اینجا ادا و اطوار معنا ندارد!
رمضان ماه خودسازی است. در این ماه به فضل و عنایت خاص الهی، شیاطین به بند کشیده شده اند و فرصت خاصی برای خودسازی فراهم می آید. دوره کوتاه سی روزه ماه رمضان و شرایط استثنائی آن موجب می شود تا بندگان میهمان خدا باشند و از سفره برکات همه جانبه خداوند بهره برند. مائده الهی چنان گسترده است که هر انسانی می تواند از آن سود برد. تنها زیانکاران هستند که از این سفره بهره ای نمی برند و بر سر سفره سی روزه الهی ماه رمضان حاضر نمی شوند.
ماه رمضان ویژگی های بسیاری دارد که هر یک از آن ها خود به تنهایی می تواند ارزش این روزها و شب ها را نسبت به دیگر زمان های سال دو چندان بیفزاید؛ شب ها و روزهایی که به انسان قدرت می بخشد تا خود را بیابد و در مسیر کمالی خلافت الهی گام بردارد و تا دروازه های عبودیت مطلق پیش رود و مظهر ربوبیت الهی گردد.
یکی از این ویژگی ها، اخلاص در روزه داری است
اخلاص یعنی این که انسان، کار را برای خدا و به عشق انجام وظیفه، انجام دهد. انسان برای هوای نفس، برای رسیدن به مال، به ثروت، به مقام، نام نیک، قضاوت تاریخ، برای انگیزه های نفسانی، برای اشباع صفت پلید حسد، طمع، حرص، زیاده طلبی و افزون طلبی، کار نکند! کار را برای خدا و محض انجام وظیفه بکند.
اخلاص در جوهر روزه نهفته است؛ زیرا عبادتی است خاموش و همانند نماز و جهاد و حج و...، با هیچ حرکت بدنی و اعمال ظاهری همراه نیست و مادامی که شخص، خود اظهار روزه داری نکند، کسی از ظاهر او نمی تواند به روزه داری اش پی ببرد. بنابراین، روزه به طور طبیعی، شخص را به اخلاص و کار برای رضای خدا رهنمون می دارد در حدیثی قدسی، از اخلاص به «سری از اسرار الهی» تعبیر شده است که خداوند آن را تنها در قلب کسانی که دوستشان دارد، به ودیعه می گذارد: «الاخلاصُ سرٌّ من اسراری استودعته قلب من اجببت من عبادی؛ اخلاص، سری از اسرار من است که آن را [تنها] در قلب کسی که دوستش دارم به ودیعه می گذارم».
این نشانه گران بهایی اخلاص و دشواری دست یابی به آن است. به تعبیر امام خمینی (رحمه الله) «خالص نمودن نیت از همه مراتب شرک و ریا و مراقبت و باقی مانده بر آن، از امور بسیار مشکل و مهم است، بلکه بعضی از مراتب آن، جز برای بزرگان از اولیاء الله میسر و میسور نیست».
ماه خدا بسوی ما آمد تا بر سر سفره میهمانی پروردگار یگانه بنشاند و از خوراك مخصوص متنعم كند اما خوردنی های این سفره غذای جسم نیست كه تمام شدنی و یا فاسد شدنی باشد بلكه غذائی تمام ناشدنی و با بركت برای روح دو جان ماست كه بهترینش خلوص نیّت است كه شرط قبولی همه عبادات همین صفت حمیده است و آنرا خداوند در رمضان بما عرضه می دارد تا بتوانیم با روزه داری بدست آوریم البته برای رسیدن به این غذای روح مقدماتی را می باید در وجود خود بدست آوریم كه همین مقدمات نیز خود صفات حمیده و غذای ناتمام روحانی ست.
ویژگی دیگر صبوری است
صبر كه نسبت به ایمان همچون سر است برای بدن، در رمضان و روزه داریش بیشتر تبلور می یابد و امید و رجاء كه محرّك همه اعمال و موفقیت های در هر مسیری است و در نهایت انتظاری كه روزه دار باید خود را با آن در این ضیافت مزیّن نماید و صفات حمیده دیگری كه بدنبال آن روزی ما می شود.
نکته دیگر در مورد اخلاص اینکه، بهترین راه عقلی برای رسیدن به اخلاص و ریشه كن كردن ریا تقویت توحید در دل خود می باشد. اگر برای ما روشن شود كه هیچ كس به غیر از خدا منشا اثری نیست و بفهمیم كه رزق، عطا، فقر، مرض، سلامتی، ذلت، عزت، زندگی، مردن و... همه در دست خداوند است و هرآنچه در جهان هست مقهور امر حاكم بی شریك می باشد، دیگر دل به دیگران نمی بندیم و خودنمایی در مقابل دیگران برایمان لذتی نخواهد داشت.
ریشه ریا یا طمع در مال و منافع دیگر انسان ها است، و یا محبت و دوست داشتن مدح و ستایش انسان ها، و یا خوش نداشتن و كراهت از مذمت و ملامت مردم است.
اگر ریاكار این سه مشكل را حل نماید، دیگر دلیلی برای خودنمایی در مقابل انسان ها وجود نخواهد داشت. انسان عاقل رغبت به كاری كه برای او نفعی ندارد پیدا نمی كند و به امری كه به حال وی ضرر رساند بی میل می باشد. ریا همان ضرر و نبود نفع است؛ زیرا دل بستن به تعریف یا دل گیر شدن از نكوهش مردم نفعی به حال انسان ندارد؛ بلكه ریا موجب بطلان عبادت و مضر می باشد. علاوه این كه نظر مردم به اندك چیزی متغیر می شود. رضا و خشنودی آدمیان زودگذر و ناپایدار است و شخص ریاكار مضطرب، دل نگران، متزلزل و مشوش است. در مقابل، اخلاص و چشم نداشتن به مخلوقات، اطمینان و آرامش دل را افزون می كند. یکی از بهترین ماه‌ها برای رسیدن به توحید افعالی و برای رسیدن به اخلاص ماه رمضان و روزه داری است.
حسین شوروزی
بخش خانواده ایرانی تبیان
مطالب مرتبط:
