تامین آب از گل و لای کفش فضانوردان
تحقیقات اخیر دانشمندان روی دادههای 100 روز نخست مأموریت مریخنورد کنجکاوی نشان داده که حدود 2 درصد از کل خاک این سیاره از آب تشکیل شده است. این پژوهش به همراه 4 پژوهش دیگر دربارهی دادههای کنجکاوی، در ژورنال ساینس منتشر شد.
هنگامی که صحبت از آب میشود، یاد رودخانهها و آبراهههایی میافتیم که روزی روی این سیاره برهوت در جریان بوده است. شاید این شرایط در میلیونها سال پیش برای مریخ امکانپذیر بوده است اما با وجود شرایط کنونی مریخ، امکان میزبانی از آب مایع برای این سیاره وجود ندارد. اما این معنیاش این نیست که مریخ اکنون آب ندارد. دانشمندان با کمک مریخنورد کنجکاوی که مانند آزمایشگاه سیار و کوچکی در مریخ در حال فعالیت است به این نتیجه رسیدند که در حال حاضر خاک مریخ حاوی آب است و فضانوردان راهی مریخ درآینده میتوانند از گلولای مریخی کفشهای خود آب تأمین کنند!
حدود 3 ماه پس از اینکه مریخنورد کنجکاوی روی مریخ فرود آمد به منطقهای موسوم به خلیج یلونایف وارد شد و در آنجا با کمک نمونهبردار خود، مقداری از خاک مریخ را به آزمایشگاه SAM منتقل کرد. در این آزمایشگاه کوچک، خاک مریخ تا دمای 835 درجه سلسیوس داغ شد.
در پی این فرآیند گازهای دیاکسیدکربن اکسیژن، ترکیبهای گوگرد و مقدار فراوانی بخار آب آزاد شدند. همچنین SAM نشان داد که آب موجود در خاک مریخ سرشار از دوتریم است.
دوتریم نوعی ایزوتوپ سنگین هیدروژن است که یک پرتون و یک نوترون دارد برخلاف عنصر هیدروژن که هیچ نوترونی ندارد. جالب است بدانید که جوّ نازک مریخ نیز به همین نسبت دوتریم دارد. به گفته سرپرست پژوهش، خاک مریخ مانند اسفنجی عمل میکند که آب جوّ را جذب میکنند. محاسبات پژوهشگران به سرپرستی لاری لشین نشان میدهد که حدود 2 درصد از خاک مریخ از آب تشکیل شده است. به عبارت دیگر در هر 0.03 مترمکعب یک لیتر آب یافت خواهد شد.
علاوه بر این کشف بزرگ، آزمایشگاه SAM دستآوردهای دیگری را برای زمینیها به ارمغان آورده است. این آزمایشگاه در حین بررسی نمونههای مریخی نوعی مواد شیمیایی کربندار را آشکار کرد که به نظر میآمد بلوکهای اولیه برای شکلگیری حیاتاند. اما بعدها دانشمندان اذعان کردند که اینها مواد آلی کلری سادهای هستند که هیچ ربطی به حیات در مریخ ندارند. لشین معتقد است که این نوع مواد عمدتاً کلرات یا پرکلرات هستند که برای بدن انسان بسیار مضر است. نخستینبار مریخنورد فونیکس خبر از وجود پرکلراتها روی مریخ داد. اما به نظر میرسد که این ماده در همهی کرهی مریخ گسترده شده است. به این ترتیب با وجود اینکه تأمین آب برای فضانوردان مسافر مریخ آسان شده باشد اما نحوهی ارتباط با خاک مریخ براشان دشوار خواهد بود. چون پرکلرات مادهی سمی برای انسانها تلقی میشود.
دانشمندان با کمک مریخنورد کنجکاوی که مانند آزمایشگاه سیار و کوچکی
در مریخ در حال فعالیت است به این نتیجه رسیدند که در حال حاضر خاک مریخ حاوی آب است و فضانوردان راهی مریخ درآینده میتوانند از گلولای مریخی
کفشهای خود آب تأمین کنند
مریخنورد کنجکاوی تاکنون در طول مسیرش پرده از رازهای بسیاری برداشته است. دانشمندان امیدوارند که با رسیدن این مریخنورد به کوه شارپ و بررسی لایههای گوناگون این کوه بتوانند به عمق تاریخ مریخ نفوذ کنند و اسرار این سیاره را هویدا کنند.
اما همه این ها در حالیست که طراحان لباسهای فضایی نیز ابداعات خود را آزمایش می کنند تا مطمئن شوند به حد کافی برای ماموریت فضایی مریخ انعطافپذیر است یا نه. دو گروه درآمریکای شمالی و جنوبی با این لباسها آزمایشاتی مثل طی کردن مسیرهای زیگزاگی، نصب سهپایهی دوربین ، عکسبرداری و جمعآوری نمونههای غیرواقعی انجام داده اند.
هر لباسی که برای ماموریت های اکتشافی به مریخ در نظر گرفته شود باید کارهای بسیاری انجام دهد. این لباس باید برای فضانورد اکسیژن فراهم کند، دما و فشار مناسب ایجاد کند و او را از پرتوها محافظت کند. حتی ممکن است لازم باشد او را از مریخ هم حفظ کند. بههمین علت فروم فضایی اتریش، سازمانی که گسترش عمومی علوم فضایی اتریش را به عهده دارد، نگران است که این لباس ها دستوپا گیر باشند. برای سنجیدن میزان راحتی لباسهای مختلف این سازمان مسیرهای مانع همزمان در اتریش، فرانسه، شمال داکوتا و یوتا در اکتبر راهاندازی کرد. قرار است نتایج این تحقیقات در نشریهی اختر زیستشناسی منتشر شود. این آزمایشات همزمان با هفتهی جهانی فضا در سازمان ملل برگزار شد.
لباسهای آزمایششده شامل لباس فضایی Aouda X لباسی از گروه فضایی اتریش، لباس NDX-2 از آزمایشگاه پرواز فضایی بشر در دانشگاه داکوتای شمالی و لباسهایی از ایستگاه تحقیقات بیابانی مریخ در یوتا بود.
فرآوری: م.ح.اربابی فر
بخش دانش و زندگی تبیان
برگرفته از کانوت