تبیان، دستیار زندگی
در طرح رونویسی از DNA (2) در مورد شروع رونویسی در پروکاریوت ها و نقش زیر واحد سیگما در شناسایی نقطه شروع رونویسی آشنا شدیم. در این طرح و طرح آینده در مورد رونویسی در یوکاریوت ها با هم صحبت خواهیم کرد.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

رونویسی در یوکاریوت ها(1)

اهداف:

آشنایی با شروع رونویسی در یوکاریوت ها

آشنایی با تفاوت های شروع رونویسی در یوکاریوت ها و پروکاریوت ها

آشنایی با اجزای شروع رونویسی در یوکاریوت ها

رونویسی در یوکاریوت ها(1)

شرح درس:

در طرح " رونویسی از DNA ٢ " در مورد شروع رونویسی در پروکاریوت ها و نقش زیر واحد سیگما در شناسایی نقطه شروع رونویسی آشنا شدیم. در این طرح و طرح آینده در مورد رونویسی در یوکاریوت ها با هم صحبت خواهیم کرد.

قبل از شروع بحث ، بهتر است با سه نکته ضروری آشنا شویم:

نکته 1: در DNA  دو رشته ، هر یک از دو رشته، حاوی اطلاعات خاص خود هستند بنابراین اگر هر یک از این دو رشته به عنوان الگو قرار گیرند اصولاً دو مولکول RNA متفاوت می تواند از هر ژن رونویسی شود.

نکته 2:  پروموتر غیر متقارن است و RNA پلی مراز فقط در یک جهت به آن متصل می شود بنابراین به محض اینکه RNA پلی مراز به طور مناسبی روی پروموتر قرار گرفت، RNA پلی مراز اختیاری نداشته و رشته DNA  مناسب را رونویسی می کند زیرا که رونویسی فقط در جهت 5´ به 3´  است.

نکته 3:  فقط نقاطی از DNA که محتوی ژن هستند باید رونویسی شود و مناطقی که فاقد اطلاعات ژنتیکی اند مورد رونویسی قرار نگیرند. بنابراین پس از برقراری پیوند محکم RNA پلی مراز با DNA فقط بخشی از DNA که توالی پروموتری را در جلوی خود دارد می تواند رونویسی شود و در اصل مناطقی از DNA كه محتوی ژن باشند به RNA رونویسی می شوند.

برای دریافت فایل آموزشی کلیک کنید.

قسمت هایی از DNA که ژن نامیده می شوند طی رونویسی به RNA تبدیل شده و این مولکول نیز به پروتئین تبدیل خواهد شد.

اما شروع رونویسی در یوکاریوت ها در چهار مورد با پروکاریوت ها(باکتر ی ها) متفاوت است که این تفاوت ها در ذیل آمده است.

١-      باکتری ها دارای فقط یک RNA پلی مراز هستند در صورتی که سلول های یوکاریوتی دارای سه نوع RNA پلی مراز به نام های RNA پلی مراز های نوع I, II, III هستند. این پلی مرازها مسئول رونویسی از ژن های متفاوت هستند. جالب است بدانید رونویسی از برخی ژن ها مانند اکثر ژن های RNA ریبوزومی توسط RNA پلی مراز تمام ژن های رمزگذار پروتئین ها و همچنین برخی ژن های  RNA های کوچک توسط RNA  پلی مراز II و در آخر ژن های RNA های t و برخی ژن های دیگر توسط  RNA پلی مراز III  رونویسی می شوند.

رونویسی در یوکاریوت ها(1)

٢-      RNA پلی مراز باکتریایی قادر است رونویسی را بدون کمک گرفتن از سایر پروتئین ها انجام دهد اما RNA پلی مرازهای یوکاریوتی نمی توانند بدون کمک مجموعه پروتئینی به نام "عوامل عمومی رونویسی" عمل رونویسی را انجام دهند. در ادامه طرح ها در مورد این عوامل با هم بیشتر صحبت خواهیم کرد.

٣-    پروتئین های تنظیم کننده ی ژنی مانند مهار کننده ها و فعال کننده ها می توانند حتی وقتی که هزاران جفت نوکلئوتید دور تر از پروموتر متصل شوند شروع رونویسی را تحت تاثیر خود قرار دهند. این عمل سبب می شود یک پروموتر توسط تعداد نامحدودی از توالی های تنظیمی کنترل شود. اما در باکتری ها ژن ها اغلب توسط یک توالی تنظیمی که کاملاً نزدیک به پروموتر قرار دارد تنظیم می شود.

٤-     آغاز رونویسی در یوکاریوت ها با توجه به فرم بسته بندی DNA  به شکل نوکلئوزوم ها و دیگر اشکال متراکم ساختار کروماتین انجام می گیرد. در صورتی که در باکتری ها DNA به شکل حلقوی بوده و فاقد هر گونه بسته بندی خاصی می باشد.

رونویسی در یوکاریوت ها(1)
رونویسی در یوکاریوت ها(1)


مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: فاضل صحرانشین سامانی

تنظیم: مهسا شاه حسینی