دغدغه فرهنگی رهبری چیست؟

حضرت آیت الله خامنه ای  با تاکید بر اینکه بنده نگران مسئله فرهنگ هستم و اساس، باید تقویت جناح فرهنگی مۆمن باشد، فرمودند: «امیدوارم مسئولین فرهنگی توجه داشته باشند که چه می‌کنند؛ چراکه با مسائل فرهنگی نمی‌شود شوخی و بی‌ملاحظگی کرد. »

فرمایش مقام معظم رهبری در باب فرهنگ در حالی مطرح می شود، که دولت یازدهم تازه کارش را آغاز کرده و این یعنی فرهنگ به همان اندازه باید مهم باشد که مسائل دیگر. در این چند روز کارشناسان فرهنگی ، فعالان این حوزه و برخی مسولان به فراخور دیدگاه خود را درباره دغدغه رهبر انقلاب رسانه ای کرده اند . تحلیل فرمایش رهبری امری پسندیده است که مسولان حتی می توانند با مصداق به موارد گوناگون اشاره کنند و راهکار ارائه دهند. ماجرا وقتی ناخوشایند است که برخی تحلیل ها و برداشت ها ، رنگ و بوی شخصی و جناحی به خود بگیرد و احیانا لبیک ها در حد حرف باقی بماند. این یعنی جفا در حق رهبری . تلخ تر آن که برخی این گونه القا می کنند که دغدغه فرهنگی رهبر  انقلاب یعنی تنگ کردن حلقه فعالیت! در حالی که ایشان در همه دولت ها در بیان و عمل دغدغه فرهنگی شان را عنوان کرده اند و اتفاقا همه تاکیدشان تولیدات فرهنگی - هنری بیشتر و با کیفیت تر بوده.

با کنکاشی مختصر در گفته های رهبر انقلاب، به خوبی نگاه کارشناسانه و جامع ایشان به حوزه های مختلف فرهنگی قابل ردیابی است. ضمن این که ارجاعات زیادی در این زمینه موجود است که شاهدی دیگر بر مدعای نگارنده است.

به یاد بیاورید دقت نظر ایشان در جلسات شعر خوانی سالیانه شاعران را که با ظرافت و نگاهی کارشناسانه درباره اشعار و شاعران مختلف نظر می دهند.

ایشان وقتی وارد غرفه های مختلف نمایشگاه کتاب می شوند ، هم خط و ربط ناشران را می دانند، هم کتاب های جدید و قدیم تالیفی و ترجمه را. ضمن این که تنها به غرفه انتشاراتی که وظیفه اش نشر آثار دینی و انقلابی است نمی روند بلکه در کنار آن سری هم به انتشارات رمان های روز داخلی و خارجی می زنند . از برخی نویسنده ها نام می برند و به وضوح درباره کیفیت آثارش نظر می دهند.

در سینما هم در جلساتی که با فیلمسازان  داشته اند ، بخوبی اشراف شان بر هنر هفتم هویدا بوده. خاطرتان باشد مجید مجیدی چند سال پیش گفت و گویی با روزنامه جام جم انجام داد و درباره نگاه ایشان به سینمای روز ایران و جهان مسائل جالبی مطرح کرد. اتفاقا ایشان گاهی از آثاری تعریف کرده اند که خیلی از « مومنان نگران » آن را طرد کرده اند و این نشان از وسعت دید حضرت آیت الله خامنه ای دارد. نمونه هایی از این دست زیاد است که شاید به زعم برخی فلان نویسنده یا فیلمساز قرابتی با ولایت ندارد اما می بینیم اثرشان به عنوان محصولی طراز از سوی رهبر انقلاب تمجید می شود.

الغرض .... این چند نمونه را تیتروار عرض کردیم که بگوییم رهبر انقلاب بر خلاف بسیاری از مسولان ، نه تنها از فرهنگ و هنر دور نیستند که اتفاقا نگاهی روشن و بدون غرض به آن دارند. تعبیری که متاسفانه برخی در این چند مدت از گفته های ایشان داشته اند با روحیات رهبری سازگار نیست. مقصود ایشان کاملا در حوزه های مختلف فرهنگی روشن است و اگر به درستی درک شود مطمئنا شاهد زایش و پویایی دو چندان در این عرصه خواهیم بود.

.... بله متاسفانه فرهنگ همپای رسالت اسلامی - انقلابی و حتی ملی پیش نیامده. به هزار و یک دلیل ذائقه مردم گاهی به فرهنگ و هنر وارداتی عادت کرده . مردم تقصیری ندارند و وقتی از قاب تلویزیون،پرده سینما، قفسه کتابخانه ، کارگاه های مد و لباس و .... خوراک مناسبی گیر نیاورند ناخواسته به سمت دیگری گرایش پیدا می کنند.  از آن سو رقبا (خوشبینانه نمی گوییم دشمن)  از تولیدات فرهنگی برای پیشبرد مقاصدشان استفاده می کنند.

بیایید صادق باشیم ؛  یک زمان سیاست هالیوود و کمپانی های رسانه ای غرب، توهم توطئه تعبیر می شد ولی الان در عمل می بینیم گاهی یک فیلم سینمایی هزار برابر دیپلماسی سیاسی آمریکا تاثیرگذارتر عمل می کند.

بدبین ترین ها هم براحتی می توانند رد سیاست آمریکا را در فیلم و سریال هایی مثل میهن،آرگو،12 سال بردگی و حتی فیلم به ظاهر اکشنی مثل کاپتان فیلیپس ببینند. حرجی هم نیست؛بلدند و می سازند و هم روی مردم شان تاثیر می گذارند و هم روی مردم دیگر کشورها. خب ؛ چرا ما از این ظرفیت استفاده  نمی کنیم؟ بدتر از آن چرا  گاهی به بهانه نقد جامعه از روی خیلی ارزش ها عبور می کنیم؟ در حالت خوشبینانه معنی اش این است که بلد نیستیم (چون حداقل همه مدعی میهن پرستی هستیم) پس باید عرصه برای کاربلدهای دغدغه مند باز شود؛ نه کسانی که دغدغه دارند ولی شیوه استفاده از ابزار را بلد نیستند چون عملا نتیجه کار نقض غرض می شود.

رهبر انقلاب دغدغه دارند که نکند خدای ناکرده ما قافیه را ببازیم و هشدار می دهند که میدان را برای نیروهای مومن و دغدغه مند باز کنید.

نگرانی رهبر انقلاب هشداری جدی است. متاسفانه مردم در چرخه و فرآیند تولید و توزیع آثاری هنری به درستی دیده نمی شوند. برخی تولیدات از جنس دغدغه مردم نیستند؛ عنصر سرگرمی در آثار هنری گم شده ، ارزش های دینی، انقلابی و ملی با ظرافت به محصولات تزریق نمی شود  و بدتر آن که عناصر جایگزین متاسفانه همسو با ارزش ها نیست.

مسولان فرهنگی امروز وظیفه ای خطیر بر عهده دارند؛ باید ضمن مراقبت از کج روی های احتمالی، مسیر را برای تولیدات اثرگذار و البته جذاب هموار کنند.  در کارنامه فرهنگی انقلاب اسلامی  تولیدات مانایی در زمینه های سینما،تئاتر،کتاب،شعر،موسیقی، هنرهای تجسمی و ... به چشم می خورد و  مطمئنا با پرورش نیروهای مومن و کاربلد این روند با کیفیت بیشتر ادامه خواهد داشت.

در پایان چند نمونه از دیدگاه هایی که درباره دغدغه فرهنگی رهبری رسانه ای شده را مرور می کنیم و ان شاء الله این موضوع را در آینده به فراخور با صاحب نظران به بحث می گذاریم:

محسن پرویز سخنگوی انجمن قلم ایران: به گمان من این تذکرها در واقع یادآوری وظیفه‌ای است که به شکل ذاتی برعهده سیاست‌گذاران، قانون‌گذاران، برنامه ریزان و مجریان در نظام جمهوری اسلامی ایران است. یعنی در واقع یک دستور جدید نیست بلکه تذکر وظایف است، قاعدتا کلیه دست اندرکاران جمهوری اسلامی ایران باید توجه داشته باشند که اتکا اصلی آنها در کنار توکل بر خداوند باید بر نیروهای مومن ، متعهد و معتقد باشد.

احمد شاکری نویسنده و منتقد ادبی: این دیدگاه‌ها مبتنی بر اهداف عالی نظام مقدس جمهوری اسلامی است. لذا نکته نخستی که باید در این زمینه بدان توجه داشت، پرهیز از مصادره این بیانات و تقلیل آن در دیدگاه‌های نازل سیاسی و جناحی است. عرصه فرهنگ عرصه‌ای است که پیروزی و شکست در آن معنی دارد و هجمه و غافلگیری از استراتژی‌های آن محسوب می‌شود. چنین ترسیمی از گستره فرهنگ که در آن نقش دشمن به درستی شناخته شده و به وجود دشمن در بعد فرهنگ اقرار می‌شود، از امهات باورهای ضروری فرهنگی در دوره کنونی است.

جمال شورجه ، فیلمساز: مقام معظم رهبری سال‌ها است که این دغدغه را دارند. من یادم است که آقا در یک سخنرانی گفته بودند: زمانی که مباحث سیاسی و اقتصادی موضوعی مطرح است من به اندازه مسائل فرهنگی نگران نیستم.من به خاطر نگرانی‌های فرهنگی شب ها خواب به چشمم نمی آید. بلند می‌شوم و نگران هستم. خب همین فرمایش را دو سه روز پیش با حضرات خبرگان مجددا تکرار کردند.

***

بخشی از فرمایشات رهبرانقلاب

بخش از فرمایشات مقام معظم رهبری درباره موضوعات فرهنگی و خطاب به مسئولان بلند پایه نظام جمهوری اسلامی ایران به شرح زیر است:

*واقعیت آن است که انقلاب اسلامی ایران برخلاف انقلابهای معمول در دنیا، با وجود گذشت بیش از سه دهه از پیروزی آن، همچنان سرزنده و شاداب است و از اسلام و استقلال و ایستادگی ملی و توسعه درون زا و عدالت سخن می گوید و برای این اهداف بزرگ، تلاش می کند.

*شأن نسل جوان کنونی انقلاب، بالاتر از جوان نسل اول انقلاب است زیرا جوان امروز با وجود آنکه پیروزی انقلاب و مسائل بعد از آن را ندیده و در معرض انواع آسیب های ناشی از فضای مجازی و ماهواره ها نیز قرار دارد اما متدین است و پای انقلاب ایستاده است.

* من هم از مسائل فرهنگی نگرانم و در این نگرانی نمایندگان محترم خبرگان سهیم هستم. دولت محترم باید به این موضوع توجه کند و مسئولان فرهنگی نیز باید توجه داشته باشند که چه می کنند، زیرا در مسائل فرهنگی نمیتوان بی ملاحظه‌گی کرد.

*مسئله فرهنگ مهم است زیرا اساس ایستادگی و حرکت نظام اسلامی، مبتنی بر حفظ فرهنگ اسلامی و انقلابی و تقویت جریان فرهنگی مۆمن و انقلابی است. واقعاً همه باید قدر جوانان مۆمن و انقلابی را بدانند زیرا همین جوانان هستند که در روز خطر، سینه سپر می کنند.

*کسانیکه به این جوانان با بدبینی نگاه می کنند و تلاش دارند آنها را منزوی کنند، به انقلاب و کشور خدمت نمی کنند.البته این جوانان مۆمن و انقلابی هیچگاه منزوی نخواهند شد.  مطالبی که گفته شد باید بصورت گفتمان و باور عمومی درآید که لازمه آن هم تبیین منطقی و عالمانه این مسائل، به دور از زیاده روی های گوناگون و با زبان خوش است.

مطالب مرتبط:

12 فرمان رهبری به مسوولان!  

حاشیه ای از دیدار شاعران با رهبر معظم انقلاب