این فیلم‌های بی‌پول
فیلم‌های مستقل در گیشه ناموفق هستند
فیلم های مستقل به دلیل حال و هوای ویژه ای که دارند معمولا در جدول گیشه نمایش سینماها با موفقیت مالی خوب و بالایی روبه رو نمی شوند.
به همین دلیل، همیشه پیدا کردن کسانی که حاضر به ریسک شده اند که سرمایه خود را روی چنین محصولاتی بگذارند، سخت و مشکل است. در همین رابطه که تحلیلگران اقتصادی سینما این پرسش مهم را مطرح می کنند که محصولات مستقل و غیرمتعارف، چگونه می تواند سرمایه های جدید و سرمایه گذاران تازه را جذب خود کند؟ اهل فن می گویند این یک پرسش مهم است که رسانه های گروهی و منتقدان سینمایی به دنبال پیداکردن جوابی قانع کننده برای آن هستند.
پاسخ هایی که به این پرسش مهم از سوی افراد مختلف ارائه می شود، حکایت از تنوع و تفاوت دیدگاه کسانی می کند که در صنعت سینما مشغول به کار هستند و امیدوارند سینمای مستقل و غیرمتعارف بتواند در کنار سینمای عامه پسند به حیات خود ادامه دهد و همچنان فیلم های قابل قبول و تحسین برانگیز مستقل ساخته شود.
در صنعت سینمایی که حتی کهنه کاران آن و فیلمسازان قدیمی هم بسختی می توانند سرمایه های لازم را برای تولید فیلم های خود پیدا کنند، سرمایه گذاران مستقل و سینمای مستقل راه سختی پیش روی خود دارند. در این صنعت، فیلمسازان قدیمی هم بارها و بارها با سرمایه گذاران علاقه مند جلسه دیدار می گذارند و سعی می کنند آنها را مجاب کنند روی فیلم های آنان سرمایه گذاری کنند. به همین دلیل هر دو گروه فیلمسازان مستقل قدیمی و جدید می گویند پیدا کردن سرمایه و سرمایه گذار یک چالش بزرگ و تقلایی چندجانبه برای آنهاست. کریستوفر وودراد یکی از سرمایه گذاران مستقل نیویورکی در این رابطه می گوید: «زمانی بود که ما جوان و مشتاق بودیم و می خواستیم به هر قیمتی که شده، فیلم های مستقل تهیه، تولید و اکران عمومی شوند. این ذوق و شوق باعث می شد بی پروا وارد کار فیلمسازی شویم. نمی خواستیم خودمان را مطرح کنیم، بلکه هدفمان تولید یکسری فیلم جذاب و ماندگار بود، اما در عمل همه ما چیزهای زیادی را در رابطه با کار تولید یاد گرفتیم و متوجه شدیم اوضاع آن گونه نیست که ما تصور می کردیم. راه و روش کار عملی به ما آموخت نمی توانیم هر کاری را انجام دهیم و نمی توانیم همه آدم هایی را که دوست داریم، ملاقات کنیم.»
تهیه کنندگان جدید و جوان سینما که به دنبال انجام ملاقات های مطمئن با فیلمسازان و سرمایه گذاران هستند، در مقایسه با همکاران قدیمی خود شانس و فرصت های بیشتری در اختیار دارند. آنها می دانند یک اشتباه کوچک می تواند به معنی پایان کارشان برای همیشه باشد و باعث شود برای همیشه از دور فعالیت تولید فیلم های مستقل کنار زده شوند. این نکته ای است که ژان باتیست بابلین، تهیه کننده فرانسوی هم به آن اشاره می کند. او از سال 2002 تا به حال، روی بیش از صد محصول انگلیسی و فرانسوی زبان سرمایه گذاری کرده است و انجام کار سرمایه گذاری روی فیلم های مستقل را مخاطره انگیز و غیرممکن ارزیابی می کند. او به سرمایه گذاران و تهیه کنندگان تازه وارد پیشنهاد می کند با چشم باز وارد این حرفه شوند و با بهره گیری از تجربیات قدیمی ترها، راه و روش درست و منطقی کار و فعالیت را بیاموزند و در عمل مورد استفاده و بهره برداری قرار دهند. در عین حال، وی از آنها می خواهد عمل گرا باشند و پس از گوش دادن به حرف های دیگران، آنها را فراموش کرده و به صورت عملی وارد دنیای فیلمسازی شوند.
بابلین می گوید: «جشنواره های بزرگ بین المللی همچون کن و برلین، محل مناسبی برای تبلیغات محصولات هستند و پیدا کردن سرمایه گذاران جدید برای فیلم های این ژانر است. جشنواره های بین المللی نگاه مثبت و ویژه ای به فیلم های مستقل دارند و در این مراکز راحت تر می توان کسانی را پیدا کرد که مایل به همکاری با این نوع فیلم ها باشند، اما خیلی وقت ها این افراد شناخت و درک درستی از دنیای سینمای مستقل ندارند یا آگاهی شان از آن غلط و نادرست است. در این حالت، باید یکسری از مسائل را برای آنها شکافت و درباره جنبه های مختلف این کار توضیح کافی داد.» در انگلستان هم گارت اونوین، تهیه کننده سرشناس (که فیلمی مثل «سخنرانی پادشاه» را در کارنامه اش دارد) عقیده دارد فیلمسازی مستقل مشکلات خاص و عدیده خود را دارد. در عین حال، وی به این نکته اشاره می کند برخی از تهیه کنندگان تازه وارد، در حالی که هنوز به صورت جدی فعالیت های خود را آغاز نکرده اند، نام و لقب «تهیه کنندگان خلاق» را برای خود انتخاب کرده اند. در حالی که این افراد هنوز نمی دانند سرمایه گذاری روی فیلم های غیرمتعارف به معنی چیست و این کار چگونه باید صورت گیرد.
یکی از نکاتی که سرمایه گذاران و تهیه کنندگان بر آن تاکید دارند این است که در کنار بحث سرمایه گذاری روی محصولات مستقل، بحث مواد کار هم از اهمیت زیادی برخوردار است. به گفته آنها، این سرمایه گذاری باید روی فیلمی صورت گیرد که قصه و مواد قوی و غنی دارد. حال این پرسش مطرح می شود این قصه و مواد قوی را از کجا می توان پیدا کرد و آیا همیشه فیلمنامه های قوی در دسترس است یا خیر؟ اگر یک پروژه سینمایی قصه ای قوی داشته باشد و توانسته باشد از ظرفیت های عامه پسند هم در آن بهره گرفته باشد، دیگر کسی شکایتی نخواهد داشت و هر سرمایه گذاری مایل است روی آن سرمایه گذاری کند.
منتقدان سینمایی می گویند بازاریاب های سینمایی هیچ وقت مشاوره های مهمی با سرمایه گذاران تازه وارد نمی کنند و تهیه کنندگان نوپا نمی توانند خیلی زیاد به قول و قرارهای آنها اطمینان کنند. این مساله، کار سرمایه گذاران تازه وارد را سخت تر نمی کند و آنها شاید مجبور شوند برای تجربیات خود، هزینه و بهای سنگینی هم بپردازند. با این حال، اهل فن می گویند آنها نباید بابت این موضوع ناامید و سرخورده شوند. یک ضرب المثل قدیمی می گوید هر که طاووس خواهد جور هندوستان کشد. شکست، ممارست و صبر یکی از بخش های مهم هر کاری و از جمله تهیه کنندگی برای سینمای مستقل است.
سرمایه گذاران هم برای انجام کار خود با دردسرها و مسائل خاصی روبه رو هستند. به صورت طبیعی، اگر به آنها به دروغ گفته شود که فیلم در دست تولید اثری مقبول خواهد بود (و چنین نشود) آنها هم صبر و شکیبایی و اعتماد خود را به کل کار از دست خواهند داد. آنها می دانند ممکن است سرمایه شان (یا حداقل بخشی از آن) هنگام نمایش عمومی فیلم های مستقل برنگردد. به همین دلیل است که به موفقیت های معنوی این فیلم ها (همچون نقدهای تحسین برانگیز منتقدان یا جوایز سینمایی همچون اسکار، کن و برلین) دل خوش می کنند. در این حالت، اگر فیلم کم فروش آنها مورد پسند منتقدان و تماشاگران روشنفکر و سختگیر هم قرار نگیرد، احساس می کنند رودست خورده اند و به آنها خیانت شده است.
بحث تولید فیلم های مستقل و غیرمتعارف، یک نکته مثبت و دلگرم کننده را نیز به همراه دارد. این نوع فیلم ها می توانند از حمایت های دولتی و نهادهای رسمی بهره ببرند و بخشی از هزینه های تولید خود را از نهادهای دولتی بگیرند. البته این کار کاغذبازی های متداول دارد، ولی سرمایه گذاران و تهیه کنندگان فیلم های مستقل می دانند پس از مدتی دوندگی و این اتاق و آن اتاق رفتن، می توانند به پول نقدی دست پیدا کنند که کمک می کند محصول مستقل آنها راحت تر جلوی دوربین برود. یکی دیگر از نکات مثبت سینمای مستقل این است که فیلم های آن معمولا پیش فروش می شوند و از این راه، بخشی از هزینه های تولید پیش از این که فیلم جلوی دوربین برود، تامین می شود. در این رابطه، جشنواره های بین المللی و بازار فیلم آنها (که همیشه رونق خاص خود را دارد) اهمیت زیادی دارد. سرمایه گذاران و تهیه کنندگان فیلم های مستقل با فیلمنامه های خود در این جشنواره ها و بازار فیلم حاضر می شوند و به تبلیغ کارهای خود می پردازند. در این جشنواره ها همیشه کسانی هستند که مایلند فیلم هایی پیش خرید کنند که هنوز وارد مرحله تولید نشده اند. سودی که آنها از این کار می برند این است که با پیش خرید امتیاز نمایش عمومی این فیلم ها، پول کمتری می پردازند و این یک جور سوددهی خاص برای آنهاست.
بخش سینما و تلویزیون تبیان
منبع : روزنامه جام جم / مترجم: کیکاووس زیاری
