چرا بدن کبود می شود؟
آیا تا به حال برای‌تان اتفاق افتاده که یکدفعه از روی دوچرخه به روی زمین پرت شوید و یا به دیوار برخورد کنید و قسمتی از بدن‌تان کبود شود؟ آیا می‌دانید وقتی بدن شما ضربه می‌خورد و کبود می‌شود چه کاری باید انجام دهید و اصلاً چرا بدن کبود می‌شود؟ برای پاسخ سوالات، متن زیرا را بخوانید.
کبودی که در پزشکی آن را کوفتگی مینامند، به دلیل آسیب دیدن عروق خونی کوچک زیر پوست در اثر ضربه دیدن ایجاد می‌شود که در اثر آن، خون از رگ‌های خونی به بافت‌های مجاور نشت کرده و موجب کبود شدن بدن می‌شود. اکثر کبودی‌ها به رنگ ارغوانی در می‌آیند. بدن بعضی افراد هم زودتر کبود می‌شود آیا می‌دانید چرا؟
ممکن است یک آسیب مشخص در دو فرد مختلف، کبودی‌های متفاوت ایجاد کند. این مقدار کبودی حتی با توجه به سن نیز متفاوت خواهد بود؛ مثلا گاهی یک آسیب جدی روی بدن یک نوجوان و یا جوان فقط ممکن است یک کبودی کوچک ایجاد کند؛ در حالی که یک آسیب کوچک روی بدن یک سالمند منجر به کبودی وحشتناک و بزرگی شود.
رگ‌های خونی با افزایش سن، حساس‌تر و شکننده‌تر میشوند و حتی گاهی ممکن است بدون آسیب دیدگی، بدن یک سالمند کبود شود. میزان کبودی بدن حتی تحت تأثیر داروها نیز قرار دارد؛ مثل داروهایی که سبب لخته شدن خون و یا داروهایی که موجب خونریزی بیشتر رگ‌ها میشوند، مثل ایبوپروفن، ناپروکسن، وارفارین و آسپرین؛ به‌خصوص اگر دارو در دوز بالایی استفاده شود.
داروهای کورتونی مثل پردنیزون، با افزایش شکنندگی عروق خونی، کبودی را افزایش می‌دهند. بیمارانی که مشکلات ارثی دارند مثل هموفیلی و یا سیروز، بدن‌شان نسبت به سایرین زودتر کبود می‌شود. حتی ممکن است خونریزی رگ‌های آنها بسیار جدی باشد و جان آنها را تهدید کند.
مراحل بهبود کبودی
رنگ کبودی با گذشت زمان تغییر می‌کند و با نگاه کردن به کبودی می‌توان حدس زد که چه موقع به‌وجود آمده است. وقتی کبودی تازه باشد، رنگ آن قرمز و نشانه وجود خون زیر پوست است. بعد از گذشت یکی دو روز، رنگ قرمز کبودی به آبی یا بنفش متمایل می‌شود.
تقریبا بعد از شش روز به رنگ سبز و بعد از هشت تا نه روز به رنگ زرد یا زرد قهوه‌ای در می‌آید و به طور کلی پس از 2 تا 3 هفته، کبودی کاملا برطرف و رنگ پوست عادی می‌شود.
در صورت تداوم کبودی چه باید کرد؟
گاهی اوقات به جای اینکه با گذشت زمان کبودی بهبود یابد، اندازه آن بزرگ‌تر و اوضاع وخیم‌تر می‌شود و حتی ممکن است درد نیز داشته باشد.
دو دلیل برای این موضوع وجود دارد: اول اینکه مقدار زیادی خون در زیر پوست یا عضله جمع شده است که بدن به جای از بین بردن و کاهش این خون، دیواره‌ای دور آن تشکیل می‌دهد و چیزی شبیه یک استخر کوچک از خون به وجود می‌آید که هماتوم نامیده می‌شود. در این مواقع حتماً لازم است به پزشک مراجعه کنید و تحت مراقبت پزشکی قرار بگیرید.
دلیل دوم که خیلی به ندرت پیش می‌آید، زمانی است که کلسیم (ماده اصلی تشکیل‌دهنده استخوان) در بدن رسوب می‌کند و باعث سفت و متراکم شدن کبودی می‌شود که آن را «myositis» مینامند. این موضوع را می‌توان با اشعه ایکس تشخیص داد و لازم است برای آن حتماً به پزشک مراجعه شود.
علل نادر کبودی
تجمع یک تا سه میلی‌متر از خون در زیر پوست که بیشتر روی پاها ظاهر میشوند، می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله عفونت دریچه‌های قلب، عملکرد غیرطبیعی قلب و لخته شدن پلاکت‌ها باشد که اغلب به صورت نقاط کوچک قرمز رنگی روی پوست ایجاد میشوند.
کبودی اطراف ناف ناشی از خونریزی داخل شکم است و کبودی پشت گوش می‌تواند ناشی از شکستگی جمجمه باشد.
درمان کبودی
اقدامات اولیه‌ای وجود دارند که بعد از آسیب‌دیدگی، با رعایت آنها می‌توان از ایجاد کبودی جلوگیری کرد و یا آن را به حداقل رساند.
یخ را داخل کیسه پلاستیکی و بعد درون یک حوله یا پارچه تمیز قرار دهید و روی محل آسیب‌دیده بگذارید. گذاشتن یخ به طور مستقیم روی پوست می‌تواند اوضاع را بدتر کند و یا موجب سرمازدگی شود. بسته های کمپرس سرد آماده نیز در فروشگاه‌ها وجود دارند.
سرما، جریان خون در محل آسیب‌دیده را کاهش می‌دهد، در نتیجه کبودی کمتری ایجاد می‌شود. سرما همچنین، التهاب را کاهش می‌دهد.
اگر برای‌تان امکان دارد، قسمت آسیب‌دیده را بالاتر از سطح قلب قرار دهید تا خون کمتری به آن منطقه برسد. مثلاً اگر پاهای‌تان آسیب دیده است، دراز بکشید و آنها را در یک جای بلند قرار دهید.
برای کاهش کبودی و درمان آن، از مصرف داروهایی که به آن اشاره شد، خودداری کنید. البته توجه داشته باشید که نباید مصرف آنها را خودسرانه و بدون تجویز پزشک قطع کرد.
تغذیه و درمان کبودی
ممکن است باور نکنید، ولی با تغییر در رژیم غذایی می‌توان کمبودی‌های بدن را سریع‌تر و آسان‌تر درمان کرد، حتی در مقایسه با استفاده از انواع کرم‌ها، بعضی مواد غذایی اثر بیشتری دارند.
یونجه: آب و جوانه یونجه به درمان سریع کبودی کمک می‌کند. یونجه حاوی مقادیر بالایی مواد معدنی و ویتامین K است که در لخته‌شدن خون و بهبود کبودی مۆثر است. می‌توانید از جوانه آن در تهیه سالاد، سوپ و یا ساندویچ استفاده کنید. همچنین حاوی مقادیر فراوانی آنتی‌اکسیدان، اسیدفولیک و منیزیم و روی می‌باشد. ترکیب آب یونجه با آب هویج به مقدار مساوی، طعم قوی یونجه را کاهش می‌دهد.
پرتقال: پرتقال و سایر میوه‌ها و سبزیجات سرشار از ویتامین C نیز کبودی را درمان می‌کنند. کمبود این ویتامین نیز می‌تواند دیواره رگ‌های خونی را نازک و ضعیف کند؛ به طوری که حتی با کوچک‌ترین فشار، بدن فرد کبود شود.
گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، خیار، کلم‌پیچ، کلم بروکسل و خرمالو نیز کبودی را بهبود می‌بخشند.
كبودی غیر عادی از علل كاهش پلاكت خون
دکتر هیرادفر، فوق تخصص خون کودکان در مركز آموزشی درمانی تخصصی و فوق تخصصی آیت الله موسوی زنجان می گوید:
«پلاکت ها یکی از ارکان مهم و موثر در سیستم انعقاد خون محسوب می شوند که کاهش و یا افزایش آن فعالیت های بدن را دچاراختلال می کند.
مقدار پلاکت بین 150 تا 400 هزار در هر میلی‌مترمکعب خون برای بزرگسالان طبیعی محسوب می شود و کمتر از 150 هزار عدد در میلی متر مکعب، کمبود پلاکت را نشان می دهد.
در صورت تشخیص کاهش پلاکت، کارکرد مغز استخوان فرد باید به دقت مورد برسی قرار گیرد.
کبودی های غیر طبیعی باعث کاهش پلاکت های خون می شود که شدت آن با آسیب های وارده در سوانح مختلف برابری نمی کند.»
فرآوری: نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان
منابع:
باشگاه خبرنگاران
دنیای سلامت
مطالب مرتبط:
علت خون‌مردگی و کبودی پوست چیست؟
