چگونه ممکن است انسان قرن‌ها زندگى کند؟!
براى بررسى و تبیین مسئله طول عمر امام زمان (عج)، بایستى پیرامون دو مسئله بحث شود: یکى اینکه، آیا ممکن است انسانى سالها و قرنهاى طولانى که از حد معمول عمر همه انسانها متجاوز است، عمر کرده وزنده بماند؟ و دوم اینکه، به فرض امکان، آیا این مسئله در طول تاریخ به وقوع پیوسته و مصداق خارجى دارد یا نه؟ اگر این دو مسئله ثابت گردد، مسلم مى شود که هیچ گونه استبعادى ندارد که امام غایب حضرت حجه بن الحسن(علیه السلام) نیز از چنین عمر طولانى برخوردار باشد.
در پاسخ به پرسش مورد بحث باید گفت که (امکان) مى تواند یکى از سه معناى زیر را داشته باشد:
1- امکان عملى ، 2- امکان علمى، 3- امکان منطقى یا فلسفى.
مقصود از (امکان عملى) آن است که یک امر تا آن حد (شدنى) جلوه نماید که در وجود هر کس قابلیت نمود داشته باشد. براى مثال: سفر به اقیانوس ها ورسیدن به عمق دریاها ورفتن به کره ماه، امورى هستند که امروزه امکان عملى یافته اند.
مقصود از (امکان علمى) آن است که اگر چه امرى به مرحله امکان عملى نرسیده باشد - که با ساخته ها وپدیده هاى تمدن کنونى، به انجام آن مبادرت کنیم - اما در آستان دانش ودر برابر موضع گیرى هاى پویاى علم، نتوانیم دلیلى بیابیم که امکان آن امور و وقوعشان را نفى کند.
براى مثال: فرود آمدن انسان در کره زهره، از دیدگاه دانش، به هیچ وجه نشدنى نمى نماید و انگیزه اى براى نفى وقوع آن وجود ندارد، بلکه موضع گیری هایى کنونى دانش مى رساند که: اگرچه این آرزو تا به امروز تحقق نیافته، ولى در امکان وقوعى آن تردیدى نیست. زیرا که میان فرود آمدن انسان در کره زهره وکره ماه، بیش از یک درجه فاصله نیست، وبا گذشتن از دشواریهایى که دورتر بودن راه پدید مى آورد؛ فرود آمدن در زهره را - گر چه عملا امکان نیافته - از نظر عملى مى توان ممکن شمرد. برعکس رفتن به خورشید از نظر علمى هم، ناممکن است. زیرا دانش وتجربه، جایى بارى تصور آن ندارد، که مثلا اختراع پوششى را ممکن بدانیم، که جان انسان را در برابر کوره وحشتناک وسهمگین خورشید، محافظت کند.
وبالاخره، مقصود از (امکان فلسفى یا منطقى) نیز، آن است که امرى در برابر عقل یا با در نظر گرفتن تجربه هاى پیشین وقوانین گذشته - مانعى براى تصور وقوع نیابد تا حکم به محال بودن امکان آن دهد.
براى مثال: امکان منطقى ندارد سه پرتقال به دو بخش مساوى تقسیم شوند، بدون آنکه یکى را به دو نیم کنیم. زیرا عقل پیش از تجربه وعمل گوید که (سه) یک عدد (فرد) است وهیچگاه (زوج) نمى شود، پس عقلا ممکن نیست که سه پرتقال را به دو بخش مساوى تقسیم نماییم. زیرا بخش پذیرى آن به دو قسمت مساوى، مستلزم آن است که (سه در آن واحد، هم فرد باشد و هم زوج)! واین تناقض است وتناقض، محال منطقى است.
ما از دانشمندان سۆال می کنیم که آیا درست است که حد اعلای عمر بشر 120 سال است، آنها در جواب می گویند نه درست نیست، بلکه این مساله تابع شرایط است و تحقیقات نشان می دهد که عمر انسان تا دهها برابر قابل افزایش است. دانشمندان درباره بعضی از گیاهان نیز تجربه کرده اند که ده ها برابر عمر طبیعی امکان افزایش دارد، درباره برخی از جانداران نیز این مساله آزمایش و تجربه شده است
اما رفتن انسان به درون آتش، بدون آنکه بسوزد، ونیز رفتن آدمى به کره خورشید - بى آنکه گرماى خورشید در او اثر کند - امرى نیست که از جنبه منطقى محال باشد، چون مستلزم هیچ تناقضى نیست.
بنابراین درمى یابیم که امکان منطقى، دایره اى وسیع تر از امکان عملى دارد ودایره این یکى نیز نسبت به دایره عملى از وسعت بیشترى برخوردار است.
ما از دانشمندان سۆال می کنیم که آیا درست است که حد اعلای عمر بشر 120 سال است، آنها در جواب می گویند نه درست نیست، بلکه این مساله تابع شرایط است و تحقیقات نشان می دهد که عمر انسان تا دهها برابر قابل افزایش است.
دانشمندان درباره بعضی از گیاهان نیز تجربه کرده اند که ده ها برابر عمر طبیعی امکان افزایش دارد، درباره برخی از جانداران نیز این مساله آزمایش و تجربه شده است.
طول عمر، حسابی از نظر علوم طبیعی ندارد. بلکه امکان عمر طولانی انسان هم از نظر علوم تجربی و طبیعی و هم از نظر قرآنی وجود دارد.
از نظر منطقى، امکان زندگانى هزاران ساله براى انسان وجود دارد، زیرا این مسئله از نظر عقلى محال نیست، و در این گونه فرضیه ها تناقضى دیده نمى شود، زیرا (زندگى) مفهومى است که (مرگ زودرس) را در خود نهفته ندارد و در این امر نیز تردیدى نیست. همچنین مسلم است که زندگانى طولانى، فعلا امکان عملى ندارد.
اما از نظر علمى، این مسئله صورت دیگرى مى یابد وباید گفت که دانش امروز دلیلى نمى بیند که امکان عمر طولانى را از جنبه نظرى نفى کند.
بررسى علمى و بحث مسئله طول عمر، در حقیقت بستگى دارد به نوع تغییرى که علم فیزیولوژى از پیرى وفرسودگى دارد. این قانون که (پیرى وفرسودگى زاییده یک قانون طبیعى حاکم بر بافت هاى پیکره انسانى است، وضرورى است که بدن پس از رسیدن به آخرین مرحله رشد، کم کم فرسوده شده، براى ادامه زندگى، کارآیى کمترى داشته باشد، تا آنگاه که در لحظه اى معین از کار بیفتد) آیا حتى در مورد بدنى هم که از هر گونه ى تاثیر خارجى بر کنار مانده صادق است؟ یا اینکه فرسودگى وکاهشى که در کارآیى بافت ونسوج مجموعه بدن انسان به چشم مى خورد، نتیجه نبرد با عوامل بیرونى - مانند میکروب ها وسموم - است که به بدن انسان راه مى یابند؟
این پرسشى است که دانش امروز، از خود مى کند، ودر راه پاسخ دادن به آن هم مى کوشد. در محدوده برداشت هاى علمى معاصر، به این پرسش پاسخهاى گوناگونى داده شده است: اگر پیرى و فرسودگى، نتیجه مبارزه جسم با عوامل بیرونى معین، و تأثیر پذیرى از آنها باشد؛ از جنبه نظرى امکان دارد که بافت هاى تشکیل دهنده بدن انسان را از عوامل معین ومۆثر در آن، بر کنار داشت؛ تا زندگى بشر طولانى گردد. اما چنانچه از دیدگاه دیگر به بررسى بپردازیم، به این نتیجه مى رسیم که پیرى یک قانون طبیعى است وهر بافت واندام زنده اى، در درون خود، عامل نیستى حتمى خود را نهفته دارد که در اثر مرور زمان، موجود زنده را خواه ناخواه به مرحله فرسودگى ومرگ مى رساند.
ولى نگریستن از این دیدگاه نیز مستلزم آن نیست که هیچ گونه انعطافى در این قانون طبیعى راه نیابد، بلکه اگر هم چنین قانونى مسلم انگاشته شود، تازه قانون انعطاف پذیرى است. زیرا هم ما، در زندگى معمولى خود مى بینیم، وهم دانشمندان در آزمایشگاههاى علمى خویش مشاهده مى کنند که: پیرى یک پدیده فیزیولوژیکى است وربطى به (زمان) ندارد. گاهى زود فرا مى رسد وگاهى نیز با فاصله زمانى بیشترى آشکار مى گردد. تا آنجا که برخى از سالمندان را مى بینم که نشانه هاى پیرى بر اعضاء آنان ظاهر نشده و از نرمى و تازگى برخوردارند.( بحث حول المهدى، شهید آیت الله صدر، ص 25)
امروزه در علم طب ثابت شده که عمر انسان به 80-70 سال نیست، بلکه تمام اعضاى بدن انسان جدا جدا براى یک زندگى طولانى ساخته شده است. و علت اصلى مرگ حدوث اختلالاتى است که در همه اعضاى رئیسه بدن یا یکى از آنها رخ مى دهد، و تا آن اختلالات حادث نشود، مرگ فرا نمى رسد، آن اختلالات اگر قبل از سنین پیرى و عمر طبیعى حادث شدند انسان، جوانمرگ مى شود، اما اگر از گزند حوادث نامحفوظ بماند، معمولا حدوث آن حوادث در سنین پیرى حتمى است. ولى اگر فرد ممتازى پیدا شود که عمر درازى کرده اما به واسطه ترکیب جسمانى ویژه خود و اجتماع سایر شرایط، در هیچ یک از اعضایش اختلالى رخ نداده، نفس طول عمر باعث مرگش نخواهد شد.( دادگستر جهان، ابراهیم امینى، ص 182)
عمر طولانى و غیرمتعارف امام زمان(عج) امرى غیر ممکن نیست، بلکه علم امروزى، عمر طولانى را با حفظ نیروى جوانى وشادابى یک امر کاملا ممکن مى داند. حال با توجه به این امر که وجود امام براى بقاى جهان ونوع انسان ضرورى است واز طرفى تعداد امامان معصوم از دوازده نفر بیشتر نیستند - چنانکه روایات بسیارى بر این امر دلالت دارد - اثبات مى گردد که مهدى موعود که بعد از پنج سالگى غایب گشت، زنده بوده ودر حال غیبت به سر مى برد
درگذشته گروهى از دانشمندان عقیده به وجود یک سیستم عمر طبیعى در موجودات زنده داشتند، مثلا: پاولوف عقیده داشت عمر طبیعى انسان 100 سال است. مچینکوف مى گفت: عمر طبیعى یک انسان 150 تا 160 سال؛ وکوفلاند، پزشک آلمانى 200 سال؛ فلوگر، فیزیولوژیست معروف 600 سال؛ وبیکن، فیلسوف ودانشمند انگلیسى 1000 سال براى عمر طبیعى انسان، معین کرده اند. ولى این عقیده از طرف فیزیولوژیست هاى امروز درهم شکسته شده ومساله حد ثابت در عمر طبیعى ابطال گردیده است. به گفته پروفسور اسمیس، استاد دانشگاه کلمبیا؛ همان گونه که سرانجام دیوار صوتى شکسته شده ووسایل نقلیه اى با سرعتى مافوق صوت به وجود آمد، یک روز دیوار سن انسانى نیز شکسته خواهد شد، واز آنچه تاکنون دیده ایم فراتر خواهد رفت.( مهدى (علیه السلام) انقلابى بزرگ، مکارم شیرازى، ص 223)
دویست سال است که وهابیون اختراع شده اند که بر اثر تعلیمات مذهبی شان و اقدامات افراطی خون های بی گناهی ریخته شده است، الان هم افراد اینها مصمم شده اند که با بهره گیری از هر امکانی بر ضد شیعه و مذهب اهل بیت(علیهم السلام) سمپاشی و تبلیغ کنند.
اما حقیقت مطلب این است که عقاید شیعه همه مستدل است و پشتوانه عقلی، منطقی و روایی و آیات قرآن کریم را با خود دارد و ما افتخار می کنیم هر سۆالی درباره این مسائل بشود جواب آن را با استناد به عقل و نقل و کتاب سنت در اختیارشان می گذاریم اما مخالفان ما به دنبال بهانه جویی هستند.
نتیجه :
با آنچه گفته شد این نتیجه را مى گیریم که عمر طولانى و غیرمتعارف امام زمان(عج) امرى غیر ممکن نیست، بلکه علم امروزى، عمر طولانى را با حفظ نیروى جوانى وشادابى یک امر کاملا ممکن مى داند. حال با توجه به این امر که وجود امام براى بقاى جهان ونوع انسان ضرورى است واز طرفى تعداد امامان معصوم از دوازده نفر بیشتر نیستند - چنانکه روایات بسیارى بر این امر دلالت دارد - اثبات مى گردد که مهدى موعود که بعد از پنج سالگى غایب گشت، زنده بوده ودر حال غیبت به سر مى برد.
فرآوری: زهرا اجلال
بخش مهدویت تبیان
منبع :
خبرگزاری فارس
مركز مطالعات و پژوهش های فرهنگی حوزه علمیه
بیانات آیت الله مکارم شیرازی در ماه رمضان
