از شما بعید است جناب رئیس

اندر احوالات جشنواره فیلم ویدئویی یاس

گزارشی از حال و هوای جشنواره یاس در تهران و مازندران را بخوانید تا حساب کار دست تان بیاید. جشنواره فیلم ویدئویی یاس یادگار واپسین روزهای فعالیت مسولان سینمایی دولت پیش است. جشنواره ای كه به خاطر عدم توجه به چند نكته بنیادی ماهیتش زیر سوال بود اما با همان ورژن در دولت جدید اجرایی شده. منتهی با یک تفاوت اساسی. مسولان با برپایی همزمان جشنواره در مازندران قصد تمزکز زدایی داشته اند اما حواس شان به تبعات آن نبوده .

در تهران خبری نیست

یك نگاه مختصر هم كفایت می كند تا حساب كار دست تان بیاید. سینما فلسطین در طول هفته پسش حتی از روزهای عادی ساكت تر بود و جز چند پوستر نشانی از رنگ و بوی جشنواره نداشت.یکی از کارمندان سینما فلسطین از فیلم هایی می گوید كه حتی به اندازه انگشتان دست هم تماشاچی نداشته اند اما به احترام همین جمع معدود و جشنواره به نمایش در آمده اند. ظاهرا وضعیت «بهار نارنج» كمی متفاوت بوده و استقبال بهتری از فیلم مرجان اشرفی زاده شده؛ آن هم به لطف تلاش خود كارگردان. اشرفی زاده «عصر بارانی » را هم در جشنواره دارد و گزینه مناسبی است برای طرح چند سوال.

كارگردان خودش سالن را پُر می كند

اشرفی زاده از كیفیت نمایش هر دو فیلمش راضی است؛‌ دلایل استفبال را هم تلاش خودش می داند: « بخش عمده ای از دلیل استقبال، به خاطر حضور خود من و عوامل فیلم بود. یعنی ما به همراه مهمانان مان آمدیم و مخاطبانی هم لطف كردند و آمدند. بنظرم می آید اگر این تلاش صورت نمی گرفت فیلم ما هم خیلی دیده نمی شد چون اساسا سازندگان آثار بیشتر شمال هستند تا تهران. » اشرفی زاده هم اعتقاد دارد عدم تمركز تاثیر مستقیمی در ریزش مخاطبان جشنواره یاس داشته است:«فكر می كنم امسال چون تمركز از تهران گرفته شده و جشنواره به آمل هم آمده ، سینما فلسطین مثل دوره گذشته تا الان پر شور نبوده ؛ یعنی آن حالت پاتوق گونه كه دوره گذشته داشت و همه فیلمسازان و عوامل دور هم بودند كمتر شده. »

در آمل هم خبری نیست

حكایت جشنواره یاس الان به مصرع معروف جناب سنایی شباهت پیدا كرده : « به مار ماهی مانی نه این تمام و نه آن » سینماهای آمل هم مثل سینما فلسطین كم رونق و كم مخاطب اند. جایی كه فیلم ها هر روز در چند سئانس به طور رایگان در سینماهای این شهر به نمایش در می آیند. یعنی مردم، بدون اینکه پولی برای خرید بلیت هزینه کنند می توانند بروند و جدیدترین فیلمهای ویدئویی که تا الان در هیچ جا به نمایش در نیامده را تماشا کنند. سه سالن سینمایی شهر اما هیچ رنگ و بویی از جشنواره ندارند .

ضعف تبلیغات و اطلاع رسانی ؟

اگر بپذیریم در كلان شهری مثل تهران مردم به خاطر ضعف تبلیغات و اطلاع رسانی از یاس استقبال نكرده اند نمی توان قبول كرد كه مردم شهر كوچكی مثل آمل از این جشنواره بی اطلاع اند. اشرفی زاده روایت دیگری دارد: « شاید میزان تبلیغات یك مقداری كم بوده ولی باید توجه داشته باشیم كه این دوره دوم جشنواره است . جشنواره ای مثل فجر جای خود را باز كرده و تبدیل به یك آئین شده كه در بهمن ماه همه منتظرش هستند و طبیعتا از جشنواره فیلم های ویدئویی نمی توان آن انتظار را داشت. او در كنار تبلیغات نقش فیلمسازان را هم در رونق جشنواره دخیل می داند: « خود فیلمسازان خیلی می توانند در این زمینه موثر باشند تا جشنواره كم كم جای خود مثل دیگر جشنواره ها باز كند. گرچه دوره اول به خاطر تمركز در سینما فلسطین وضعیت خیلی بهتری داشت.»

دریغ از یك نشست ساده

اصلا می پذیریم كه به هزار و یك دلیل تبلیغات نشده یا اگر هم شده جواب نداده. این دلیل نمی شود كه گردانندگان یاس از یك نشست ساده كه عرف اولیه هر جشنواره است، صرف نظر كنند. مگر هدف برگزاری یک جشنواره، صرفا نمایش فیلم است؟ پس حضور عوامل فیلم و برگزاری جلسات پرسش و پاسخ و تعامل رسانه ها با فیلمسازان چه میشود؟ در فلسطین كه خبری نیست اما كیلومترها آن طرف تر استاندار مازندران تمهیداتی فراهم کرده تا عوامل مختلف فیلمها و اصحاب رسانه در هتل نارنجستان ساکن شوند؛ مکانی بسیار جذاب که نزدیک به 45 دقیقه با سالن نمایش فیلم فاصله دارد. حتی اگر فرض بگیریم کارگردان و بازیگران برای اکران فیلمهایشان به آمل آمده باشند باز هم امکان ارتباط گرفتن با آنها و صحبت راجع به فیلم وجود ندارد. چون وضعیت سالن های سینما طوری است که بلافاصله بعد از پایان فیلم، تماشاگران را به در خروجی راهنمایی می کنند و دیگر کسی به داخل محوطه سینما برنمیگردد. جدای از این مسئله، حتی در خود هتل نارنجستان هم جلسه ای برای صحبت با عوامل فیلمها درنظر گرفته نشده. یعنی اگر خبرنگار رسانه ای بخواهد با کارگردان، بازیگر یا سایر عوامل یک فیلم صحبت کند، چاره ای ندارد که موقع صرف صبحانه، نهار یا شام دور سالن غذاخوری راه بیفتد و او را نشان کند تا بعد از غذا راجع به اثر با او گپ بزند.

قطع ارتباط فیلمساران و مخاطبانِ «یاس»

جلسات نقد و بررسی فیلم ها هم امكانی است برای رویارویی صاحبان اثر با مخاطبان و هم دلیلی بر رونق جشنواره. این مساله را با مرجان اشرفی زاده مطرح می كنیم : «من فكر می كنم امسال به دلیل این كه خیلی دیر تصمیم گرفته شد جشنواره به آمل بیاید و خیلی هم با سرعت انجام شد احتمالا مسولان یك سری كارها را نتوانستند پی گیری كنند از جمله همین جلسات نقد و بررسی .» صحبت كه بار دیگر به انتقال جشنواره از تهران به آمل كشیده می شود،این سوال را از اشرفی زاده می پرسیم كه وقتی فرآیند انتقال به ضرر جشنواره است چه دلیلی برای اسباب كشی است:« ظالمانه است اگر بخواهیم فكر كنیم همه اتفاقات فرهنگی باید در تهران باشد. این حق برای همه شهرهای ایران است و بركات چندگانه ای دارد . این گونه هم شهر می تواند شرایط خود را برای میزبانی ارتقا دهد هم مردم از خیلی اتفاقات فرهنگی بهره مند شوند. برای مهمانان هم فرصت خوبی است كه اثرشان همه جا دیده شود و با مخاطب ارتباط داشته باشند.» ته گفته های سركار خانم اشرفی زاده یعنی ضرورت ارتباط رو در روی سازندگان فیلم ها با مخاطبان باز هم به بحث بالا یعنی ضعف جشنواره یاس در برپایی نشست نقد فیلم بر می گردد: « به نظر من باید ترفندهای بهتری به كار برده شود تا مخاطبان بیشتری جذب جشنواره شوند ؛ یكی از آن ها همین نشست نقد و بررسی فیلم ها است. مخاطب دوست دارد بازیگران فیلم و عوامل آن را ببیند و حتما با یك كارگردان یا تهیه كننده این تعامل به طور كامل شكل نمی گیرد.»

اقای رئیس از شما بعید است

گزارش را خواندید. نخستین سوالی که به ذهن می رسد این است که واقعا این همه انرژی برای چه هدفی صرف می شود؟ بین المللی کردن یک جشنواره نوپا و بردن آن به شهرستان چه دردی از فیلم های ویدئویی قرار است دوا کند؟ عجیب وقتی است که بدانیم رئیس محترم سازمان سینمایی یعنی جناب حجت الله ایوبی خودش بزرگترین منتقد رویه موجود است و عزمش را برای سامان دادن جشنواره ها جزم کرده ....