کاندیداهای‌ ریاست‌ جمهوری‌ را‌ چه کسانی تایید‌ می‌کنند

اعضای شورای نگهبان چه کسانی هستند؟ احراز و رد صلاحیت کاندیداهای ریاست جمهوری توسط شورای نگهبان چه مراحلی دارد؟ این گزارش شما را با فرآیند بررسی و تایید صلاحیت کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری توسط شورای نگهبان آشنا می کند:

شورای نگهبان برمبنای اصل 91 قانون اساسی تشکیل شده است.در قسمتی از اصل 91 قانون اساسی آمده است:

«... شورایی به نام شورای نگهبان با تركیب زیر تشكیل می شود:

شش نفر از فقهای عادل و آگاه به مقتضیات زمان و مسایل روز. انتخاب این عده با مقام رهبری است...»

به موجب این اصل، «فقاهت»، «عدالت» و «آگاهی به مقتضیات زمان و مسایل روز»، شرایط عضویت در شورای نگهبان است.

در بخش دیگری از اصل 91، در مورد شرایط عضویت حقوقدانان در شورای نگهبان چنین آمده است:

«... شش نفر حقوقدان در رشتههای مختلف حقوقی، از میان حقوقدانان مسلمانی كه به وسیله رئیس قوه قضاییه به مجلس شورای اسلامی معرفی میشوند و با رأی مجلس انتخاب می گردند.»

حقوقدانان شورای نگهبان باید مسلمان باشند. اسلام، اعتراف به وحدانیت خدا، رسالت حضرت محمد (ص) و معاد بوده و از لوازم آن پایبندی عملی به احكام اسلام است.

انتخاب فقهای شورای نگهبان با مقام رهبری است. مقام رهبری، از میان فقیهان، كسانی را كه واجد شایستگی و شرایط لازم برای عضویت در شورای نگهبان باشند، به این سِمَت منصوب می‌كند.

حقوقدانان شورای نگهبان هم با پیشنهاد رئیس قوه قضائیه و رای اعتماد نمایندگان مجلس شورای اسلامی برگزیده می شوند.

دوره اعضای شورای نگهبان 6 ساله است .اما طبق اصل 92 قانون اساسی، نصف اعضای حقوقدان و فقیه شورای نگهبان در اولین دوره، پس از سپری شدن سه سال، به قید قرعه تعویض خواهند شد. به این ترتیب، اعضای جدید، از توان و تجربه شش عضو سابق شورا استفاده خواهند كرد.

صلاحیت ها چگونه بررسی می شود؟

طبق آئین نامه داخلی شورای نگهبان، جلسات عادی شورا هفته‌ای‌ دو روز تشكیل‌ می‌شود.  اما به‌ هنگام‌ رسیدگی‌ به‌ انتخابات‌ و لایحة‌ بودجه‌ و موارد مشابه‌ علاوه‌ بر روزهای‌ معین، تعداد جلسات‌ لازم‌ توسط‌ دبیر با توافق‌ اعضای شورا تعیین‌ می‌شود.جلسات‌ فوق‌العاده‌ بر حسب‌ ضرورت‌ بنا بر تشخیص‌ و تصمیم‌ دبیر شورا و یا تقاضای‌ سه‌ نفر از اعضاء تشكیل‌ خواهد شد.

حضور حداقل 7 نفر از اعضا، برای رسمیت یافتن جلسات این شورا الزامی است. ولی‌ اخذ آرا جز در موارد ضروری‌ و یا حصول‌ رأی‌ لازم‌ با حضور حداقل‌ 9 نفر خواهد بود

«حسینعلی امیری» عضو حقوقدان شورای نگهبان هم درباره بررسی صلاحیت نامزدهای ریاست جمهوری این طور توضیح می دهد«ما برای هر كاندیدا یك پرونده تشكیل می‌دهیم. داخل پرونده استعلاماتی از وزارت اطلاعات، دستگاه‌های امنیتی، اداره كل انتخابات شورای نگهبان و قوه‌قضائیه وجود دارد كه همه این دستگاه‌ها باید جزئیات پرونده‌های تشكیل شده كاندیداها را به شورای نگهبان اعلام كنند.»

در این بین، نامزدهایی كه بتوانند اكثریت آرای اعضای شورای نگهبان (7 نفر از 12 نفر) را كسب كنند، صلاحیتشان برای انتخابات ریاست‌جمهوری احراز خواهد شد و به صورت رسمی، در لیست اعلامی شورای نگهبان قرار خواهند گرفت.

این 11 نفر

اعضای این دوره شورای نگهبان، در حال حاضر 11 نفرند. چرا که  آیت الله «غلامرضا رضوانی» یکی از فقهای شورای نگهبان 30 فروردین امسال درگذشت و تاکنون جایگزینی برای وی معرفی نشده است. با این حال، ترکیب فعلی شورای نگهبان و سوابق آنان به این شرح است:

آیت الله احمد جنتی

متولد: 1305 - اصفهان

تحصیلات: اجتهاد

دوره عضویت: اول تا پنجم

سوابق: عضو مجلس خبرگان رهبری، عضو شورای بازنگری قانون اساسی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، رئیس ستاد احیای امر به معروف و نهی از منكر، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی، عضو شورای عالی تبلیغات خارج از كشور، عضو و رئیس شورای مركزی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، نماینده مقام معظم رهبری در امور بالكان، نماینده مقام معظم رهبری در اتحادیه انجمن های اسلامی دانش آموزان،امام جمعه موقت تهران، قم، اهواز و كرمانشاه، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و قاضی دادگاه های انقلاب اسلامی اهواز

توضیحات: وی با سابقه ترین عضو فقهای شورای نگهبان است و پس از منصوب شدن از سوی حضرت امام خمینی(ره) در اسفند 1358 در تمام ادوار شورای نگهبان حضور داشته است.

آیت ‌الله محمد مۆمن

متولد: 1319 - قم

تحصیلات: اجتهاد

دوره عضویت: اول تا پنجم

سوابق: عضو مجلس خبرگان رهبری، عضو شورای عالی قضایی، نائب رئیس مجلس خبرگان رهبری، عضو شورای عالی سیاستگذاری و رئیس حوزه علمیه قم، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، عضو مجمع جهانی اهل بیت(س)، عضو هیئت امنای دانشگاه قم و رئیس دادگاه عالی قم.

آیت‌الله محمد ‌یزدی

متولد: 1310 -اصفهان

تحصیلات: اجتهاد

دوره عضویت: دوم، چهارم و پنجم

سوابق: رئیس دفتر حضرت امام (ره) در قم، عضو مجلس خبرگان قانون اساسی، عضو مجلس خبرگان رهبری، نماینده مجلس شورای اسلامی، رئیس قوه قضاییه، رئیس دادگاه انقلاب اسلامی قم و باختران، عضو موسس و دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، عضو جامعه روحانیت مبارز تهران، امام جمعه موقت تهران، عضو هیأت امنای حوزه علمیه شهید شاه آبادی و عضو هیأت امنای دانشگاه فاطمیه قم.

در پی استعفای آقای صافی گلپایگانی در تیرماه 1367 ، آقای یزدی از سوی حضرت امام خمینی(ره) به جای وی به عضویت شورا درآمد. وی در سال 1368 به عنوان رئیس قوه قضائیه منصوب شد. پس از پایان خدمت در قوه قضائیه در سال 1378 مجددا به عضویت شورای نگهبان در آمد.

آیت الله‌ محمدرضا مدرسی‌یزدی

متولد: 1334 - یزد

تحصیلات: اجتهاد

دوره عضویت: پنجم

سوابق: عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،سابقه سی سال تدریس در حوزه علمیه قم(هفده سال درس خارج فقه و اصول)، مدرس دانشگاه و عضو هیأت امناء بنیاد ملی نخبگان.

آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی

متولد : 1327-كربلا

تحصیلات :اجتهاد

دوره عضویت :سوم و پنجم

سوابق : عضو مجلس خبرگان رهبری، عضو مۆسس جامعة روحانیت مبارز عراق، مۆسس و رئیس مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق، رئیس دایره المعارف فقه اسلامی،رئیس قوه قضائیه و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

توضیحات :وی در اسفند 1373 به جای آقای محمدی گیلانی به عضویت شورای نگهبان در آمد. در تیر 1378 به عنوان رئیس قوه قضائیه منصوب شد و آقای یزدی به جای ایشان به عضویت شورای نگهبان درآمد. پس از پایان خدمت در قوه قضائیه مجددا در مرداد 1388 به جای آقای لاریجانی به عضویت شورای نگهبان درآمد.

محمد رضا علیزاده

متولد: 1330 - سوادكوه

تحصیلات: كارشناسی ارشد حقوق

دوره عضویت: دوم تا پنجم

سوابق: معاون رئیس قوه قضائیه و رئیس سازمان ثبت اسناد و املاك كشور، معاون بازرسی كل كشور، دادستان انقلاب اسلامی قائمشهر، مدیركل ارزشیابی قضات و قائم مقام دبیر شورای نگهبان.

توضیحات؛ وی با سابقه ترین عضو حقوقدان شورای نگهبان است.

دكتر محسن اسماعیلی

متولد: 1344 - تهران

تحصیلات: دكترای حقوق خصوصی، اجتهاد

دوره عضویت: چهارم و پنجم- حقوقدان

سوابق: رئیس دانشكده حقوق دانشگاه امام صادق (ع) و استاد دانشگاه

حجت‌الاسلام محمد سلیمی

متولد: 1333 - همدان

تحصیلات: سطح چهار حوزوی معادل دكتری

دوره عضویت: پنجم- حقوقدان

سوابق: حاكم شرع دادگاههای انقلاب اسلامی در استانهای تهران ، خراسان ، فارس و همدان ، رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح استان همدان ، رئیس شعبه 31 دیوان عالی كشور ، رئیس شعبه دوم دادگاه ویژه روحانیت ، دادستان كل ویژه روحانیت و مدرس حقوق در دانشگاه

دكتر سیامك ره پیك

متولد: 1342 - تهران

تحصیلات: دكترای حقوق خصوصی

دوره عضویت: پنجم- حقوقدان

سوابق: رئیس دانشكده علوم قضایی ، سر دبیر فصلنامه دیدگاه های حقوقی ، مدیر مسئول فصلنامه مطالعات راهبردی و رئیس پژوهشكده مطالعات راهبردی

حسینعلی امیری

متولد: 1345 - سنقر

تحصیلات: دانشجوی دكترای تخصصی حقوق عمومی

دوره عضویت: پنجم

سوابق: معاون قوه قضائیه و رئیس سازمان ثبت اسناد و املاك كشور، رئیس كل دادگستری استان های خوزستان، كردستان و فارس و مدرس دانشگاه

دكتر عباسعلی كدخدایی

متولد: 1340 - اصفهان

تحصیلات: دكترای حقوق بین الملل

دوره عضویت: چهارم و پنجم

سوابق: استاد دانشگاه تهران، قائم مقام دبیر شورای نگهبان، معاون اجرایی و امور انتخابات شورای نگهبان و سخنگوی شورای نگهبان

منبع : مجله مهر