزار بن غذای متبرک حضرت امام رضا (ع) در فرودگاه، راه آهن و مــراکــز پلیس راه در ورودی مشهد توزیع شود.

بن غذای متبرک «حضرتی» هرروز میان تعدادی از زائران حرم امام رضا(ع) توزیع می شود

آ·        هرساله در آستانه سالروز ولادت امام رضا(ع) 20 هزار خادم بارگاه منور امام رضا(ع)، پنجره فولاد صحن جمهوری اسلامی را گلباران می کنند در این مراسم که با نام «گل والای ولا» برگزار می شود، خادمان بارگاه رضوی با طی حدود یک کیلومتر از مقابل ساختمان مركزی آستان قدس رضوی تا حرم مطهر امام رضا(ع) گنجره فولاد واقع در صحن جمهوری را به نشانه شادمانی، گلباران می کنند

مراسم های دیدنی

در کنار این امار نگاهی به برخی از مراسم های حرم نیز خالی از لطف نیستسالهاست که مراسم و آیین های متفاوتی در حرم مطهر امام رضا (ع) برگزار می شود که بعضی از این مراسم همواره برای زائرین خصوصا کسانی که برای اولین بار به مشهد آمده اند و این مراسم را از نزدیک می بینینند ، جذابیت دارد . از زیباترین این مراسم می توان به آیین گل آرایی و آیین نقاره نوازی که فضای حرم را به عطر معنویت آکنده می کنند ، اشاره کرد . اکثر این آیین ها در حرم توسط خدام انجام میشوند و گاهی خادمین افتخاری نیز در این میان بچشم می خورند . بعضی از این آیین ها در زیر آمده است :

آیین گل آرایی حرم امار رضا (ع)

در زمان اجرای این آیین درب های حرم را می بندد و کسی از زائرین نمی تواند از نزدیک این آیین را تماشا کرده و یا در.

در روز و ساعتی معین ابتدا حریم رضوی کاملا خلوت و کلیه درهای ورودی آن بسته می شود و به اصطلاح قرق می گردد . در این هنگام در ضریح توسط تولیت آستان گشوده می شود و به تدریج نذورات مردم جمع آوری و جهت حمل به خزانه حضرت در کیسه های مخصوص قرار می گیرد . آنگاه درون ضریح و مضجع منور رضوی با عطر و گلاب مورد شستشو قرار می گیرد . طنین تلاوت روحبخش قرآن کریم توسط قاریان ممتاز و مداحی و مرثیه خوانی برای اهل بیت علیهم السلام از آغاز تا پایان این آیین بر فضا حکمفرماست .شرح مراسم غبارروبی نیز هر نوبت در صورت جلسه ای تنظیم و به امضای تولیت و دیگر مقامات شرکت کننده در آیین می رسد .در پایان مراسم غبار روبی از طرف تولیت آستان به هر یک از دعوت شدگان هدیه ای که شامل مقداری غبار داخل ضریح و نبات متبرک است اهدا می شود .

یکی از زیباترین مراسم حرم امام رضا (ع) ، مراسم گل آرایی ست . هر روز صبح قبل از ساعت 8 گل های روی ضریح با آیینی خاص توسط سرکشیک خدام تعویض می شود. گل های روز قبل نیز در محل دارالقرآن واقع در صحن جمهوری اسلامی به زائرین هدیه داده می شود. براساس یک سنت دیرینه ، گل های روی ضریح مطهر حضرت رضا علیه السلام هر روز صبح توسط سر کشیک خدام حرم مطهر تعویض و گل های تازه جایگزین می گردد.هر روز صبح قبل از ساعت 8 ، چهار دسته گل بسیار زیبا در چهار گوشه بالای ضریح مطهر قرار می گیرد و گل های روز قبل به فراشان تحویل می شود .

این گل ها که در گلدان های فلزی با روکش طلایی قرار دارند مرغوب ترین انواع گل ها هستند که توسط متخصصین پرسابقه و با سلیقه در فن گل آرایی سازمان باغات آستان قدس رضوی آماده و در اولین ساعات هر روز به حرم مطهر منتقل می شود .

گل های مورد استفاده در روی ضریح مطهر از انواع شاخه بریده شامل گلایل ، مریم ، میخک ، رز ، ژرورا ، مارگریت و زنبق انتخاب می شود که این گل ها بسیار مقاوم و زیبا بوده و برای مدت 24 ساعت علیرغم ازدحام جمعیت و گرمای سطوح فوقانی ضریح مطهر ، باطراوت باقی می مانند. گلهای تعویض شده بعد از بسته بندی هر روز صبح زود در رواق غدیر واقع در صحن غدیر طی یک مراسمی با تلاوت قرآن کریم و ذکر توسل به ائمه اطهار علیهم السلام در میان زائرین توزیع می گردد.

آیین چراغانی حرم امار رضا (ع) :

از گذشته برای ابراز سرور وشادمانی همه ساله در شبهای منسوب به ولادت پیامبر بزرگوار اسلام وائمه اطهار علیهم السلام وشبهای عید غدیر وقربان که حدود 13 شب بوده است مراسم چراغانی در حرم مطهر به شرح ذیل انجام می گرفت:

17 ربیع الاول ولادت پیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه وآله

8 ربیع الثانی ولادت امام عسکری علیه السلام

20 جمادی الثانی ولادت حضرت زهرا سلام الله علیها

2 رجب ولادت امام هادی علیه السلام

10 رجب ولادت حضرت جواد الائمه علیه السلام

13 رجب ولادت حضرت علی علیه السلام

27 رجب مبعث حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وآله

3 شعبان ولادت امام حسین علیه السلام

15 شعبان ولادت منجی بشریت حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف

15 رمضان ولادت امام حسن مجتبی علیه السلام

11 ذی القعده ولادت امام رضا علیه السلام

10 ذی الحجه عید سعید قربان

18 ذی الحجه عید سعید غدیر

از آنجایی که ولادت برخی از ائمه علیهم السلام مصادف با ماه محرم وصفر است که اوقات سوگواری و عزاداری می باشد مراسم چراغانی انجام نمی شود.

آیین نقاره نوازی حرم امار رضا (ع) :

به غیر از دو ماه محرم و صفر و ایام سوگواری، همه روزه دقایقی قبل از طلوع آفتاب و دقایقی قبل از غروب آفتاب مراسم نقاره نوازی در نقارخانه صحن انقلاب انجام می شود و از باشکوه ترین مراسم حرم امام رضا (ع) است . این مراسم با نواختن طبل و کرنا صورت می گیرد و آخرین ضربت نقاره نوازی نشانه طلوع و یا غروب آفتاب است. آیین نقاره نوازی از سال 860 ه.ق. شروع شده است و تا کنون ادامه داشته است. فقط یک بار در بین سال هال 1312 ه.ش. تا 1320 ه.ش. رضاخان دستور داد تا نقاره نوازی تعطیل شود.

منابع:  مجله مهر/ مشهد تور