نقدی بر طرح شب‌های روشن همراه اول

برای داشتن یک زندگی روزمره و عادی، ضرورتی به مکالمه در نیمه شب وجود ندارد، آن هم در شب های ماه رمضان که شب‌هایی استثنائی هستند، شب های بی‌نظیری که همانند آن‌ها در هیچ ماهی از سال وجود ندارد.

چند سالی است که سرویس های مخابراتی در ماه مبارک رمضان سخاوتشان گل می کند و حسابی دست و دلباز می شوند و طرح های به ظاهر جذابی را در رسانه ملی تبلیغ می کنند، طرح‌هایی که مردم را با پرداخت هزینه های بسیار کم و اندک تشویق می کند تا به صورت نامحدود و در ساعت های پایانی شب تا صبح با تلفن همراه خود به مکالمه بپردازند و به اصطلاح لذت ببرند.

سرویس‌های مخابراتی نیز که با اجرای این طرح‌ها ژست حاتم طاعی را به خود گرفته اند ، از اینکه سخاوتمند و مشتری مدار هستند بر خود می بالند و دوست دارند سری درون سرها بلند کنند و خود را سرویس برتر نشان دهند.

اما سۆالی که در اینجا مطرح می شود این است که واقعاً چند درصد مردم به این طرح های شبانه نیازمند هستند، آن هم به صورت نامحدود و تقریباً نیمه رایگان؟ و اینکه مثلاً در ساعت دو نصف شب با چه کسی حرف بزنیم؟

آنچه مسلم است این است که برای داشتن یک زندگی روزمره و عادی، ضرورتی به مکالمه در نیمه شب وجود ندارد، آن هم در شب های ماه رمضان که شب‌هایی استثنائی هستند، شب های بی‌نظیری که همانند آن‌ها در هیچ ماهی از سال وجود ندارد.

سۆال دیگری که می‌توان از مسئولین مربوطه پرسید، این است که چرا این طرح های به ظاهر طلایی را در ماه های دیگر سال و مثلاً اعیاد ملی و یا مذهبی به مرحله اجرا نمی گذارند و تنها در ماه مبارک رمضان فیل آن‌ها یاد هندوستان می کند و به فکر مشتری مداری و احترام به مشتری می افتند؟

هر چند که ممکن است این طرح برای عده کمی از افراد جامعه مفید باشد، اما به نظر می رسد آسیب های این طرح‌ها بسیار بیشتر از کاهش هزینه هایی است که این سرویس‌ها مدعی آن هستند.

آیا عاقلانه به نظر می رسد از شب‌هایی طلایی و بی نظیر ماه مبارک رمضان برای مکالمه با دوستان و آشنایان و ... آن هم به صورت نامحدود استفاده کنیم و در مقابل از فیض حضور در سحرهای ماه مهمانی خداوند محروم شویم؟

آیا شب‌هایی که عارفان و عالمان و مقربین درگاه الهی برای آمدن آن خود را آماده می کردند تا با خدای خود به مناجات بپردازند را می‌توان با طرح های این‌چنینی مبادله کرد؟

آنچه از آیات و روایات اسلامی استفاده می شود این است که سبک زندگی اسلامی مخصوصاً در ماه مبارک رمضان با اینگونه طرح های مخابراتی کاملاً مغایرت دارد که به نمونه هایی از آن اشاره می کنیم.

سبک زندگی اسلامی به ما توصیه می کند تا بیداری شب‌ها را کمتر کرده و در مقابل از سحرهای این ماه عزیز نهایت استفاده را ببریم ؛ سحرهایی که توصیه های موکدی برای استفاده هر چه بیش‌تر از آن‌ها شده است و شب‌زنده‌داری در این زمان را یکی از ویژگی های بندگان خاص خدا برای عبادت و راز و نیاز معرفی می کند:

«الصَّابِرِینَ وَالصَّادِقِینَ وَالْقَانِتِینَ وَالْمُنفِقِینَ وَالْمُسْتَغْفِرِینَ بِالأَسْحَارِ : همان صابران و راستان در اعتقاد و گفتار و كردار و فرمانبرداران و انفاق كنندگان و آمرزش‏خواهان در سحرها.»[آل‌عمران: 17]

و یقیناً ارزش این شب‌زنده‌داری و استفاده از سحرهای ماه مبارک رمضان، ماهی که حتی نفس های انسان در آن تسبیح است بیش‌تر خواهد بود.

در سبک زندگی اسلامی، استفاده از شب‌ها و سحرهای ماه مبارک رمضان برای تلاوت قرآن مجید و مناجات با خداوند متعال است چنانچه خداوند متعال این ویژگی را یکی از صفات پسندیده اهل کتاب معرفی می کند:

«لَیْسُواْ سَوَاء مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ أُمَّةٌ قَآئِمَةٌ یَتْلُونَ آیَاتِ اللّهِ آنَاء اللَّیْلِ وَهُمْ یَسْجُدُونَ : همه آنها یكسان نیستند، از اهل كتاب گروهى درستكارند كه آیات خدا را در اوقات شب مى‏خوانند در حالى كه (به خدا) خضوع كرده، سجده مى‏ نمایند.»[آل‌عمران: 113]

سبک زندگی اسلامی استفاده از شب برای مناجات با خداوند متعال و نماز شب است:

«وَمِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّكَ عَسَى أَن یَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُودًا : و پاره‏اى از شب را براى آن (تلاوت قرآن و خواندن نافله شب) بیدار باش، (كه این) وظیفه‏اى افزون براى تو (است) باشد كه پروردگارت تو را به مقامى درخور ستایش (مقام شفاعت) برانگیزد.»[الإسراء: 79]

نماز شبی که ثواب آن بی حد و حصر است و ماه رمضان بهترین فرصت برای بهره مندی از این عبادت زیبا است، تنها کار نیکی که جز خداوند متعال،کسی پاداش ان را نمیداند:

«فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَّا أُخْفِیَ لَهُم مِّن قُرَّةِ أَعْیُنٍ جَزَاء بِمَا كَانُوا یَعْمَلُونَ : پس هیچ كس نمى‏داند چه چیزهایى از مایه‏هاى روشنى‏بخش دیدگان، به پاداش كارهایى كه مى‏كرده‏اند براى آنها پنهان داشته شده است.»[السجدة: 17]

و آیا خسارت و زیان نیست، زمانی را که خداوند متعال ندا می دهد که آیا دعا کننده‌ای هست تا اجابت نمایم؟ آیا استغفار کننده‌ای هست تا مورد بخشش قرار دهم؟

ما در خواب غفلت باشیم چنانچه امام باقر علیه السلام در پاسخ به فردی که از ایشان پیرامون وقت نماز شب سوال می کنند فرمود:

«وقت آن همان است كه از جدم رسول خدا (صلى‏الله علیه و آله و سلم) رسیده است كه فرمودند: همانا براى خداوند متعال منادى هست كه هنگام سحر ندا مى‏دهد كه آیا دعا كننده‏اى هست تا اجابت نمایم؟ آیا استغفار كننده‏اى هست تا مورد بخشش قرار دهم؟ آیا درخواست كننده‏اى هست تا به او عطا نمایم؟

سپس فرمود: همان وقتى است كه حضرت یعقوب(علیه السلام) به فرزندانش وعده داد تا براى آنان طلب غفران و بخشش نماید، همان وقتى است كه استغفار كنندگان در آن مورد مدح و ستایش قرار گرفته‏اند، و در سحرگاهان، استغفار مى‏نمایند.»[ارشاد القلوب، 1/182]

در پایان به روایتی زیبا و خواندنی از رسول خدا صلی الله علیه و اله اشاره می کنیم که ایشان بیداری در شب را جز برای سه کار جایز نمی دانند:

«قال رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم:لا سهر الا فى ثلاث: متهجد بالقرآن، او فى طلب العلم، او عروس تهدى الى زوجها: شب بیدارى روا نیست، مگر در سه مورد: 1-تلاوت قرآن. 2-تحصیل علم. 3-بردن عروس به خانه داماد»[وسائل الشیعه، ج 20، ص 92]

خلاصه کلام آنکه شب‌هایی در آیات و روایات اسلامی و به صورت کلی در سبک زندگی اسلامی روشن و نورانی هستند که به مناجات با خداوند در سحر [مخصوصاً سحرهای ماه رمضان] و به تلاوت قرآن مجید و همچنین به تحصیل علم و دانش سپری شود و طرح های این چنینی که از طرف همراه اول و سائر اپراتورهای تلفن همراه مانند رایتل و ایرانسل تبلیغ می شود، نمی تواند شبی را روشن کند و در صورت نبود آن هم با چند دقیقه کوتاه می‌توان از حال دوستان و آشنایان آگاه شد.

امین ادریسی  

بخش قرآن تبیان