حماسه خوانی بی بدیل

شهرام ناظری از یك ویژگی بارز برخوردار است: او در اجرای انواع مثنوی خوانی و آوازهای حماسی قدرت و مهارت شگرفی دارد. قدرت و مهارتی كه كم نظیر است و هر خواننده یی قادر به اجرای چنین آوازهایی نیست. شهرام ناظری در اجرای ترانه های زیبای زادگاهش كرمانشاه، به زبان كردی شاید بی بدیل باشد.

یكی از ویژگی های بارز صدای شهرام ناظری، جنس منحصر به فرد آن است. او در انتخاب اشعار عرفانی ادبیات كلاسیك فارسی بسیار موفق بوده و این اشعار را به خوبی با موسیقی صوفیانه ایرانی پیوند زده و به تلفیقی خوشایند دست یافته است.

از همه اینها گذشته، او در خواندن تصنیف ها نیز تبحر دارد. سبك و سیاق خاص او در اجرای آوازهای مختلف و ترانه هایی چون «اندك اندك» از آلبوم های مشهور «گل صد برگ» و «آتش در نیستان» و نیز ده ها آواز و مركب خوانی با همراهی بزرگ ترین نوازندگان موسیقی سنتی این كشور، خود گواهی است آشكار بر محیط بودن او به موسیقی ایرانی و قدرت تحسین برانگیز صدایش.

حال كه سخن از «گل صد برگ» و «آتش در نیستان» به میان آمد، جای آن است كه یادی كنیم از استاد از دست رفته «جلال ذو الفنون» كه در بسیاری از آوازها و تصنیف های موفق شهرام ناظری، یا به عنوان آهنگساز یا به عنوان هم نواز با صدای شهرام ناظری همراه بود.

تركیب ساز جلال ذوالفنون و صدای شهرام ناظری و اشعار مولانا و حاف1 یادگار مانایی در تاریخ موسیقی معاصر ایران به شمار می رود.

همچنین صدای او را به خاطر بیاورید در كنار آوای ساز بزرگانی چون اصغر بهاری، جلیل شهناز، فرامرز پایور و محمد اسماعیلی در آلبوم «دل شیدا» كه خود زنده كننده تصنیف های خاطره انگیزی بود از هنرمندان پیشگامی چون «عارف قزوینی» و «علی اكبر خان شیدا».

پیش از آن هم با خواندن در آلبوم های موسوم به «چاووش» به همراه گروه های «عارف» و «شیدا» بود كه ناظری خود را به عنوان خواننده یی خلاق و جدی به موسیقی ایران معرفی كرد.

نكته مهم دیگر درباره شهرام ناظری، تسلط او بر اجرای موسیقی مقامی ایران است. ضمن اینكه خود شهرام ناظری در نواختن سه تار مهارت دارد و به همراه آوازش گاه زخمه های گوش نواز این ساز را هم به گوش مخاطبان مشتاقش می رساند.

او همیشه موسیقی دانی پركار و خواننده یی قابل احترام بوده و كوشیده در سطح اول موسیقی ایران آثار ماندگاری خلق كند. توفیق روز افزون برای این هنرمند عزیز و اعتلای موسیقی ایرانی و پیشرفت هنرمندان كشورمان همواره آرزوی من است.

شهرام ناظری در خانواده ای کرد زبان و آشنا به موسیقی و شعر در کرمانشاه دیده به جهان گشود. او هنرمندیست که از سی سال پیش تا کنون از شعرهای شورانگیز مولوی در موسیقی ایرانی بهره برده و از این روست که توانسته سبک جدیدی از ترکیب ادبیات حماسی عرفانی ایران با موسیقی را بنیان نهد .

این شیوه جدید و ابتکارهای وی باعث شده که در جذب مخاطبان جوان موسیقی همچنین مخاطبان موسیقی غرب موفق بوده باشد.

ناظری نخستین استاد آواز ایرانی است که به خاطر ارایه کارهای هنری منحصر به فرد و مبتکرانه همچنین معرفی موسیقی ایران توانسته بالاترین نشان فرهنگی دولت فرانسه ملقب به نشان شوالیه ادب و هنر را کسب نماید و از سوی وزارت فرهنگ آن کشور دکترای افتخاری دریافت نماید.

وی در مهرماه سال 1386 و همزمان با سال جهانی مولوی برای سه دهه تلاش و پیشرو بودن در معرفی اثار مولوی به دنیای غرب جایزه انجمن آسیایی نیویورک را بدست آورد.

همچنین از سوی دانشگاهها و مرکزهای فرهنگی هنری مختلف و همچنین خانه موسیقی ایران مورد سپاس قرار گرفت. وی تاکنون بیش از چهل آلبوم هنری را منتشر کرده که در این میان "گل صدبرگ" - که در زمان خود انقلابی در موسیقی سنتی محسوب می شد - به عنوان پر تیراژترین اثر در تاریخ موسیقی ایرانی دست یافت.

نخستین پرورش دهنده استعداد موسیقیایی وی مادرش بوده که از دوران خردسالی او را با موسیقی و شعر آشنا نموده است. بعدها نیز دوره های موسیقی را نزد استادان بزرگ موسیقی ایران همچون عبدالله دوامی، نورعلی برومند، محمود کریمی، احمد عبادی، علی اصغر بهاری، فرامرز پایور و داریوش صفوت ادامه داد. یازده ساله بود که برای نخستین بار در تلویزیون ملی ایران به اجرای برنامه پرداخت و در نخستین کنکور موسیقی سنتی (آزمون باربد) در سال 1355 در رشته آواز مقام نخست را کسب نمود.

پیشرفتش در زمینه موسیقی چنان بود که در بیست و هفت سالگی مشتاقان بسیاری را برای موسیقی اش بدست آورد. وی سه تار را نزد استاد احمد عبادی مشق نمود و آموخته های ادبی خود را با رهنمودهای استاد بهزاد کرمانشاهی، دکتر شفیعی کدکنی، ه. ا. سایه و شاعر حماسه سرای معاصر مهدی اخوان ثالث تکمیل نمود.

وی در سه دهه گذشته اجراهای زنده بسیاری را در داخل و خارج از کشور داشته است. اجراهای وی همیشه با تحسینهای فراوانی در سطح جهان همراه بوده بطوریکه بارها جایزه های جشنواره های هنری بین المللی را بدست آورده است. او در سالنها و جشنواره های معروف دنیا اجراهای صحنه ای بسیاری داشته که از آن جمله می توان به فستیوال اکس پرونس فرانسه ،فستیوال آویگنون فرانسه ، تیاتر شهر پاریس ، جشنواره تابستانی توکیو دانشگاه توکیو، سالن اسکار (کداک) لس آنجلس ، رویال آلبرت هال لندن، باربیکن ، سالن فستا دل پیپل ایتالیا ، جشنواره بیتدین لبنان ،فیلارمونی آلمان ، انجمن آسیایی ، موسسه جهانی موسیقی ، آکادمی موسیقی بروکلین در نیویورک ، جشنواره اروپایی رم در ایتالیا ، جشنواره سائوپولو در برزیل، جشنواره فاس مراکش، فستیوالهای فلورانس – ونیز- بارسلون- مادرید- ژنو – بروکسل – آمستردام – استکلهم- نروژ(اسلو) و کپنهاگ اشاره کرد.

منابع:

وبسایت رسمی استاد ناظری

روزنامه اعتماد/ نویسنده: ناصر مسعودی