نقدی تبیانی به «جشن رمضان»
سایت فرهنگی اطلاع‌رسانی تبیان در روزهای پایانی ماه مبارک رمضان در مقاله ای به نقد اجتماعی ویژه برنامه تلویزیونی «جشن رمضان» پرداخت.
به گزارش روابط عمومی، بخش سینما و تلویزیون موسسه تبیان این مقاله انتقادی را تهیه کرده است.
مجتبی شاعری در این مقاله می نویسد:« برنامه «جشن رمضان» که در شبهای ماه مبارک از شبکه پایتخت پخش می‌شود به سنت چندین ساله قصد فرهنگ سازی در امور خیریه دارد. فرهنگی که فراگیر شدنش با یک یا چند برنامه ی تلویزیونی به دست نمی آید.یک تصور رایج که کم کم به غلطی مصطلح تبدیل شده است گاهی اوقات کار دستمان می دهد.غلط مصطلحی که ریشه در یک شبه ضرب المثل دارد. همین هم باعث می‌شود که از حد محافظه کاری و مراعات نتوانیم عیوب یک اجرای پراز اشکال را ببینیم. این اجرای پر از اشکال به نقد هر پدیده ای مربوط می‌شود که نوعی رسم است. نوعی سنت و یا آیین به شمار می آید. مثل هر چه از دل بر آید لاجرم بر دل نشیند کار دستمان می دهد. با این جمله که قطعا با ملاحظاتی قابل پذیرش است و در نگاه صفر و یک کودکانه فقط معنای مطلق و همیشگی دارد، نمی شود به قضاوت پدیده های بشری نشست. نگاه اجمالی به یک پدیده ی هنری هم از این قاعده مستثنی نیست چه نشانه های مبنای تاثر و منشا پیدایش همیشه نمی توانند تضمین الزام آوری برای رابطه ی متقابلشان باشند. اگر این چنین بود در مراسم عزاداری سیدالشهدا از سوی اولیا و مراجع و بزرگان دین در چگونگی اجرای این آیین سفارشی صورت نمی گرفت. رسانه ی ملی در انجام بسیاری از مراسم که جنبه های اجتماعی دارد، با نهادهای اجرا کننده همکاری می‌کند. اگر خوانندگان این سطور خاطرشان باشد اولین سال های جشن عاطفه ها و جشن نیکوکاری با شکوه خاصی برگزار می شد. آن چه در قاب های تلویزیونی مشاهده می کردیم، نمود عینی و واقعی همان چیزی بود که در سطح شهر نیز مشاهده می شد. در این سال ها نیز کمیته امداد و بهزیستی بازهم از این دست برنامه در مناسبت های نوروز و آغاز سال تحصیلی برگزار می‌کنند اما با یک نگاه منصفانه می توانیم قضاوت کنیم، که دیگر آن رنگ و بوی سابق را ندارد. دلایل این نقص فرهنگی را در چند سطر نمی شود بازگو کرد اما شاید اگر رویکرد صدا و سیما در جهت نهادینه کردن این فرهنگ قرار می گرفت بدون تبلیغات موسمی هم می شد شاهد همان شور اجتماعی در سطح جامعه باشیم. ایام ماه مبارک رمضان فرصت مناسبی است برای احیای فضیلت های انسانی و در این سال ها هم تلویزیون سعی داشته از این فرصت استفاده کند که هم تطابق مناسبتی برنامه هایش را حفظ کند و هم این که در این فرهنگ سازی نقش داشته باشد. بازهم خاطر خوانندگان این سطور هست که یک سال نوبت کودکان بی سرپرست است و یک سال نوبت آزاد کردن زندانیان و یک سال خرج مداوای بیماران. با این شرایط مردم را به موجوداتی شرطی تبدیل می‌کنیم که اهمیت احسان را در آن موضوعی جست و جو می‌کنند که می شنوند یا می بینند. و لزوم واقعی و حقیقی بودن یک پدیده را هم به تبع آن معطوف به عینیت حسی آن خواهد دانست. جشن رمضان شبکه ی تهران که با ترکیب جُنگ گونه ی سال های قبلش پایه ریزی شده است امسال به جای یک موج همه گیر اجتماعی از رویکردی شخصی تر و فردگرایانه تر استفاده می‌کند: افرادی که هر کدام حوایجی دارند، نیازشان را درقالب یک نامه می نویسند و بعد هر شب یکی از چهره هایی که برای مردم نام آشنا هستند می آیند و آرزوی آن انسان را برآورده می‌کنند. اشکی و آهی و احساس همدردی و دست آخر هم شادمان از شادکردن دل یک انسان. به بیراه رفتن از جایی آغاز می‌شود که صدقه دادن به منظور ثواب کردن و یا دستگیری فراتر از احیای سنت احسان نسبت به اصلاح امور اجتماعی ارجحیت پیدا می‌کند. مثلا آقا و خانم هنرپیشه یا ورزشکار نامه ی کودکی را می خوانند و تصمیم می گیرند آرزویش را برآورده کنند. خانه ی آن کودک، خانواده ی آن کودک از کمترین امکانات بهره مندند و حالا با یک دوچرخه به دیدنش می رویم و خوشحالش می‌کنیم. »
گفتنی است بخش سینما و تلویزیون تبیان سایر برنامه های ویژه ماه مبارک و سریالهای مناسبتی شبکه های مختلف سیما را رصد کرده و گزارش و مقاله انتقادی درباره آنها منتشر کرده است.
تنظیم: هومن بهلولی
