تبیان، دستیار زندگی
آداب در فقه به مجموع رفتارها و حالتهایی گفته می شود كه فعل یا ترک آنها، -از دیدگاه شارع مقدّس- موجب كمال و حسن فعل یا موضوعى مى شود كه حکم شرعی به آن تعلّق گرفته است. آداب الصلاة نیز، به آداب نماز و مستحبّات و اذکار و ادعیه قبل و بعد و هنگام نماز گفته می
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

امتیاز کتاب آداب الصلوة علامه مجلسی

کتاب

آقا بزرگ تهرانی برای ملا محمدباقر مجلسی فقیه و محدث معروف کتابی به صورت رساله عملیه به نام آداب الصّلوه ذکر کرده که به زبان عربی است و نسخه‌های خطی آن در کتابخانه‌های علمای دینی ایران و عراق موجود است. این کتاب رساله عملیه است اما شامل اصول عقاید شیعه اثنی عشریه نیز هست که به طور خلاصه نگارش یافته است.


آداب در فقه به مجموع رفتارها و حالت هایی گفته می شود كه فعل یا ترک آنها، -از دیدگاه شارع مقدّس- موجب كمال و حسن فعل یا موضوعى مى‌شود كه حکم شرعی به آن تعلّق گرفته است. آداب الصلاة نیز، به آداب نماز و مستحبّات و اذکار و ادعیه قبل و بعد و هنگام نماز گفته می شود. همچنین آداب الصلاة نامی است برای تعدادی از کتب که درباره آداب نماز، به زبان‌های فارسی و عربی نوشته شده است. که در این مقاله به شرح کتاب آداب الصلاة محمد باقر مجلسی می پردازیم:

آداب الصلوة

این کتاب که در فهرست شریف " الذریعه الی تصانیف الشیعه " به نام " آداب الصلوة " مذکور است با اینکه رساله عملیه فتوایه ای است (در قسمت مسائل غسل و وضو و نماز با تشخیص وظائف خاص مردان و زنان نمازگزار) اما شامل اصول عقاید شیعه اثنی عشریه نیز هست که به طور خلاصه نگارش یافته است.

امتیاز این کتاب:

شاهکار این کتاب ترجمه الفاظ و اذکار نماز و تفسیر سوره های حمد و توحید و قدر است که از قلم شیوا و توانای علامه مرحوم ملا محمدباقر مجلسی که یکی از علمای نامی و نویسندگان زبردست قرن یازدهم و دوازدهم هجری است، تراوش نموده است و گمان می رود که از حیث اسلوب و دقت و احتیاط کامل در نقل و انتخاب الفاظ عربی و برگرداندن آن ها به فارسی ساده ترین و گیراترین و سودمندترین کتابی بوده باشد که در این موضوع نوشته شده است.

ابتدای رساله را علامه این گونه آغاز کرده:

چون نماز از ارکان ایمان است، می باید که بنده مۆمن شرایط و آداب آن را بداند. از آن جمله می باید بداند که خداوندی دارد که همه آسمان ها و زمین ها و خلایق را آفریده است. و بداند که حق تعالی قادر است و مختار است و به قدرت کامله خود همه اشیا را از عدم به وجود آورده است... سپس وجوه اعجاز قرآن را بیان کرده که 6 مورد است:

اول: از جهت فصاحت و بلاغت است که در اعلا مرتبه است.

دوم: از جهت نظم و اسلوبی که نشنیده بودند مثل آن را.

سوم: از جهت احاطه به جمیع علوم اولین و آخرین.

چهارم: آنکه هر کتابی و هر حکایتی را که دو بار خوانند بار سوم نمی توان خواند و شنید بر خلاف قرآن که اگر صدهزار مرتبه خوانده شود رغبت زیاد می شود.

پنجم: آن است که در قرآن مجید حق سبحانه و تعالی خبر از آینده بسیار داده است که همه واقع شد.

ششم: آنکه شفای همه دردها است و دافع و رافع همه بلاها است.

و سپس از دیگر معجزات پیغمبر (صلی الله علیه و اله) سخن به میان آورده و سپس از 12 امام گفته و بعد هم از سایر اخباری که در قرآن آمده و سۆال قبر و عذاب و ثواب قبر و قیامت و زنده شدن مردگان و جزای اعمال و بهشت و دوزخ که همگی حق است و هر انسان بالغ و عاقل باید بر آن باشد و ...

این رساله به ترجمه الصلاة نیز خوانده می شود.

آداب در فقه به مجموع رفتارها و حالت هایی گفته می شود كه فعل یا ترک آنها، -از دیدگاه شارع مقدّس- موجب كمال و حسن فعل یا موضوعى مى‌شود كه حکم شرعی به آن تعلّق گرفته است. آداب الصلاة نیز، به آداب نماز و مستحبّات و اذکار و ادعیه قبل و بعد و هنگام نماز گفته می شود. همچنین آداب الصلاة نامی است برای تعدادی از کتب که درباره آداب نماز، به زبان‌های فارسی و عربی نوشته شده است

معرفی اجمالی نویسنده

علامه ملا محمدباقر مجلسی در دارالسلطنه اصفهان، ابتدای سال 1308 متولد شد. تولد ایشان در خانواده ی علم و فضیلت و در عصر مرجعیت میرداماد فقیه و فیلسوف نامی اتفاق افتاد.

علامه مجلسی در اواسط نیمه دوم سده ی یازدهم هجری و ده سال اول سده ی دوازدهم مشهورترین دانشمند فقیه و محدث نامی شیعه امامی، و شیخ الاسلام اصفهان و سرآمد علمای آن شهر عالم پرور بوده است.

علامه سومین پسر ملا محمدتقی مجلسی است که او نیز از مفاخر علمای شیعه است و در اواخر حکومت صفویه با پشت کار فوق العاده و حوصله پر توانش توفیق یافت از راه تألیف و تصنیف کتاب ها و تدریس علوم و فنون اسلامی و تعلیم و تربیت شاگردان بسیار و اداره امور دینی شیعیان عصر خویش، آن چنان خدمت مثبت و سازنده ای به مردم مسلمان و شیعه ایران کند که هیچ مرجع روحانی دیگری چنین توفیقی نیافته است. کتاب های فارسی و عربی او به منزله ی ستون فقرات عقاید شیعه امامیه در سیصد سال گذشته است و از با ارزشترین آثار او می توان به حق الیقین در اعتقادات – عین الحیاة در اخلاق – حلیه الیقین در آداب احکام – حیاة القلوب در تاریخ پیامبران – جلاء العیون در تاریخ معصومین (علیهم السلام) اشاره کرد.

علامه در شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان سال 1110 ه.ق در اصفهان شهر خود به جهان باقی شتافت. ایشان را در کنار مسجد جامع، پایگاهش و نزدیک خانه اش، جنب پدر علامه اش ملا محمدتقی مجلسی مدفون کردند. آرامگاه او در کنار مسجد جامع اصفهان واقع است.

ساختاربندی کتاب

این کتاب شامل عناوین زیر می باشد:

یادی از عظمت نماز – توحید و خداشناسی – نبوت؛ اعجاز قرآن مجید از راه های بی شماری است – امامت و رجعت، و تخطئه یکی از مترجمین کتاب اهل الشیعه – معاد جسمانی – احکام غسل جنابت، حیض، نفاس – احکام وضو- کیفیت مضمضه و استنشاق. گفتار مجلسی اول و شهید ثانی – اذان اقامه – احکام و ادعیه مربوط به ذکر تکبیرة الاحرام – یا – احکام و ادعیه مربوط به شروع نماز – احکام قرائت – تفسیر سوره حمد – معنی و متعلق بسم الله الرحمن الرحیم – مالک الیوم الدین و ملک یوم الدین – ثابت ماندن جوهر قرآن مجید، و مصون ماندن آن از تحریف و تغییر با وجود اختلاف قراء در لحن و خواندن آن – کلام آیة الله حلی در اینکه قرآنی که فعلا به دست داریم مطابق با قرآن امیرالمۆمنین (علیه السلام) است – " ایاک نعبد و ایک نستعین" اثبات امر بین الامرین و نفی جبر و تفویض می کند – معنی اهدنا صراط المستقیم – جواب این سۆال: آیا دین اسلام صراط مستقیم نیست؟ - جواب سۆالی دیگر – ترجمه سوره قدر – تفسیر سوره توحید – یک حدیث بسیار شریف در تفسیر لفظ "صمد" کلام شیخ کلینی و تأویل فلسفی آخوند ملاصدرا – احکام رکوع سمع الله لمن حمده دعاست نه حمد و ثنا – احکام سجده نماز – به حوا الله تعالی و قوته اقوم و اقعد گفتن به قصد ورورد اشکال دارد و حذف کلمه تعالی از آن لازم است- قنوت و کلمات فرج: " لا اله الا الله الحلیم الکریم ..." – تشهد و واجبات و مستحبات آن – بحث در لفظ شریف صلوات، و تعیین آل محمد (صلی الله علیه و آله) – تسبیحات اربع، و استغفار – در کیفیت سلام های آخر نماز، و تعیین مخاطب – لزوم سعی در داشتن اخلاص و قرائت صحیح برای نمازگزار- اشعار منسوب به مجلسی، احکام وصول به سکون، وقف به حرکت- تعقیبات مشترکه، و مختصه نماز و معنی و آداب تعقیب- سه تکبیر گفتن در حال دست بلند کردن و روایت مفضل بن عمر از حضرت صادق (علیه السلام) و خدشه در مضمون روایت دیگری- مراجعت جعفر طیار در اوائل سال هفتم هجری مقارن با فتح قلعه خیبر بود، ولادت حضرت سید الشهداء (علیه السلام) در سال سوم یا چهارم هجرت – ولادت شاه عباس و وفات مقدس اردبیلی و نامه نگاری محقق مزبور به شاه عباس، و خدشه در امکان آن از لحاظ تاریخ- معنی "سلام" و تفسیر جمله: " اللهم انت اسلام..." – آیا آیة الکرسی تا " و هو العلی العظیم" است یا تا " هم فیها خالدون" – حسین چراغ هدایت و کشتی نجات است- اکسیر غم زدا یا دعای حضرت سید الشهداء (علیه السلام) و خواندنش بعد از نمازهای یومیه – تعقیب مخصوص هر یک از نمازهای یومیه – مستحب مۆکد بودن سجده شکر پس از اتمام نماز- کیفیت سجده شکر و ادعیه مربوط به آن – زیارت حضرت سید الشهداء (علیه السلام) از دور و کیفیت و آداب آن – در بیان بعضی ادعیه که خواندن آنها برای مسافر مستحب است – در احکام مخصوص زنان درباره نماز و مقدمات آن.

فرآوری: آمنه اسفندیاری 

بخش احکام اسلامی تبیان


منابع:

کتابخانه طهور

ویکی شیعه

مطالب مرتبط:

معرفی کتاب فقهی در زمینه احکام

اعتبار کتابهایی مثل گنج های معنوی

پژوهشى در کتاب عوائد الایام

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.