تبیان، دستیار زندگی
آمینو اسیدها ساختارهای اولیه پروتئین ها محسوب می شوند. پروتئین ها در بدن بسیار دارای اهمیت اند و صحبت در مورد انواع پروتئین ها و نقش آنها در سیستم طبیعی بسیار ذکر شده است...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تجزیه آمینو اسیدها

اهداف:

آشنایی با ساختار آمینو اسیدها

آشنایی با اهمیت آمینو اسیدها در بدن

آشنایی با نحوه تقسیم بندی ها در آمینو اسیدها

شرح درس:

تجزیه آمینو اسیدها

آمینو اسیدها ساختارهای اولیه پروتئین ها محسوب می شوند. پروتئین ها در بدن بسیار دارای اهمیت اند و صحبت در مورد انواع پروتئین ها و نقش آن ها در سیستم طبیعی بسیار ذکر شده است. اما در این طرح و طرح آینده در مورد تجزیه پروتئین هایی که مورد مصرف قرار می گیرد صحبت خواهیم کرد. اسیدهای آمینه به عنوان خشت های اولیه ساختار پروتئین ها و پپتید ها محسوب می شوند. همچنین به عنوان منبع نیتروژن در سنتز بازهای نوکلئوتیدی دارای نقش هستند.

اگر اسیدهای چرب و گلوکز مازاد بر نیاز بدن باشد ذخیره می شوند اما اسیدهای آمینه مازاد بر نیاز بدن به عنوان سوخت متابولیکی مورد استفاده قرار می گیرند. بنابراین نه می توانند ذخیره و نه دفع می شوند. در حقیقت در تجزیه اسیدهای آمینه به سوخت گروه آمین آلفا برداشته می شود و اسکلت باقی مانده که کربنی است به حدواسط های متابولیکی تبدیل می شود. گروه های آمین باقی مانده شده نیز اگر مورد نیاز بدن نباشند به صورت اوره دفع می گردند. اسکلت کربنی نیز می تواند به استیل CoA، استو استیلCoA، پیرووات و یا حدواسط های اسیدسیتریک تبدیل شود.

فیلم:

برای دریافت محتوای آموزشی کلیک کنید.

جایگاه اصلی تجزیه آمینو اسیدها در پستانداران کبد است. از آنجایی که ترکیبات نیتروژن دار در مسیرهای تبدیل انرژی جایی ندارند گروه آمین می بایستی برداشته شود. این برداشت در برخی به طور مستقیم و در برخی دیگر با واسطه هایی همراه است.

به عنوان مثال برداشت گروه آلفای آمین بسیاری از آمینو اسیدها به آلفا کتوگلوتارات منتقل می شود و گلوتامات ایجاد می کند. این محصول نیز اکسایش شده و آمینه خود را از دست می دهد و یون آمونیوم +NH4 تولید می کند.

چندین آنزیم مختلف کار انتقال این گروه آمین را از مولکولی به مولکول دیگر برعهده دارند تا در نهایت به گلوتامات ختم می شود. یکی از این آنزیم ها آمینوترانسفرازها هستند که دارای گروه های هستند که از ویتامین B6 مشتق شده اند .

فیلم:

برای دریافت فایل آموزشی یک و فایل آموزشی دو کلیک کنید.

هر چند که در بالا اشاره شد که جایگاه اصلی تجزیه اسیدهای آمینه در کبد است اما بهتر است بدانید که تجزیه آمینواسیدها در بافت هایی غیر از کبد نیز رخ می دهد. به طور مثال ماهیچه از آمینو اسیدها به عنوان سوخت برای تمرین طولانی مدت و روزه داری استفاده می کند. اما نیتروژن حاصل از این فرایند به خاطر این که ماهیچه فاقد آنزیم های لازم جهت سنتز اوره است باید به شکلی به کبد برسد و در آنجا تبدیل به اوره شود.این انتقال به دو صورت است:

1-      چرخه آلانین:  گلوتامات در ماهیچه تولید می شود. نیتروژن حاصل به پیرووات تبدیل شده و سپس آلانین ایجاد می گردد. این محصول در خون رها می شود. کبد آلانین را جذب کرده و آن را مجدداً به پیرووات تبدیل می کند. پیرووات حاصل در گلوکونئوژنز مورد استفاده قرار می گیرد و گروه آمین نیز در اوره یافت می شود.

2-      NH4+حاصل با گلوتامات با کمک آنزیم گلوتامین سنتتاز تبدیل به گلوتامین می شود. این واکنش با مصرف انرژی همراه است. نیتروژن های گلوتامین در کبد به اوره تبدیل می شوند.

اگر آمونیوم حاصل از تجزیه آمینو اسیدها نتواند در کبد تبدیل به اوره شود بیماری هایی مختلفی ایجاد می شود. نقص در کارکرد آنزیم های تولید اوره منجر منجر به افزایش غلظت آمونیوم در خون می شود و ممکن است به مغز آسیب بزند.

سرنوشت اسکلت کربنی حاصل از جدا شدن گروه آمین از آمینو اسیدها چیست؟

حدود 20 نوع آمینو اسید اصلی وجود دارد. این بیست نوع در دو دسته گلوکوژنیک و کتوژنیک از لحاظ تجزیه قرار می گیرند. نام گذاری این ها بسته به نوع ماده تولید شده و حد واسط می باشد آمینو اسیدهای کتوژنیک به  استیل CoA، استو استیلCoA تبدیل می شوند و دسته ای دیگر به  پیرووات، الفا کتوگلوتارات،سوکسینیل CoA، تجزیه می شوند که به آن ها آمینو اسیدهای گلوکوژنیک گفته می شود.

 اسیدهای آمینه ی لوسین و لیزین، آمینو اسیدهای کتوژنیک و ایزولوسین، فنیل آلانین، ترپتوفان و تیرزوین هم آمینو اسیدهای کتوژنیک و هم آمینو اسیدهای گلوکوژنیک محسوب می شوند. در مورد 14 اسید آمینه باقی مانده نیز آن ها را آمینو اسیدهای گلوکوژنیک محسوب می کنند.


مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: فاضل صحرانشین سامانی

تنظیم: مهسا شاه حسینی