افسانه ای به نام "حریم سلطان"
پرده‌برداری از «معمای شاه» در گفت‌وگو با محمدرضا ورزی(بخش اول)
«معمای شاه» قرار است وقایع تاریخی‌ای را به تصویر بکشد که تاکنون در قاب تلویزیون شاهد آنها نبوده‌ایم. این سریال تاریخی قرار است 40 سال از تاریخ معاصر ایران را نمایش دهد.
ورزی معتقد است: سریال «معمای شاه» با نگاهی که به برخی مسائل دارد، می‌تواند شرایط ویژه‌ای را جهت اطلاع‌رسانی ایجاد کند.
وی می‌گوید: سریال «معمای شاه» قرار نیست تاریخ ایران را تحریف کند.
او تاکید فراوان دارد بر اینکه برای کلمه به کلمه‌ی سریالش سند و مدرک دارد و با اسناد معتبر کارش را پیش می‌برد.
بخش اول پرسش و پاسخ‌های خبرنگار ما با محمدرضا ورزی را درباره ساخت سریال «معمای شاه» در زیر می‌خوانید:
ورزی در گفت‌و‌گوی مفصلی ، ابتدا درباره چگونه پیش رفتن پروژه «معمای شاه» توضیح داد: تاکنون حدود 65 درصد از کل کار پیش رفته است و فکر می‌کنم حدود 1200 دقیقه تصویربردای شده است.
وی درخصوص اینکه نگارش کل فیلمنامه «معمای شاه» چقدر زمان برد؟ توضیح داد: فیلمنامه حدود دو سال و نیم زمان برد تا به پایان برسد و در حال حاضر هم 10 ماه است که در حال تولید است.
سعی می‌کنم «معمای شاه» را تا آخر امسال آماده کنم
او درباره‌ی پخش سریال «معمای شاه» گفت: همچنان در حال تولید هستیم. سعی می‌کنیم تا آخر امسال «معمای شاه» را آماده پخش کنیم اما نمی‌توانم زمان دقیقی برای آماده شدن آن اعلام کنم.
کارگردان سریال «معمای شاه» در پاسخ به اینکه تاکنون کدام شخصیت‌ها بازسازی شده‌اند و مقابل دوربین رفته‌اند؟ خاطرنشان کرد: در کل این سریال 600 پرسناژ دارد که حدود 200 نفر آنها مربوط به بخش داستانی ما می‌شوند و در شهر اتفاق می‌افتد و 400 نفر آنها هم از پرسوناژهای حقیقی تاریخ معاصر ایران هستند که در قصه حضور دارند.
این سریال تاریخی در سه فاز مجزا تصویربرداری می‌شود
ورزی تاکید کرد: لازم است بگویم تمام شخصیت‌های سریال «معمای شاه» همه با هم مقابل دوربین نمی‌آیند. کار ما فازبندی شده است و در کل سه فاز برای «معمای شاه» طراحی شده؛ هر شخصیت در یک فاز کارش را انجام می‌دهد و می‌رود و سپس نفرات جدید ورود می‌کنند.
وی اضافه کرد: در «معمای شاه» حتی نخست‌وزیرها و وزرای دربار هم تغییر می‌کنند و افراد جدیدی می‌آیند. برخی شخصیت‌ها هم فوت می‌کنند و در واقع فاز به فاز بازیگران جدید می‌آیند. شاید در مجموع چهار الی پنج نفر باشند که در بخش تاریخی از اول تا آخر حضور دارند که یکی از آنها محمدرضا پهلوی است؛ ضمن اینکه مادر و خواهر وی هم حضور دارند و حتی حضور زن‌های شاه هم مقطعی است و در زمانی می‌آیند و می‌روند.
«معمای شاه» قرار است 40 سال از تاریخ معاصر ایران را دربر‌گیرد که از این مدت بیش از 30 سال، سلطنت خود محمدرضا شاه را شامل می‌شود. در بخش‌هایی هم سلطنت رضا شاه، زمانی که محمدرضا ولیعهد است، ازدواج محمدرضا پهلوی با فوزیه را به تصویر خواهیم کشید.
ازدواج محمدرضا شاه با فوزیه؛ فاز اول «معمای شاه»
کارگردان «معمای شاه» در ادامه گفت‌و‌گوی خود با بیان اینکه فاز اول سریالش از سال 1317 شروع می‌شود، خاطرنشان کرد: در واقع فاز اول «معمای شاه» از سال 1317 آغاز می‌شود و تا سال 1328 ادامه دارد که در مجموع یک دهه را شامل می‌شود. فاز اول این مجموعه از اولین ازدواج محمدرضا شاه با فوزیه در دوران ولایتعهدی شروع می‌شود و سپس به وقایع جنگ جهانی دوم، اشغال ایران توسط متفقین خواهیم پرداخت.
فاز دوم سریال ورزی از کجا شروع می‌شود؟
ورزی با معرفی فاز دوم سریال «معمای شاه» ادامه داد: فاز دوم این سریال از ملی شدن صنعت نفت آغاز می‌شود. در این فاز حضور فداییان اسلام خیلی برجسته است و حضور شخصیت‌هایی چون دکتر مصدق، آیت‌الله کاشانی، قوام السلطنه، فضل‌الله زاهدی، در این فاز پررنگ می‌شود. همچنین فاز دوم این کار تاریخی ازدواج ثریا، ملی شدن صنعت نفت و کودتای 28 مرداد را دربر‌می‌گیرد و تا پایان تشکیل ساواک و ریاست تیمور بختیار ادامه دارد. در واقع فاز دوم خیلی مهم است.
«معمای شاه» 40 سال از تاریخ معاصر ایران را روایت می‌کند
این کارگردان در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه «معمای شاه» قرار است در کل، تاریخ چند سال را روایت کند؟ گفت: «معمای شاه» قرار است 40 سال از تاریخ معاصر ایران را دربر‌گیرد که از این مدت بیش از 30 سال، سلطنت خود محمدرضا شاه را شامل می‌شود. در بخش‌هایی هم سلطنت رضا شاه، زمانی که محمدرضا ولیعهد است، ازدواج محمدرضا پهلوی با فوزیه را به تصویر خواهیم کشید.
وی نقش روحانیت در سریال «معمای شاه» را بسیار مهم دانست و اینگونه بیان کرد: مردم ایران از دیرباز هم نگاهشان به مذهب ویژه بود. حتی پیش از اسلام هم ملت ایران، ملتی بودند که هیچ وقت بت پرست نبودند و حتی قبل از ورود دین اسلام، مردم ایران بسیار مومن و معتقد، یکتاپرست و اخلاق‌گرا و مبادی آداب و قانون‌گرا بودند که با ظهور اسلام عزیز به اکمل رسیدند.
نقش روحانیت در «معمای شاه» بسیار برجسته است
کارگردان سریال «معمای شاه» با بیان اینکه در عصر پهلوی، روحانیت و علما همیشه پرچم‌دار و طلایه‌دار بودند، خاطرنشان کرد: در آن زمان حزب‌های گوناگونی وجود داشتند که فقط حزب بودند و آنچه که انقلاب را به پیروزی رساند حزب و سازمان نبود بلکه مردم با عقایدشان بودند که تحت رهبری یک عالم بزرگ دینی انقلاب را به پیروزی رساندند؛ بر این اساس ما نقش روحانیت را در «معمای شاه» بسیار برجسته می‌دانیم چرا که تاریخ این طور رقم زده است.
وی از مرحوم آیت‌الله العظمی بروجردی(ره) به عنوان یکی از بزرگان دین نام برد و اضافه کرد: مرحوم آیت‌الله العظمی بروجردی(ره) یکی از بزرگان دین به حساب می‌آیند. وی نقش بسیار موثری در بحث ولایت فقیه داشتند؛ این در حالی است که برخی‌ها فکر می‌کنند ولایت فقیه مربوط به بعد از انقلاب می‌شود اما اصلا این طور نیست و جالب است بدانیم ولایت فقیه از همان صدر اسلام هم مطرح بود.
او در توضیح صحبت‌هایش درباره‌ی فضای مذهبی در ایران گفت: آیت‌الله کاشانی و آیت‌الله العظمی بروجردی برایشان فضای فقهی و مذهبی در جامعه بسیار مهم و حائز اهمیت بود. این دو شخصیت برای عموم مردم اعتبار زیادی داشتند و حتی خود محمدرضا شاه هم از این دو شخصیت خوف زیادی داشت و به نوعی از آنها حساب می‌برد. این روند ادامه داشت تا اینکه بعد از فوت آیت‌الله بروجردی در سال 1340 که آخر همان سال هم آیت‌الله کاشانی فوت می‌کند، محمدرضا شاه مطمئن شد که دیگر مزاحم ندارد و می‌تواند برنامه‌هایش را پیاده کند. اولین اتفاقی که بعد از مرگ این دو شخصیت بزرگ افتاد، مطرح کردن لایحه‌ی انجمن‌های ایالتی و ولایتی در مجلس بود که یکی از مفاد این لایحه حذف قرآن کریم از قسم‌های مجلس بود و به جای آن باید به یک کتاب آسمانی قسم می‌خوردند. این عمل یعنی رسما دین رسمی کشور حذف می‌شود و توطئه پلیدی در شرف شکل‌گیری بود.
ورزی به صحبت‌هایش اینگونه ادامه داد: اتفاقی که در سال 1340 می‌افتد با اولین افشاگری امام خمینی(ره) مصادف می‌شود. به اعتقاد من نهضت اسلامی امام خمینی از سال 1340 در اصل رونمایی می‌شود و در سال 1342 عملیاتی می‌شود که به کشتار وسیعی منجر می‌شود.کارگردان سریال «معمای شاه» با بیان اینکه این سریال تاریخی در پایان، مرگ محمدرضا شاه را رقم می‌زند، یادآور شد: فاز سوم سریال «معمای شاه» از سال 1340 شروع می‌شود و در انتها هم با مرگ شاه پایان می‌پذیرد. کل ماجرای «معمای شاه» از سال 1317 تا سال 1359 در سه فاز تولید می‌شود.
یکسری اتفاقات تاریخی اولین بار در «معمای شاه» رخ می‌دهد
ورزی سپس در پاسخ به اینکه آیا مخاطب «معمای شاه» قرار است با وقایع تاریخی که تاکنون در تلویزیون دیده نشده است، مواجه شود؟ اینگونه مطرح کرد: طی 35 سالی که گذشته است تلویزیون معمولا به مساله کشف حجاب، کاپیتولاسیون یا به عنوان مثال ماموریت ژنرال هایزر که خودم در مورد این سوژه فیلم ساختم و خیلی مسائل دیگر مربوط به انقلاب، پرداخته است اما هیچ وقت مستقیما زندگی خصوصی، سیاسی و اجتماعی محمدرضا پهلوی مورد بررسی قرار نگرفته بود و این اولین باری است که قرار است در «معمای شاه» این اتفاق بیفتد.
وی گفت: تمام زاویا از قبیل ازدواج‌های محمدرضا پهلوی، مسائل سیاسی، اخلاقی، اقتصادی به طور کامل بررسی خواهد شد.کارگردان سریال «معمای شاه» در ادامه تاکید کرد که «معمای شاه» با نگاهی که به برخی مسائل دارد، می‌تواند شرایط ویژه‌ای را جهت اطلاع‌رسانی ایجاد کند.
سریال «معمای شاه» یک سند دارم و لازم است بگویم هر مقطعی که جلو می‌رویم اسناد و مدارک موجود هم داریم.
آنقدر سند و مدرک داریم که بعد از «معمای شاه» می‌توان 10 کار تاریخی دیگر ساخت
ورزی درباره اسناد و مدارکی که برای «معمای شاه» استفاده شده است، بیشتر توضیح داد و گفت: جا دارد بگویم برای تولید این کار تاریخی از اسناد و مدارک ساواک، نامه‌های وزارت دربار، خاطرات اشخاص که برخی از آنها شفاهی و برخی دیگر مکتوب است، اسناد مربوط به دوایر دولتی مثل وازرت‌خانه‌ها، حتی آموزش و پرورش و وزارت کشور و جنگ هم استفاده کردیم که تمام آنها موجود است و در کتاب‌های مختلفی رونمایی شده و قرار است در این سریال به شکل تصویری هم رونمایی شود؛ ضمن اینکه تمام بازجویی‌های پیش از انقلاب و پس از انقلاب نیز وجود دارد. خوشبختانه آنقدر منبع تاریخی بر اساس واقعیت داریم که من فکر می‌کنم بعد از «معمای شاه» 10 سریال دیگر هم می‌توان ساخت.
بخش سینما و تلویزیون تبیان
منبع : ایسنا
