تابستان تلویزیون برای بجه‌ها
هرچند این روزها تلویزیون از محبوبتش نسبت به سال‌های دور کم شده‌است و خانواده‌ها و حتی مخاطبان کودک و نوجوان ترجیح می‌دهند که سرگرمی را درجایی دیگری غیراز تلویزیون پیدا کنند. با این حال تلویزیون برای پر کردن این ایام برنامه‌های مختلفی را تدارک دیده است.
در حال حاضر شبکه‌های 2 سیما، تهران و پویا نمایی برای این قشر سنی برنامه دارد. گرچه روابط عمومی شبکه تهران در سیاست جدید خود تنها به رسانه‌های تلویزیون اجازه مصاحبه با مدیران شبکه‌های خود را می‌دهد، علی زارعان که مدیر گروه کودک و نوجوان شبکه 2 سیماست از سیاست‌های این شبکه برای ایام تابستان سخن گفت.
او سخنان خود را با نگاهی متفاوت به اوقات فراغت شروع کرد: «شخصا معتقدم که اوقات فراغت در کودکی و نوجوانی یا وجود ندارد یا نباید که وجود داشته‌باشد. فارغ بودن یعنی بی‌توجهی به زمان. اگر نوجوان و کودک استراحت یا تفریح می‌کند این زمان فراغت نیست بلکه واقعیت زندگی است که او به آن نیاز دارد. برهمین اساس تلویزیون به‌عنوان نهادی که موظف است در حیطه فرهنگ و فرهنگسازی تلاش کند، موظف است که به رشد تفکر و شخصیت این گروه سنی کمک کند. برهمین اصل تمام تلاش گروه کودک و نوجوان شبکه 2بر این است که به فرهنگ و فرهنگسازی و عمیق‌تر کردن رفتار کودکان کمک کند.» مدیر گروه کودک و نوجوان شبکه 2 سیما به سال‌های دور و باور خانواده‌ها اشاره دارد: «در باورهای قدیمی بدبختی مصادف با کار کردن بود و به نوعی تقدس کار را از دست دادیم به همین دلیل یکی از اهداف و سیاست کلی گروه کودک و نوجوان این است که کودکان را به کار، تلاش و امید بیشتر فعال کند.»
او در ادامه تصریح کرد: «یکی از سیاست‌های گروه کودک شبکه 2سیما که در پیش گرفته‌ایم و به نیمه دوم تابستان خواهد رسید، کاری است با عنوان «کارا و کوشا» که با مشارکت وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی ساخته می‌شود که هدف اصلی آن توجه به کار‌آفرینی در ذهن و رفتار کودکان است. این اصل در سایر برنامه‌ها به‌عنوان اصل اساسی است و درنظر داریم که توجه به تلاش، کار و تقدیس کار در ذهن کودک و نوجوان نهادینه کنیم.»
اما این تنها سیاست این گروه برنامه‌ساز نیست؛ «اما سیاست دومی که مدنظر گروه کودک و نوجوان شبکه 2 سیماست، توجه ویژه به رفتار و تعامل بچه‌ها در محیط‌های تازه است. والدین هنوز در مورد فضاهای مجازی آنقدر توانایی و اطلاعات ندارند که کودکان را برای عالم سایبری تربیت کنند. یکی از اهداف طراحی شده تلویزیون این است که کودکان را با فضاهای سایبری آشنا کند، کودکان در این فضاها باید بدانند که چگونه زندگی کنند و حتی برای بازی‌های اینترنتی چه برنامه‌ریزی‌ای داشته باشند. به همین دلیل برنامه‌ای به اسم «رایا کوچولو» طراحی و ساخته شده است که این هدف را دنبال می‌کند.» زارعان در ادامه به اهداف دیگر این شبکه اشاره کرد: «اما هدف دیگری که این گروه همواره درنظر دارد، کمک کردن به فرایند رشد است که همه ابعاد رشد ذهنی، فکری، روحی و دینی را دربرمی‌گیرد که به‌عنوان یک اصل در همه تولیدات این گروه درنظر گرفته شده است. این اهداف در برنامه «عمو پورنگ» که از اول‌ماه رمضان پخش آن شروع شده‌است به نوعی درنظر گرفته شده‌است.»
آنچه که مدیر گروه کودک و نوجوان شبکه 2مطرح می‌کند مربوط به تولیدات ایرانی این شبکه است و بخش مهمی از برنامه‌هایی که از این شبکه پخش می‌شود به کارهای خارجی مربوط است. او در این‌باره گفت: «به‌روزترین و بهترین کارهای خارجی کودک و نوجوان که منطبق با فرهنگ ما باشد برای تلویزیون خریداری می‌شود اما این نکته را باید درنظر بگیرد که هیچ اثری تولید نمی‌شود که از اثر صاحب اثر متاثر نشده باشد. یعنی اگر کاری در کشور غیردینی یا در کشوری دینی با تفکر دیگر تولید بشود، باید بدانیم که اثر خالی از تفکر صاحب اثر نیست. به همین دلیل باید بادقت بسیار زیادی این کارها انتخاب شود.»
شاید الان کودکان کارهای به روز خارجی را ببینند، کارهایی که بیشتر تخیلی است و به‌عبارت دیگر در میان انیمیشن‌های پخش شده جای انیمیشن‌هایی که به ادبیات غنی و کلاسیک دنیا می‌پردازد خالی است. زارعان این موضوع را منحصر به تلویزیون ایران ندانست؛«این ایرادی نیست که تنها به تلویزیون ما وارد باشد بلکه این ایراد به تمام دنیا وارد است. تلویزیون دنیا بین سرگرمی و ادبیات فاصله قائل است؛ یعنی شما شاهد کارهایی هستید که خالی از فهم ادبی است و بیشتر سرشار از هیجان است. درحالی‌که زمانی کارهای بی‌خانمان، بینوایان، آن شرلی و... از تلویزیون پخش می‌شد که هنوز هم قابل پخش است. اما تلویزیون‌های دنیا از ساخت چنین برنامه‌هایی فاصله گرفته و به ساخت برنامه‌هایی همچون تام‌وجری پرداخته‌اند.» اما سۆال اینجاست که جای خالی این برنامه‌ها را چه کسانی باید پرکنند و چرا برنامه‌سازان ایرانی کمتر دست به ساخت چنین برنامه‌هایی می‌زند. زارعان در این‌باره گفت: «از زمانی که شورای اقتباس در سیما فیلم تشکیل شد این دغدغه وجود داشت. یکی از وظایفی که این شورا برعهده داشته و هنوز هم پیگیر آن است این است که تمام کتاب‌هایی مخصوص کودک و نوجوان را که در بازار موجود است چه ایرانی و چه خارجی تهیه و مطالعه کند و قصه‌های مناسبی را که جنبه‌هایی اقتباسی دارد را استخراج کند تا به‌تدریج تولید شود اما این فرایند طولانی و هزینه‌بر است.» او در سخنان پایانی خود تصریح کرد: «در فضای اقتباس و تولیدات فاخر صبر طولانی و سرمایه‌گذاری بزرگ می‌خواهد به‌نظرم صدا و سیما باید در تولیدات این کارها تنها نباشد و نهادهای دیگر به کمک او بیاید و به نوعی رفتار چندرسانه‌ای را پیش بگیرد.»
بخش سینما و تلویزیون تبیان
منبع: همشهری
