کوله‌بار گردشگری‌تان را آماده کنید!

مهندس رضا طامهری یکی از جوانان با استعداد و فعال شهر یزد، چندین سال است که در حوزه گردشگری نجومی فعالیت می کند و توانسته است کارهای بزرگی در این زمینه انجام دهد. او هم اکنون مدیرعاملی یک گروه رصدی را به عهده دارد که متولی حرفه ای برگزاری تورهای رصدی گردشگری به ویژه گردشگران خارجی است.

شاید خواندن صحبت های رضا طامهری باعث شود تا پایان تعطیلات تابستانی حتما یک بار این نوع گردشگری را تجریه کنید!

«گردشگری نجومی» یا «توریسم نجومی» یعنی چه؟

** گردشگری نجومی شاخه ای از اکوتوریسم یا طبیعت گردی است. این گردشگری را می توان نشان دادن زیبایی های آسمان شب به گردشگران علاقه مند آسمان با بهره گیری از ابزارهای نجومی و نرم افزارهای شبیه ساز آسمان در محیطی امن و بدور از آلودگی نور شهر، تعریف کرد.

آیا این توریسم از نظر بین المللی نیز شناخته شده است؟ 

** بله. این نوع خاص گردشگری در کشورهایی همچون شیلی، آفریقای جنوبی، استرالیا و حتی اردن بصورت کاملا پویا در حال برگزاری است. البته با توجه به پتانسیل های هر کشور نحوه انجام این گردشگری متفاوت است. مثلا در شیلی به علت وجود تلسکوپ های حرفه ای متعدد، یکی از برنامه های تورهای نجومی، بازدید از این ابزارهای غول پیکر و رصد پشت این غول های اپتیکی است.

با توجه به تعریفی که در بالا به آن اشاره کردید آیا ما چنین پتانسیل هایی در کشورمان داریم؟

** بله.  مناطق بسیار رویایی، زیبا و بکری در کشور ما برای امر گردشگری نجومی وجود دارد، منظورم مکان هایی همچون کاروانسراها، قلعه ها و ارگ های قدیمی است که ما می توانیم با بهره گیری از چنین اماکنی آسمان بی نظیر کویر را به گردشگران نشان دهیم که این کار در نوع خود، یک نوآوری در عرصه گردشگری نجومی دنیا به حساب می آید.

در گردشگری نجومی، کشور ما نسبت به بقیه کشورها در چه سطحی قرار گرفته است؟

** به نسبت سایر کشورها ما تازه این کار را شروع کرده ایم و تا همین چند وقت پیش کاملا ناشناخته بودیم. البته پیشرفتمان بد نیست اما این نوع از گردشگری نیازمند یک آسیب شناسی دقیق است که هم پتانسیل های آن مشخص شود و هم از همین ابتدای راه از گمراه شدن و تعریف اشتباه این توریسم بکر جلوگیری شود. متاسفانه برخی تور نجوم را با شتر سواری اشتباه می گیرند!

مناطق طبیعی و اماکن تاریخی بسیاری را در کشور داریم که توجه خاصی به آن ها نمی شود. حال به نظر شما وقتی به چنین مواردی که در اولویت گردشگری قرار دارد بی توجهی می شود آیا توریسم نجومی می تواند جای خود را باز کند؟

** البته جواب سوال شما مثنوی هفتاد من است و از حوصله بحث ما خارج، اما به صورت خلاصه جواب می دهم:

به طور کلی تورهای نجومی به دو گونه برگزار می شود:

1- تورهای رصدی صرف:

این تورها از ابتدا فقط و فقط برای رصد ستارگان در محل خاص رصدگاه ها برنامه ریزی می شوند. هدف تور تنها بهره گیری از آسمان زیبا و نشان دادن هرچه بهتر این جاذبه به مخاطبان است اما در کنار این تور، طبیعت گردی و... نیز برای پرکردن زمان روز و تنوع بخشی به تور اضافه می شود. این تور کاملا مشابه تورهای اکوتوریسمی است و در تعاریف، اکوتوریسم یکی از توریسم های پیشرفته است و ما این نوع گردشگری را به صورت پویا در کشورهایی می بینیم که از نظر سرانه گردشگری و میزان گردشگر در سطح بالایی هستند. در برخی تعاریف ذکر شده از هر 1000 گردشگر به طور میانگین 20 نفر گردشگر طبیعت هستند لذا نمی توان در کشور ما که بنا به هزار و یک دلیل از نظر گردشگری در سطح پایینی قرار دارد متوقع این نوع حرفه ای و تخصصی گردشگر بود.

2- تورهای جانبی رصد:

این تورها به صورت مجزا و در قلب یک شب رصدی چند ساعته در دل تورهای گردشگری گنجانده می شود که با توجه به جذابیت بسیار بالا برای گردشگران از مقبولیت بسیار بالایی برخوردار است. همین موضوع-زیبایی و وهم انگیز بودن آسمان شب کویر- مخصوصا در زمانی که لیدر بتواند برنامه رصد خود را در مکانی برگزار کند که علاوه بر آسمانی بی نظیر، از نظر زیبایی شناختی و باستانی هم در سطح بالایی باشد بسیار برای مخاطبان خاطره انگیز خواهد بود.

مثلا گروه رصدی ما، 80درصد رصدهای خود را در کاروانسرای زین الدین یزد برگزار می کند که هم اکنون به عنوان یکی از 101 هتل برتر دنیا شناخته شده است.

شما تا به حال چه کارهایی در این زمینه کرده اید؟

** از سال 1389 که این کار به صورت اساسی در یزد آغاز شد تا کنون، کارهای کوچک و بزرگ زیادی صورت گرفته که ذکر همه آنها کمی زمان بر است اما در میان همه فعالیت ها و تلاش های صورت گرفته، برترین آنها را ذکر می کنم:

در سال گذشته و در طی بازدید نویسنده کتاب لونلی پلنت (مهمترین کتاب گردشگری دنیا)، تور رصد آسمان کویر یزد در این کتاب ثبت شد و من این را بزرگترین موفقیت گردشگری نجومی در ایران می دانم. با این کار ما بالاخره توانستیم خود را در زمره کشورهای قرار دهیم که به صورت تخصصی این نوع گردشگری را دنبال می کنند. پس از ثبت این مقوله در لونلی پلنت که در میان گردشگران به "انجیل سفر" معروف است، تور رصد آسمان کویر یزد جای خود را در کتاب های گردشگری ایران به زبان آلمانی و اسپانیولی هم باز کرد تا گردشگران دیار بادگیرها با آسمان زیبای آن هم آشنا شوند. امیدوارم با همکاری همه دست اندرکاران این توریسم، این موفقیتها ادامه داشته باشد و روزی ما هم در کنار شیلی و استرالیا جزو سردمداران این گردشگری در دنیا باشیم.

برای رسیدن به این هدف چه مشکلاتی پیش پای شما قرار دارد؟

** همیشه کارهای جدید مشکلات زیادی با خود دارند به ویژه که سر و کار شما با یک ارگان دولتی هم باشد. مثلا جالب است بدانید با گذشت 4 سال از شروع حرفه ای رصدهای گردشگری در یزد، علی رغم مکاتبات و مراجعات هنوز هیچ تعامل سازنده ای با سازمان میراث فرهنگی نداشته ایم و ما بسیاری از فعالیت های تحقیقاتی خود در این زمینه را بدون کوچکترین کمکی انجام می دهیم. اما من معتقدم نباید به مشکلات نگاه کرد، اگر می خواستیم بگوییم نمی شود و همکاری نمی کنند امروز این افتخارات کسب نشده بود و ما در راه پیشرفت نبودیم. جا دارد از همینجا از همه عزیزانی که در حال تلاش بی چشم داشت برای این عرصه گردشگری بکر و زیبا هستند به ویژه دوست عزیزم آقای محمد سلطانی تشکر کنم و به همه آنها خدا قوت بگویم.

** در اکثر استان های کویری کشور نظیر یزد، اصفهان، کرمان و فارس گروه هایی هستند که شب های رصدی زیبایی برگزار می کنند. در استان یزد هم ما با بهره گیری از جاذبه های فراوان گردشگری و مکان های فوق العاده زیبا و بکر همچون کاروانسرای زین الدین، روستای خرانق، روستای سریزد و ... پذیرای دل مشغولان آسمان زیر چتر ستارگان کویر هستیم.

بخش دانش و زندگی تبیان