جنبه های عصمت حضرت زهرا (علیهااسلام)

عصمت همان بینش نسبت به حقایق جهان است. وَ أَنْ لَوِ اِسْتَقٰامُوا عَلَى اَلطَّرِیقَةِ لَأَسْقَیْنٰاهُمْ مٰاءً غَدَقاً (جن 16)؛ «و اگر [مردم]در راه درست، پایدارى ورزند، قطعا آب گوارایى بدیشان نوشانیم». مراد از آب گوارا، همان بینش لبریز است كه خداوند به كسانى كه در راه درست پایدارند، مى‌دهد.

عصمت در حقیقت، «آماده‌سازى زمینه براى رسیدن به كمال» است. پروردگار به انسان‌هاى پاك، بینشى كامل مى‌دهد تا زشتى‌ها را از زیبایى‌ها تشخیص دهند و زشتى‌ها را آن‌چنان زشت ببینند كه آلوده شدن آن‌ها را ناممكن سازد. این بینش خدادادى، زمینه عصمت را فراهم مى‌كند. آیا هیچ انسانى حاضر مى‌شود یك لیوان لجن متعفن را بخورد؟ انسان معصوم تعفن یك لیوان شراب ارغوانى را مى‌بیند و از خوردن آن بیزار است.

معصوم با بینشى كه دارد زشتى‌ها را با قباحت واقعى‌شان لمس مى‌كند و خوبى‌ها را با زیبایى حقیقى‌شان درك مى‌كند؛ ازاین‌رو به صورت طبیعى، امكان ندارد به گناه آلوده شود.

ممكن است در میان انسان‌هاى عادى، افرادى باشند كه به مقام عصمت نزدیك شده باشند و ما آن‌ها را نشناسیم. با این وجود افرادی نیز وجود دارند که سرآمد و زبانزد عام و خاص در معصومیت اند از آن جمله می توان به ائمه اطهار و حضرت فاطمه سلام الله علیها اشاره داشت با این وجود برخی از جمله اهل سنت بر این معصومیت اشکال کرده و می گویند:

پیامبر اکرم (صلی الله علیه) در هر چیزی معصوم نبوده است، بلکه فقط در امر تبلیغ عصمت داشته است! وقتی که پیامبر اکرم فقط در امر تبلیغ عصمت داشته باشد و عصمت مطلق نداشته باشد، نمی‌توان عصمت مطلقه را برای سایر معصومین و حضرت زهرا نیز قائل شد.

پاسخ:

اولاً؛ بنابر آیه تطهیر، هر نوع پلیدی و گناه از اهل بیت ـ علیهم السلام ـ دفع شده و این مطلب را کلمه «الرجس» بیان می‌کند، زیرا «ال» آن استغراق است و معنای آن دوری از هر گونه پلیدی، حتی به صورت سهوی، می‌باشد و هیچ دلیلی محکم‌تر و واضح‌تر از این دلیل نمی‌توان یافت. همگان بر این باورند كه این آیه فضیلت والایى را براى اهل بیت به اثبات مى رساند و اندیشمندان شیعه، این فضیلت را برابر با عصمت مى دانند.

چنانکه قرآن از پیش رو و از پشت سر، باطل به سوی آن نمی‌آید، مقارن بودن اهل بیت با قرآن و تصریح به جدا نشدن از آن، دلالت بر عصمت آنان دارد

بر اساس این آیه، اراده ى تخلّف ناپذیر خداوند بر این تعلّق گرفته است كه هرگونه پلیدى را از اهل بیت بزداید و آنان را به طور كامل پاك و پاكیزه گرداند. چنین برداشتى از آیه با بررسى واژه هاى به كار رفته در آن، هم چون اراده، رجس، اذهاب و تطهیر تأیید مى گردد و جاى تردیدى براى حق جویان باقى نمى گذارد.

ثانیاً؛ نقل شده روزى پیامبر اكرم (صلی الله علیه) با ما نماز صبح بجاى آورد، و پس از فراغت از نماز روى مباركش را به سوى ما گردانید: و فرمود: اى جماعت مسلمانان ، هر كس كه آفتاب را از دست بدهد، پس باید به ماه تمسك جوید، و در فقدان ماه دست به دامان زهره شود، و اگر زهره را نیابد، به دو ستاره (فرقدان ) پناه آورد. از پیامبر اكرم (صلی الله علیه) سو ال شد كه یا رسول الله مقصود از آفتاب و ماه و زهره و (فرقدان ) دو ستاره نور افشان چیست ؟ فرمود: من آفتابم ، على ماه ، و فاطمه زهره است و دو ستاره حسنین اند. آنان و كتاب خدا دو دستاویز بشرند و همواره بهم پیوسته اند و هرگز از یكدیگر جدا نمى شوند تا در كنار حوض (كوثر) به من ملحق شوند.

از روایات مذكور كاملا روشن است كه حضرت صدیقه سلام الله علیها در مراتب و مناقب، هم ردیف رسول اكرم (صلی الله علیه)، امیرالمو منین (علیه السلام) و حسین (علیه السلام) است و در مقام تمسك، اهتداء، و اقتداء همانند آنها مى باشد، و اگر در ولایت و عصمت نظیر پیامبر اكرم (صلی الله علیه)، على (علیه السلام)، و حسنین (علیه السلام) نبود، امر هدایت یافتن، و پیروى مردم از او، و توسل هر بشرى در مشكلات به او، كارى بیهوده و گزاف مى بود.

حضرت زهرا(سلام الله علیها) یكى از ذخائرى است كه حضرت رسول اكرم (صلی الله علیه) بعد از خود باقى گذاشته است و در این باره مى فرماید:

((من در میان شما دو وزنه سنگین باقى مى گذارم ، كتاب خدا و خاندان من )) و حضرت صدیقه سلام الله علیها یك تن از عترت پیغمبر(صلی الله علیه )، و زهره اى است كه در مدار عصمت و ولایت ، با شمس و قمر همرتبه و همدرجه است اگر چه نور شمس و قمر بر نور زهره غلبه دارد، و با وجود خورشید و ماه نمى توان نور زهره را مشاهده كرد، و گوئى پیامبر اكرم (صلی الله علیه ) (با تقدم و تاءخر اسامى پنج تن در همه روایات و با ترتیب مشخص و معین ) مى خواهد بیان فرماید كه امیرالمو منین (علیه السلام ) از زهراء افضل است ، و مقام زهراء تالى و بلافاصله بعد از امیرالمومین (علیه السلام) است و اگر چنین نبود، شایسته بود كه اول نام حضرت زهرا(سلام الله علیها ) ذكر شود.

معصوم با بینشى كه دارد زشتى‌ها را با قباحت واقعى‌شان لمس مى‌كند و خوبى‌ها را با زیبایى حقیقى‌شان درك مى‌كند؛ ازاین‌رو به صورت طبیعى، امكان ندارد به گناه آلوده شود

در حدیث ثقلین که صحت آن نزد عموم مسلمین سنی و شیعه ثابت شده است عصمت اهل البیت و حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ کاملا واضح است و اگر اشکال گرفته شود که این حدیث فقط ما را نسبت به رجوع به اهل بیت خبر می‌دهد! پاسخ می‌دهیم که، چنانکه قرآن از پیش رو و از پشت سر، باطل به سوی آن نمی‌آید، مقارن بودن اهل بیت با قرآن و تصریح به جدا نشدن از آن، دلالت بر عصمت آنان دارد. زیرا که هر مخالفت با شریعت که از سوی آنان صورت گیرد، خواه عمدی و خواه سهوی یا از روی غفلت، جدایی از قرآن شمرده می‌شود. لذا اگر بگوییم که آنان هر چند یک لحظه از آن جدا می‌شوند، این سخن، اثبات دروغ برای فرموده پیامبر اکرم (صلی الله علیه) است که از جانب خدای عزّوجلّ خبر از عدم وقوع جدایی داده است، اگر جایز باشد که پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ را به دروغ و جایز شمردن دروغ عمدی متهم نماییم، این با عصمت آن حضرت حتی در مقام تبلیغ منافات دارد، در حالی که پیامبر اکرم (صلی الله علیه) در موارد متعددی بر این حدیث تأکید فرموده‌اند. (یعنی خدای ناکرده به صورت متعدد دروغ عمدی گفته است).

ثالثاً؛ پیامبر اکرم (صلی الله علیه) تمسّک جستن به اهل بیت عترت را نگهدارنده از گمراهی به طور دائمی و ابدی شمرده است، زیرا واژه «لن» در حدیث ثقلین افاده ابدی دارد. بنابراین اگر جایی برای گمراهی آنان به اندازه یک لحظه هم وجود داشته باشد، دراین صورت تمسک جستن به عترت چگونه می‌تواند نگهدارنده باشد؟