تبیان، دستیار زندگی
با اختراع زیردریایی و اثبات کارایی آن در سال 1775 اولین زیردریایی نظامی به کار گرفته شد و فصل جدیدی در تاریخ نبردهای دریایی رقم خورد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

جدیدترین زیردریایی ایران

«فاتح» 500 تنی، آماده فتح دریاها


با اختراع زیردریایی و اثبات کارایی آن در سال 1775 اولین زیردریایی نظامی به کار گرفته شد و فصل جدیدی در تاریخ نبردهای دریایی رقم خورد.

«فاتح» 500 تنی

فرماندهان نیروهای دریایی از دیرباز می دانستند با تمام مزایایی که کشتی ها برای تغییر نتیجه یک جنگ داشتند عیب بزرگ آنها که رویت پذیری از فواصل دور است همواره باقی خواهد بود. دیده شدن کشتی ها با چشم مسلح با توجه به انحنای کره زمین از حدود 30 کیلومتری میسر است و در طی روز این مشکل تنها در هوای مه آلود بود که برطرف می شد.

با اختراع زیردریایی و اثبات کارایی آن در سال 1775 اولین زیردریایی نظامی به کار گرفته شد و فصل جدیدی در تاریخ نبردهای دریایی رقم خورد.

در ایران به عنوان یکی از قدیمی ترین تمدن هایی که از قدرت نظامی بالای دریایی برخوردار بوده است نیز تمایل به در اختیار گرفتن زیردریایی وجود داشت که پیش از انقلاب محقق نشده و پس از انقلاب اسلامی نیز تا چند سال پس از پایان جنگ تحمیلی این وسیله ارزشمند در اختیار نیروی دریایی کشورمان قرار نگرفت.

زیرسطحی 527 تنی فاتح به عنوان یک زیردریایی نیمه سنگین تلقی شده و تناژ آن در زیرسطح 593 تن است. این زیردریایی از نظر مشخصات عملیاتی بسیار برتر از غدیر بوده و توانایی حرکت در عمق 200 متر را به صورت عادی داشته و بیشینه عمق قابل دستیابی برای آن نیز 250 متر است.

در طراحی این زیردریایی متخصصان کشورمان سعی در حرکت به سمت بهینه ترین حالت ممکن برای دستیابی به توانمندی رزمی بیشتر داشته اند از این رو فاتح دارای 4 مقر پرتاب اژدرهای کالیبر 533 میلیمتری بوده (اژدر با قطر خارجی 533 میلیمتر) و توانایی حمل 8 مین دریایی را نیز دارد.

«فاتح» 500 تنی

فاتح توان دریانوردی به مدت 35 روز را دارد که از این نظر نیز بهبود چشمگیری نسب به زیردریایی غدیر مشاهده می شود. سرعت سطحی فاتح 11 نات(20.35 کیلومتر بر ساعت) و در حالت غوطه ور 14 نات(25.9 کیلومتر بر ساعت) است. این زیردریایی توانایی حمل موشک های زیرسطحی، موشک های دوش پرتاب سطح به هوا و همچنین امکان حمل نیروهای تکاور و رساندن آنها به نقاط مورد نظر را نیز دارد.

از نظر وزن روی آب، فاتح حدوداً 4.5 برابر سنگین تر از غدیر 115 تنی بوده و کیلوی 2350 تنی نیز حدوداً 4.5 برابر فاتح است. غدیر دارای 2 پرتابگر 533 میلیمتری برای شلیک اژدر است و از تعداد اژدرهای ذخیره آن اطلاعی در دست نیست اما برخی کارشناسان خارجی امکان حمل 2 اژدر ذخیره را برای آن تصور می کنند که احتمال آن با توجه به ابعاد این زیرسطحی پائین است؛ کیلو که به آن قاتل خاموش هم گفته می شود از 6 پرتابگر اژدر 533 میلیمتری برخوردار بوده و 18 اژدر نیز با خود حمل می کند که 12تای آن ذخیره است.

فاتح به عنوان برادر بزرگتر غدیر دارای 4 پرتابگر اژدر بوده و با توجه به اینکه اعلام شده 2 اژدر رزرو دارد می توان حدس زد کلاً دو و یا دو اژدر ذخیره به ازای هر پرتابگر(جمعاً 8 فروند) دارد.

توربوژنراتورها انرژی بخار را به انرژی الکتریکی تبدیل می‎کنند که برای تأمین انرژی الکتریکی لازم برای عملکرد زیردریایی مورد استفاده قرار می‎گیرد

بنابراین با افزایش تعداد محفظه شلیک اژدر در طراحی فاتح تمایل به امکان تعداد شلیک بیشتر در فواصل زمانی کوتاه و همچنین داشتن مهمات برای باقی ماندن در عرصه نبرد و تداوم درگیری مدنظر بوده است. نتیجه قابل استنتاج این است که توانایی تهاجمی فاتح در آغاز درگیری دو برابر غدیر و دوسوم کیلو است و هر سه فروند فاتح معادل دو فروند کیلو خواهند بود در حالی که هر 3 فروند غدیر می توانست کار یک زیرسطحی کیلو را آن هم در وهله اول انجام دهد.

در مورد تعداد مین، قابلیت فاتح برای حمل 8 عدد برابر با یک سوم زیرسطحی های کیلو است که می تواند با استفاده از مین های دریایی کمتر اما پیشرفته و هوشمند جبران شود.

از جمله نکات قابل مقایسه دیگر بین فاتح و کیلو، سرعت آنها است که سرعت روی آب هر دو تقریباً یکی بوده ولی کیلو در آب به سرعت 17 نات(31.45 کیلومتر بر ساعت) دست می یابد در حالی که فاتح با 14 نات یعنی 82 درصد سرعت کیلو حرکت می کند. همچنین بیشینه عمق قابل دستیابی کیلو 300 متر و عمق عملیاتی آن 240 متر است که برای فاتح این مقادیر به ترتیب 250 و 200 متر است از اینرو زیرسطحی کوچکتر و بسیار سبکتر فاتح در این زمینه به 83 درصد توانایی کیلو رسیده است.

از نظر طول مدت مأموریت نیز منابع خارجی برای کیلو 45 روز را ذکر نموده اند اما زیردریایی فاتح تا 35 روز می تواند به دریانوردی بپردازد بنابراین در این کمیت فاتح به حدود 78 درصد یعنی بیش از سه چهارم توان کیلو دست یافته است در حالیکه بسیار سبک تر و از نظر ابعاد نیز کوچک تر از آن است.

ویژگی مهم فاتح در عرصه موتوری و سامانه های الکترونیکی
«فاتح» 500 تنی

فاتح با برخورداری از حسگرهای پیشرفته در عین کاهش اثرات راداری و صوتی خود و سامانه های ارتباطی امن برای تبادل داده با واحدهای سطحی و هوایی دیگر به جزئی از شبکه دفاعی دریایی ایران تبدیل شده و با توجه به ساخت بومی آن در قیاس با نمونه های خارجی هم رده، ارزانتر نیز خواهد بود.

زیرسطحی فاتح با برخورداری از 12 نوع سونار مختلف شامل انواع فعال(اکتیو) و غیرفعال(پسیو) امکان پویش محیط اطراف خود را داشته و می تواند عمق، سرعت و صوت را تشخیص داده و حتی علیه نیروهای غواص دشمن نیز به طور مۆثری عمل کند.

از سوی دیگر بنا بر اطلاعات رسمی منتشر شده از این زیردریایی، فاتح از ESM بهره می برد که این سیستم در زیردریایی ها، کار تشخیص، شناسایی و جهت‎یابی انواع امواج رادار و سیگنال‎های مخابراتی منتشر شده از کشتی‎ها، هواگردها، زیردریایی‎ها و سایر منابع را بر عهده دارد. به کمک این سامانه آگاهی زیردریایی از موقعیت اطراف به منظور دفاع از خود یا تدارک یک درگیری ویا پشتیبانی اطلاعاتی از شناورهای خودی در صحنه نبرد افزایش می‎یابد.

«فاتح» 500 تنی

همچنین موتور این زیردریایی نیز از نوع توربوژنراتور می باشد. ژنراتور در یک زیردریایی وظیفه تبدیل انرژی مکانیکی به الکتریکی را دارد. این انرژی الکتریکی می‎تواند از طرق مختلفی مانند موتور دیزل یا توربین بخار تأمین شود. توربوژنراتورها انرژی بخار را به انرژی الکتریکی تبدیل می‎کنند که برای تأمین انرژی الکتریکی لازم برای عملکرد زیردریایی مورد استفاده قرار می‎گیرد.

امروزه کشورمان ایران چرخه فناوری زیرسطحی های نظامی را با طراحی، ساخت، آزمایش، تولید، آموزش خدمه، به کارگیری، تعمیرات و ارتقاء نمونه های داخلی و خارجی موجود در ناوگان تکمیل کرده است و با توجه به سخنان اخیر مسئولان نیروهای مسلح کشورمان از جمله وزیر دفاع، باید منتظر ماند و دید در چه روزی نیروی دریایی ارتش، فاتح دریاها را در یگان عملیاتی خود پذیرا خواهند بود.

بخش دانش و زندگی تبیان


منبع: مشرق