نکات لازم برای روزه گرفتن دیابتی‌ها

مدیرعامل انجمن دیابت ایران می‌گوید: سه عامل کنترل قند خون، شیوه درمانی و اطلاعات و آموزش فرد، در روزه‌داری فرد دیابتی موثر است.

دیابتی‌ها برای روزه گرفتن، باید آمادگی داشته و در حقیقت باید دو ماه قبل از ماه رمضان به پزشک مراجعه و قند خود را کنترل کرده باشند. اگر بیماران دیابتی، آمادگی‌های لازم را برای ماه رمضان کسب نکرده باشند، نمی‌توانند روزه بگیرند و در صورت روزه‌داری نیز با عوارض جدی روبرو خواهند شد.

مدیرعامل انجمن دیابت ایران می‌گوید: سه عامل کنترل قند خون، شیوه درمانی و اطلاعات و آموزش فرد، در روزه‌داری فرد دیابتی موثر است.

«امیرکامران نیکوسخن» می‌افزاید: دیابتی‌ها باید میزان قند خود را به حد مطلوب برسانند، زیرا در صورت داشتن نوسانات قند خون، روزه‌داری نه تنها موجب کاهش قند نمی‌شود، بلکه قند خون را نیز بالا می‌برد.

منظور از کنترل قند خون، انجام آزمایش‌های لازم و اندازه‌گیری روزانه است؛ قند خون بدن، نوسانات زیادی دارد و یک بار آزمایش، میزان آن را مشخص نمی‌کند، بلکه باید به کمک دستگاه‌های اندازه‌گیری قند، به طور مداوم آن را کنترل کرد.

تنها نوعی آزمایش، موسوم به آزمایش «هموگلوبین A1c» طی هر سه ماه می‌تواند میانگین قند خون فرد و کنترل بودن قند را نشان دهد و با بسنده کردن به یک آزمایش، نمی‌توان درباره کنترل بودن قند خون قضاوت کرد. اگر میزان آزمایش «هموگلوبین A1c» کمتر از هفت بود، فرد می‌تواند روزه بگیرد، اما اگر بالای هشت بود، روزه‌داری، وضعیت فرد دیابتی را بدتر می‌کند.

وی درباره تأثیر شیوه درمانی بر روزه‌داری فرد نیز می‌گوید: اگر فرد دیابتی بدون دارو و با ورزش و رژیم غذایی، قند خود را کنترل می‌کند و آموزش‌های لازم را در این زمینه دیده باشد، مشکلی در صورت روزه‌داری او ایجاد نمی‌شود.

هر بیمار دیابتی باید اجازه روزه‌داری را از پزشک معالج خود کسب کند. روزه در بیماران دیابتی که دچار عوارض آن، مانند عوارض کلیوی، قلبی و چشمی هستند، مضر است. حتی اگر بیماران دیابتی از پزشک خود اجازه روزه‌داری دارند، باید درباره دارو، تغذیه و فعالیت بدنی، آموزش‌های لازم را فراگیرند.

بیمارانی که از قرص برای درمان دیابت استفاده می‌کنند، باید بدانند که مصرف قرص موجب افت قند خون می‌شود، بنابراین مصرف این قرص‌ها هنگام روزه‌داری باید با دقت تنظیم شود و این افراد حتماً قبل از روزه‌داری، باید نظر پزشک معالج خود را در این زمینه جویا شوند.

به گفته نیکوسخن، روزه گرفتن برای بیماران دیابتی که انسولین تزریق می‌کنند، کار بسیار سختی است و اغلب آنان با روزه‌داری، با افزایش یا کاهش شدید قند خون مواجه می‌شوند. این افراد فقط در صورت داشتن اطلاعات بسیار بالا در زمینه دیابت، و همچنین فقط در صورت استفاده از انسولین‌های نوترکیب با اثر طولانی و در شرایط خاص، می‌توانند روزه بگیرند.

بسیاری از افراد فکر می‌کنند با روزه گرفتن و نخوردن یک وعده غذا می‌توانند انسولین خود را تزریق نکنند، درحالی‌که چه غذا بخوریم و چه غذا نخوریم، انسولین باید به بدن برسد. به طور خلاصه می‌توان گفت اغلب دیابتی‌هایی که بدون دارو بیماری خود را کنترل می‌کنند، می‌توانند روزه بگیرند؛ دیابتی‌هایی که دارو مصرف می‌کنند باید با نظر پزشک معالج روزه بگیرند و روزه‌داری برای دیابتی‌هایی که انسولین مصرف می‌کنند، تقریباً مضر است.

وی، آموزش و اطلاع‌رسانی را از دیگر آمادگی‌های لازم برای بیماران دیابتی قبل از آغاز ماه رمضان و تصمیم به روزه‌داری دانسته و می‌گوید: بیماران دیابتی، حتماً باید آموزش‌های لازم را درباره «دیابت و روزه‌داری» فرا گیرند.

به طور مثال، بیماران دیابتی باید بدانند که هنگام افطار و سحر، از خوردن غذاهای حجیم خودداری کنند تا قند خونشان افزایش نیابد و همچنین همه آنان و حتی افرادی که بدون دارو قندشان را کنترل می‌کنند، باید کنترل روزانه قند خون داشته باشند. میزان قند خون، دو ساعت بعد از خوردن سحری و دو ساعت بعد از خوردن افطار باید کنترل شده و کمتر از 180 باشد و اگر قند خون آنان در طول روز کمتر از 70 باشد، باید از روزه‌داری منصرف شوند.

روزه، همان اندازه که اثرات معنوی و جسمی مطلوب دارد، می‌تواند برای بیماران دیابتی مضر باشد و خداوند دستور داده در شرایطی که روزه موجب آسیب به بدن می‌شود، نباید روزه گرفت. نمی‌توان یک قانون کلی برای همه بیماران دیابتی ارائه داد که آیا می‌توانند روزه بگیرند یا نه، اما متأسفانه در صدا و سیما و رسانه‌ها برای دیابتی‌ها در ماه رمضان، یک قانون کلی ارائه می‌شود، درحالی‌که شرایط، از فردی به فرد دیگر، متفاوت است.

نیکوسخن با تاکید بر اینکه هر بیمار دیابتی باید اجازه روزه‌داری را از پزشک معالج خود کسب کند، می‌افزاید: روزه در بیماران دیابتی که دچار عوارض آن، مانند عوارض کلیوی، قلبی و چشمی هستند، مضر است. حتی اگر بیماران دیابتی از پزشک خود اجازه روزه‌داری دارند، باید درباره دارو، تغذیه و فعالیت بدنی، آموزش‌های لازم را فراگیرند.

قند خون قبل از غذا خوردن باید بین 90 تا 130، دو ساعت بعد از غذا خوردن کمتر از 180 و قند در آزمایش «هموگلوبین A1c» نیز باید کمتر از هفت باشد تا فردی بتواند روزه بگیرد.

روزه‌داری می‌تواند هم موجب افت و هم موجب بالا رفتن قند شود؛ گرسنه بودن به مدت طولانی ممکن است قند را بالا ببرد، زیرا بدن در حالت طبیعی قند را از کبد دریافت می‌کند و اگر انسولین در بدن نباشد، میزان قند در بدن بالا می‌رود.

باشگاه خبرنگاران