نیمکت‌های مفهومی در دل شهر

طرح‌های زیبا، عجیب و غریبی نیمکت‌های شهری که برای زیباسازی و جلب عابران خسته پارک‌ها و امکان عمومی‌ طراحی و نصب می‌شوند، شهروندان را روز به روز شگفت‌زده و مشتاق می‌سازند.

هنر و هنرمند بدون توجه به زمان و مکان، مسیر خود را با سرعت هرچه تمام‌تر در تمام ابعاد زندگی  پیدا کرده و جایگاه خود را خلق می‌کند.

نیمکت‌ها و صندلی‌های پارک‌ها و معابر عمومی در سراسر دنیا به تازگی ظاهری خاص و شخصیتی هنری یافته‌اند! هنرمند معاصر برای گسترش هنر خود دیگر توجهی به محدودیت، مکان خاص، شرایط و... ندارد. او بدون هیچ محدودیتی و با شکستن الگو‌های تابت گذشته و استاندارد‌های روتین همیشگی پا را فراتر گذاشته و اثر‌های زیبایی که باعث شگفتی، سرگرمی، زیبای و... انسان و محیط می‌شود، خلق می‌کند.

حال به این نیمکت‌های عمومی که در سراسر اروپا نصب شده‌اند نگاه کنید! زیبا، عجیب و سرگرم کننده نیستند؟ نظر شما چیست؟ دوست دارید بر روی این نیمکت‌ها لحظه‌ای چند بیاساید؟

این نیمکت‌های عمومی که اغلب برای تعاملات اجتماعی مورد نظر است، بی‌نظیر و هنرمندانه است و در برخی مواقع این هنر باعث آشنایی جند نفر یا موضوعی برای آغاز یک صحبت و نشاط دو غریبه خواهد شد. آیا این هنر قابل تامل و بازنگری نیست؟

بعضی از این نیمکت‌های عمومی بسیار سفت، سخت  که نشان از اعتماد است را نشان می‌دهند. برخی دیگر دارای صندلی‌های بازدارنده در فضاهای عمومی هستند. تعدادی نیز دارای طرحی پویا، پر از تقاطع، زاویه‌های عجیب و غریب که انسان را به اندیشیدن وادار می‌سازد. هستند نیمکت‌های عمومی که برای خنداندن یا به چالش کشیدن افراد یا دادن پیامی طراحی شده‌اند و...

تا به حال اینگونه به نیمکت‌های عمومی نگاه کرده بودید؟

تولید این نوع آثار هنری در بردارنده ی عقاید و نگرش هایی از هنر مفهومی است.

هنر مفهومی  Conceptual Artنحوه ای از ارایه اثر هنری معاصر است که در آن اندیشه و مفهوم خاصی - که معمولا" فردی، پیچیده و کلی است به صورت انتزاعی و غیرقاعده مند و بر اساس نفی زیبایی شناسی شکل بوجود می آید.

هنر مفهومی با «مفهوم» به عنوان محتوای آثار هنری متفاوت است اما می توان آن را شکل انتزاعی از اندیشه ای دانست که در ذهن هنرمند از معنا و اثر هنری بوجود می آید و سرانجام در ساختاری پیشنهادی و به صورت های بسیار متنوع به نمایش گذاشته می شود.

به این ترتیب اثر هنر مفهومی متناسب با عملکرد کلی و روابط میان اجزایش خصوصیتی تغییرناپذیر دارد. به همین دلیل نیز در نزد هنرمندان این جنبش معنای هنر، اثر هنری و روابط آن با انسان، طبیعت و زیبایی شناختی از منظری غیر از مدرنیسم مجددا" مورد پرسش و تردید قرار می گیرد.

در اصل هنرمندان هنر مفهومی به شیوه های مختلف ؛ انستالیشن، مینی مالیسم، پرفرمانس و . . . سعی کرده اند آنچه را هنرمندان «پاپ آرت» بدون نظریه پردازی هنری به صورت آشفته ای مطرح کردند، با زیبایی شناسی متناسبی معنی کنند. آنها در واقع چیستی و طبیعت هنر را به روشی صریح و با توسل به ارایه مفاهیم اشیاء به شکل های مختلف و معرفی لغوی و توضیحات نوشتاری مورد پرسش قرار می دهند بدون این که به شکل ذهنی و صورت خیالی اثر اهمیت داده شود.

در آثار هنر مفهومی رابطه هنرمند، اثر هنری و مخاطب دیگرگون می شود. به این ترتیب اثر مفهومی محاکات طبیعت و صورت های گوناگون آن نیست، بلکه هنرمند با اتکا به منطق فردی خویش از امکانات زبان و بیان مستقیم در طبیعت و در زندگی بهره می گیرد و در بسیاری از موارد علاوه بر چیستی اشیاء ، واقعیت های سیاسی، اجتماعی و تکنولوژیک موضوع کار او را تشکیل می دهد.

در این رابطه مخاطب و گاه خود هنرمند بخشی از کلیت و شکل اثر هنری و مفهوم آن به شمار می آید. قاعدتا" این نوع بیان در اثر هنری حاصل جامعه ای است که سیطره مدرنیسم بر آن همه اشکال تجربی و صورت های هنر مدرن را درنوردیده است و در عین حال نشانگر افول شیوه ها و تجاربی است که مدرنیسم بنیان آن ها را در هنر گذارده است.

به همین دلیل بدون درک تجارب، خصوصیت جستجوگرانه و تحولات هنر مدرن، «هنر مفهومی» و تظاهرات مختلف آن تنها صورت مسخ شده ای از هنر را به نمایش می گذارند.

اما واقعیت این است که تحولات هنر غیرقابل پیش بینی است و به نظر می رسد که در جامعه پسامدرنیسم ذائقه مدپرستانه بر تحولات هنری غلبه یافته است.