تبیان، دستیار زندگی
بخشندگی گشایش و زیادی مال نمی خواهد بلکه دلی بزرگ می خواهد .
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

عجولانه به پیشنهادات شیطان جواب مثبت ندهیم!


یکی از خصوصیاتی که در آموزه های اسلام به ما سفارش شده، سخاوت و سخاوتمندی است. در واقع می شود گفت که سخاوت حد میانه ی بخل و خسیسی و اسراف و تبذیر است.


سخاوت

به ما سفارش شده که در حد تعادل باشیم نه افراط و تفریط. والبته آن نیرویی که ما را در حال تعادل نگه می دارد نیروی عقل می باشد؛ چرا که نیروی عقل می تواند خیر و خوبی سخاوت و عوارض بخل و خساست را به انسان گوشزد کند و همین امر ما را در دفع این رذیله ی اخلاقی کمک خواهد کرد.

این را فراموش نکنیم که عمل های ما بازتاب نگاه های ما به زندگی می باشد؛ هرجا نگاه زیبا باشد، عمل هم زیبا می شود و هرجا نگاه دقیق باشد، عمل هم دقیق است و هرجا نگاه ما به مسائل نا زیبا باشد، عمل هم طبیعتاً زشت خواهد بود.

اگر کمی نگاه هایمان را عوض کنیم و با بینش توحیدی به همه چیز نگاه کنیم، خواهیم دید که مالک اصلی خداست و ما امانتدار خداییم. حال همین خدای خوب دستورش این است که نه اسراف کنیم و نه بخل بورزیم؛ پس چقدر زیباست که پیشنهاد مالک اصلی را خوب گوش کنیم و از او تبعیت کنیم.

لازم است باور کنیم که راه رسیدن به سعادت، تبعیت از دستورات خداوند است.

اگه عمیق بخواهیم ریشه یابی کنیم ریشه ی بخل به ضعف شناخت خدا و باور به خدا بر می گردد.

در کتاب «فقه الرضا» آمده است:

«ایّاکُمْ وَ البُخْلَ فَانَّهَا عَاهَةٌ لاتَکُونُ فی حُرٍّ وَ لا مُۆمِنٍ انَّها خِلافُ الایمانِ؛

از بخل بپرهیزید؛ زیرا «بخل» آفتی است که در انسان آزاده و با ایمان هرگز نخواهد بود، «بخل» خلاف ایمان است». (بحارالانوار، جلد 75، صفحه 346.)

از این روایت می توان فهمید که گاه ضعف عقیده و ایمان، ما را به بخل می کشاند. اگر انسان یقین داشته باشه که خداوند ریشه ی تمام خیرات وبرکت ها است و به وعده های الهی ایمان واقعی داشته باشد، می تواند درک کند که وقتی خداوند پاداش چندین برابری برای انفاق در نظر می گیرد، این یک وعده ی حتمی است.

آن موقع با این باور و ایمان، انسان راحت تر می بخشد؛ پس لازمه این باور را در خودمان تقویت کنیم، بارها و بارها به خودمان متذکر شویم و به یاد بیاوریم تا در وجودمان ملکه شود.

امام امیرمۆمنان علی علیه السلام می فرمایند:

«البُخْلُ بِالمَوجُودِ سُوءُ الظَنِّ بِالمَعْبُودِ؛

بخل ورزیدن نسبت به آنچه انسان دارد، به خاطر سوء ظن به خداست. (غررالحکم و درر الکلم، ص 459)

لازم است گمان خوب نسبت به خدا داشته باشیم تا این گمان، مانع بخل ورزیدنمان بشود.

یکی از نشانه های آدم بخیل این است که دائما عذر و بهانه می آورد تا چیزی را نبخشد؛ بنابراین کافیه وقتی که داریم عذر می تراشیم، یک لحظه فقط یک لحظه فکر کنیم و وجدانمان را حاکم و همان لحظه برخلاف پیشنهاد نفسمان عمل کنیم و به عذر و بهانه های نفس گوش ندهیم؛ طوریکه هرچی گفت برخلافش عمل کنیم، البته این کار نیاز به تمرین دارد ولی با استمرار شدنی است

وقتی به نعمت هایی که خداوند به ما بخشیده، خوب نگاه کنیم می بینیم که خیلی از آن نعمت ها از حد نیاز ما بیشتر هستند و همین امر می تواند یک دلیلی باشد برای این که دیگران را هم در این نعمت ها سهیم بدانیم.

این نوع نگاه هم میتواند عامل کمک کننده ای باشد در تشویق ما به بخشش و دوری از بخل.

بعضی وقت ها بعضی آدم ها فکر می کنند بخل راه و وسیله ی رسیدن به بی نیازی است؛ یعنی از طریق بخل ورزیدن قصد دارند مالشان را از دست ندهند، فکر می کنند بخشش وانفاق، مالشان را کم می کند.

این هم یکی دیگر از دلایل بخل ورزیدن است پس راهش این است که این نوع افکار را از خودمان دور کنیم و به یقین برسیم که با انفاق مالمان کم نمی شود و با بخل هم زیاد نمی شود.

درمان رذائل اخلاقی هم علمیه وهم عملی. یعنی هم باید عوارض و آثار سوء رذیله را بدانیم و هم عملا دست به کار شویم. باید هم نسبت به عوارض و عذاب های بخل آگاه باشیم و هم نسبت به آثار و ثواب اخروی سخاوت.

لازم است عوارض بخل را بدانیم تا با یه حساب دو دوتا چهارتا، تا ته خط برویم.

آدم بخیل آرامش ندارد

در حدیثی از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده است:

«اقَلُّ النّاسِ راحَةً الْبَخیلُ؛ آرامش و آسایش بخیل از تمام مردم كمتر است». (من لایحضره‌الفقیه، ج 4، ص 394)

خساست

بخل باعث بدنامی و لعن و نفرین مردم می شود

امیرمۆمنان علی علیه السلام فرمودند: «بِالْبُخْلِ تَكْثُرُ المَسَبَّةَ؛ به خاطر بخل، بدگویى و دشنام مردم زیاد مى‏ شود». (میزان الحکمه ج 1 ص 505)

بخل آبروی انسان را می برد

الإمامُ الرِّضا علیه السلام می فرمایند:

البُخلُ یُمَزِّقُ العِرْضَ بخل آبروی انسان را بر باد می دهد. (میزان الحکمه ج 1 ص 505)

بخیل راهی جهنم است

رَسُولُ اللَهِ صَلَّی اللَهُ عَلَیْهِ وَ ءَالِهِ وَ سَلَّمَ می فرمایند:

إنَّ السَّخَآءَ شَجَرَةٌ مِنْ أَشْجَارِ الْجَنَّةِ، لَهَا أَغْصَانٌ مُتَدَلِّیَةٌ فِی الدُّنْیَا؛ فَمَنْ کَانَ سَخِیًّا تَعَلَّقَ بِغُصْنٍ مِنْ أَغْصَانِهَا، فَسَاقَهُ ذَلِکَ الْغُصْنُ إلَی الْجَنَّةِ.

وَ الْبُخْلُ شَجَرَةٌ مِنْ أَشْجَارِ النَّارِ، لَهَا أَغْصَانٌ مُتَدَلِّیَةٌ فِی الدُّنْیَا؛ فَمَنْ کَانَ بَخِیلًا تَعَلَّقَ بِغُصْنٍ مِنْ أَغْصَانِهَا، فَسَاقَهُ ذَلِکَ

«حضرت رسول الله صلّى الله علیه و آله و سلّم می فرمایند: سخاوت درختى است از درختان بهشت كه شاخه‏هائى دارد كه همه در دنیا آویزان شده‏اند؛ و بنابراین هر كس با سخاوت باشد، خود را به شاخه اى از شاخه هایش آویزان كرده است، و آن شاخه او را بسوى بهشت مى‏كشد.

و بخل درختى است از درخت‏هاى آتش كه شاخه‏هائى دارد كه همه در دنیا آویزان شده‏اند؛ و هر كس بخیل باشد خود را به شاخه اى از شاخه هایش آویزان كرده است، و آن شاخه او را بسوى آتش خواهد كشید.» (أمالى» طوسی، جزء 17، طبع سنگی، ص 302)

درمان رذائل اخلاقی هم علمیه وهم عملی. یعنی هم باید عوارض و آثار سوء رذیله را بدانیم و هم عملا دست به کار شویم

بخل عوارض و آثار سوء مادی و معنوی دیگری نیز دارد که در کلام معصومین علیهم السلام آمده و ما با توجه به آنها می توانیم از زشتی این رذیله ی اخلاقی باخبر شویم.

یکی از نشانه های آدم بخیل این است که دائما عذر و بهانه می آورد تا چیزی را نبخشد؛ بنابراین کافیه وقتی که داریم عذر می تراشیم، یک لحظه فقط یک لحظه فکر کنیم و وجدانمان را حاکم و همان لحظه برخلاف پیشنهاد نفسمان عمل کنیم و به عذر و بهانه های نفس گوش ندهیم؛ طوریکه هرچی گفت برخلافش عمل کنیم، البته این کار نیاز به تمرین دارد ولی با استمرار شدنی است.

عجولانه به پیشنهادات شیطان جواب مثبت ندهیم

بعضی وقت ها به بسته های پیشنهادی شیطان زود گوش می دهیم، لازمه بدانیم برای هر پیشنهاد نفس، یک پیشنهاد دیگری هم وجود دارد که حداقل می توانیم بهش فکر کنیم.

البته بخل درجات و مراتبی دارد که از کم شروع می شود تا مراتب سخت و خطرناک پیش می رود و البته نوع بخل هم متفاوت است؛ گاهی در امور مادی و گاهی معنوی.

امام امیرمۆمنان علی علیه السلام می فرمایند: «البُخْلُ بِالمَوجُودِ سُوءُ الظَنِّ بِالمَعْبُودِ؛ بخل ورزیدن نسبت به آنچه انسان دارد، به خاطر سوء ظن به خداست

رسول خدا صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:

«الرِّجَالُ ارْبَعَةٌ سَخىٌ وَ كَریمٌ وَ بَخیلٌ وَ لَئیمٌ، فَالسَّخىُ الذّی یَأْكُلُ وَ یُعْطِىَ و الكَریمُ الّذى لایَأْكُلُ وَ یُعطِىُ وَ البَخیلُ الّذى یَأكُلُ و لایُعطِىُ وَ اللّئیمُ الّذى لایَأكُلُ و لایُعطِىُ؛

افراد چهار دسته هستند: بعضى سخى هستند و بعضى كریم و بعضى بخیل و بعضى لئیم؛ سخى كسى است كه از اموالش هم خود استفاده مى‏كند و هم به دیگران مى‏ بخشد و كریم كسى است كه خودش نمى‏ خورد و به دیگران مى‏ بخشد و بخیل كسى است كه (فقط) خودش مصرف مى‏ كند و به دیگران نمى ‏بخشد و لئیم كسى است كه نه خودش مى‏خورد و نه به دیگران مى‏ بخشد». (بحار الانوار، ج 68، ص 356.)

برای درمان بیماری های اخلاقی همانند بیماری های جسمانی، باید به سراغ ریشه ها رفت؛ زیرا تا ریشه ها نخشکند، بیماری همچنان وجود دارد.

انگیزه های بخل هم متعدد هست پس لازم با یک سرچ در وجود خودمان، انگیزه ی بخیل بودنمان را پیدا کنیم و بعد دنبال رفعش باشیم. ممکن است ریشه ی بخل علاقه به شهوات دنیایی باشد؛ پس اینجا لازمه با دنیا خواهی مبارزه کنیم؛ یعنی پول و مال را برای خودمان جمع می کنیم تا از طریق آنها به لذات دنیایی برسیم خوب اینجا لازم است برای تعدیل شهوات دنیایی اقدام کنیم.

گاهی بخلمان به خاطر آرزوهای بلند است؛ اینجا هم لازمه به ناپایداری دنیا و قطع آمال و آرزوها توجه کنیم.

گاهی هم به خاطر، عشق و علاقه به فرزندان و ثروت اندوزی برای آینده آنها است؛ در حالی که لازمه بدانیم خداوند روزی آنها را تضمین کرده است.

برای بخشش به دیگران لازم است از کم شروع کنیم و هر بار میزان بخشش خود به دیگران را اضافه کنیم و با صبوری و استمرار به دنبال ملکه کردن این صفت در وجود خودمان باشیم.

و این نکته را هیچ گاه فراموش نکنیم که بخشندگی گشایش و زیادی مال نمی خواهد بلکه دلی بزرگ می خواهد .

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان


منبع: سایت ایده ها

مطالب مرتبط:

منفورترین اوصاف نزد خدا

اثر خساست بر عاطفه

وقتی که واجب است بخیل باشیم!

تنها دوستی که بخیل نیست !

شناختنامه شیطان

امکان ظهور شیطان به صورت انسان

شیطان در تعابیر قرآنی

مهمترین دستیار شیطان کیست؟

جنس شیطان از چیست؟

میل جنسی، برگ برنده شیطان

القای وسوسه های زشت شیطان 

شکایت شیطان به دانیال نبی

تسلیم شدن شیطان در زمان ظهور

نقاط قوت و نقاط ضعف شیطان؛ راه مبارزه با شیطان

شیطان آمیخته به گوشت و خون آدمى

فرق بخیل با شحیح چیست ؟

تهدیدی ترسناك برای بخیلان جامعه

نتیجه سوء ظن به رزق خدا

بخیل بوی خدا نشنود

صفاتی که برازنده انسان نیست

راهی برای باز شدن گره‌های زندگی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.