مسئولیت کمرشکن!

ولایت امیرالمۆمنین (علیه السلام) از مهمترین و کلیدی ترین مواردی است که در اسلام داشتن و مسلمان واقعی بودن مورد بازخواست و سۆال قرار می گیرد. تا جایی که قرآن کریم و روایات معصومین (علیه السلام) بر آن تأکید ویژه ای دارند. در این نوشتار می کوشیم بر اساس آیات قرآنی و روایات اسلامی به اهمیت این موضوع بپردازیم.

قرآن چه می گوید؟!

در آیات بسیاری از قرآن کریم به موضوع ولایت امیرالمۆمنین (علیه السلام) اشاره ی خاص شده است که این آیات با عنوان« آیات الولایه » نامیده می شدند که نشان می دهند معیار و ملاک اسلام و پذیرش کامل دین در پذیرش ولایت امیرالمۆمنین علی (علیه السلام) و پس از ایشان ولایت اهل بیت (علیه السلام) است. بسیاری از آیات قرآنی به صورت صریح این موضوع را مطرح کرده اند اما در بسیاری دیگر از آیات به صورت غیرمستقیم این مطلب بیان شده است. در سوره ی صافات آیه ی 126 خداوند متعال می فرماید: وقفوهم إنّهم مسئولون؛ نگاهشان دارید که بازخواست می شوند.

به راستی چه موضوع مهمی در قیامت و در حسابرسی از بندگان وجود دارد که همه را نگاه می دارند و مورد بازخواست قرار می دهند؟!

روایت معصوم؛ راه روشن!

در حدیثی شریف از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم نقل شده است که فرمودند: لاتزول قدم عبد یوم القیامه حتّی یسأل عن اربع: عن عمره فیما أفناه و شبابه فیما أبلاه و عن ماله من أین کسبه و فیما أنفعه و عن حبّنا اهل البیت؛ روز رستاخیز هیچ بنده ای قدم از قدم برندارد تا از چهار چیز بازپرسی شود:

1- در چه کاری عمرش را گذرانده

2- در چه راهی نوجوانی را از دست داده

3- ثروتش را از کجا آورده و در کجا خرج کرده

4- از دوستی ما اهل بیت

بر اساس این روایت شریف از رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم چهار چیز است که مورد بازخواست قرار می گیرد عمر و جوانی و ثروت و البته دوستی اهل بیت (علیه السلام) .

در حدیث دیگری از رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم نقل شده است که آیه ی مورد نظر در سوره ی مبارکه ی صافات به کدامیک از این موارد چهارگانه اشاره دارد!

چه مسئولند! در برابر چه؟

رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: هنگامی که قیامت برپا می گردد بر روی جهنم پل صراط نصب می گردد، هیچ کس حق عبور از آن را ندارد مگر آنکه جواز عبور از آن را که ولایت امیرالمۆمنین علی بن ابیطالب (علیه السلام) است داشته باشد و این در کلام خداست که فرمود: وقفوهم انهم مسئولون؛ یعنی از ولایت علی بن ابیطالب (علیه السلام) از آنها سۆال می شود.

بنابر فرمایش رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم آنچه در آیه ی شریفه به آن اشاره شده است که همه در برابر آن مسئول بوده اند و بایستی پاسخگو باشند و مورد بازخواست قرار گیرند، همان ولایت علی بن ابیطالب (علیه السلام) و حب و دوستی اهل بیت (علیه السلام) است که همه را برای آن نگه می دارند و مورد بازخواست قرار می دهند.

در تکمیل این حدیث شریف رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم روایت دیگری فرموده اند و علت مسئولیت همگان در برابر ولایت امیرالمۆمنین (علیه السلام) را توضیح داده اند.

چرا یاری نکردید؟!

عبدالله بن عباس از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم نقل کرد که حضرت فرمودند: إذا کان یوم القیامه، اقف و علیّ علی الصراط بید کلّ واحدّ منّا سیفٌ فلایمرّ احدٌ من خلق الله إلاّ سألناه عن ولایه علی بن ابیطالب (علیه السلام) فمن معه شیءٌ منها نجا و الاّ ضربنا عنقه و ألقیناه فی النّار ثمّ تلا و قفوهم إنّهم مسئولون مالکم تناصرون بل هم الیوم مستسلمون؛ در هنگامه ی روز قیامت من و علی (علیه السلام) بر کنار صراط می نشینیم در حالی که هر کدام شمشیری در دست داریم. هیچ کس از خلق خدا حق عبور ندارد مگر آنکه از ولایت علی بن ابیطالب (علیه السلام) از او سۆال می کنیم. هر کس دارای ولایت او باشد نجات یابد والا گردنش را می زنیم و او را به آتش می اندازیم. سپس این آیه را تلاوت فرمود: وقفوهم إنهم مسئولون مالکم تناصرون بل هم الیوم مستسلمون؛ نگاهشان دارید که بازخواست می شوند چرا یکدیگر را یاری نمی کنید آن روز همه شان تسلیم شده اند.

با توجه به این حدیث شریف رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم علت مسئولیت همگان در برابر ولایت امیرالمۆمنین (علیه السلام) را لزوم حضرت در اجرای صحیح احکام اسلامی و برپایی عدل علوی می دانند که با رعایت تقوا در مسیر ولایت و حب امیرالمۆمنین (علیه السلام) حاصل می گردید. همچنان که خود امیرالمۆمنین علی (علیه السلام) فرمودند: اعینونی بالورں مرا با رعایت تقوا و پرهیزگاری کمک و یاری نمایید. در حالی که بدون پذیرش ولایت حضرت (علیه السلام) و کوشش در راه دین و احکام شریعت از هر راهی غیر از مسیر ولایت جز خطا و گمراهی حاصلی بدست نخواهد آمد و عاقبتی جز خروج از مسیر صحیح دین اسلام و دوزخ و آتش ابدی نخواهد داشت.

سخن پایانی ...

ولایت امیرالمۆمنین (علیه السلام) ریسمان نجات الهی است. به نظر می رسد دقت بیشتر در موضوع ولایت امیرالمۆمنین (علیه السلام) ارتباط تنگاتنگی با سعادت و عاقبت آدمی دارد که نبایستی به سادگی از کنار آن گذشت!

                                                                                                                                                         ن. رادفر

منابع و مآخذ:

1- آیات الولایه- سید کاظم ارفع

2- خصال شیخ صدوق- ج1- ص 279

3- تفسیر المیزان- علامه طباطبایی0 تفسیر سوره صغات

4- کتاب البرهان- ج4- ص 17