تبیان، دستیار زندگی
رشد جمعیت ایران از سال 1415 متوقف خواهد شد؛ اتفاقی كه تا 25 سال دیگر در كشور رقم خواهد خورد. پیش‌بینی‌ها می‌گوید وقتی جمعیت كشور به 85 میلیون نفر برسد، جمعیت ایران در سرازیری پیر‌شدن خواهد افتاد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

رستاخیز 1415 در ایران


رشد جمعیت ایران از سال 1415 متوقف خواهد شد؛ اتفاقی كه تا 25 سال دیگر در كشور رقم خواهد خورد. پیش‌بینی‌ها می‌گوید وقتی جمعیت كشور به 85 میلیون نفر برسد، جمعیت ایران در سرازیری پیر‌شدن خواهد افتاد.

جامعه-جمعیت

سال 1415 كه برسد، جمعیت كشور با روند كاهشی مواجه خواهد شد و تك‌فرزندی مهم‌ترین عاملی است كه بحران توقف رشد جمعیت كشورمان تا دو دهه آینده را رقم خواهد زد.

مدیركل دفتر آمار و اطلاعات جمعیت و مهاجرت سازمان ثبت احوال كشور می‌گوید: در صورتی كه نرخ رشد جمعیت با روند كاهش مواجه شود و تك‌فرزندی افزایش یابد، با رسیدن جمعیت تا سال 1415 به 85 میلیون نفر، پس از آن رشد جمعیت كشور متوقف خواهد شد.

علی‌اكبر محزون در گفت‌وگو با فارس با اشاره به كاهش نرخ باروری در كشور می‌گوید: هم‌اكنون نرخ باروری در كشور زیر 2 درصد و سطح جانشینی 1.7درصد است و تا پایان سال 1420 جمعیت كشور با این روند به 88 تا 90 میلیون نفر می‌رسد و پس از این دوره، شاهد كاهش جمعیت در سال‌های بعد خواهیم بود.

وی با پیش‌بینی دو سناریوی جمعیتی در كشور برای پیشگیری از معكوس شدن نرخ رشد جمعیت در كشور توضیح می‌دهد: بررسی تك‌فرزندی و كاهش نرخ باروری به زیر 2 درصد از برنامه‌هایی است كه سازمان ثبت‌ احوال برای سال‌های آینده با استفاده از نرم‌افزارهای ویژه پیش‌بینی كرده است.

مدیركل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال كشور تصریح می‌كند: اگر برنامه‌ریزی‌ها درست پیش برود، در سال 1430 نرخ باروری به 2.5 درصد خواهد رسید و می‌توان پیش‌بینی كرد كه به ازای هر خانواده دو تا سه فرزند داشته باشیم، به این ترتیب جمعیت كشور به حدود 98 میلیون نفر خواهد رسید كه این رقم تركیب جمعیتی متعادل‌تری را به وجود خواهد آورد.

كاهش جمعیت جوان، تهدید اقتصاد كشور

منفی شدن رشد جمعیت كشور كه موجب كاهش تعداد جوانان و پیر شدن تدریجی جمعیت می‌شود، در اولین گام، تاثیر منفی خود را بر اقتصاد كشور خواهد گذاشت. كاهش تعداد نیروی كار با كاهش جمعیت جوان و آماده به كار در كشور، فعالیت‌های اقتصادی در بازار كار را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد، به طــــوری كه كارشناسان اقتصادی از آن به عنوان مرگ اقتصادی نیز تعبیر می‌كنند.

منفی شدن رشد جمعیت كشور كه موجب كاهش تعداد جوانان و پیر شدن تدریجی جمعیت می‌شود، در اولین گام، تاثیر منفی خود را بر اقتصاد كشور خواهد گذاشت. كاهش تعداد نیروی كار با كاهش جمعیت جوان و آماده به كار در كشور، فعالیت‌های اقتصادی در بازار كار را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد، به طــــوری كه كارشناسان اقتصادی از آن به عنوان مرگ اقتصادی نیز تعبیر می‌كنند

رئیس مركز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه در توضیح تاثیر ناخوشایند منفی شدن نرخ رشد جمعیت بر اقتصاد كشور می‌گوید: نیروی كار، سرمایه، تكنولوژی و منابع چهار عاملی است كه روی رشد اقتصادی یك كشور تاثیرگذار است؛ به طوری كه با كم شدن نیروی كار به خودی خود، تمام موارد تحت تاثیر قرار می‌گیرند و سبب كاهش رشد اقتصادی می‌شود.

در این میان چون بیشترین مصرف را نیروی كار جوان در جامعه به‌عهده دارد، اگر تعداد جوان‌ها كم شود، مصرف هم كم می‌شود. همچنین این موضوع روی كاهش جمعیت جوان در آستانه باروری هم تاثیر دارد و از تعداد فرزندان كاسته می‌شود كه این عواقب خاص خود را دارد و بایــــد در درازمدت از نیروی”‹كار خارجی استفاده كرد.

محمدجواد محمودی در تحلیل وضع پیش آمده توضیح می‌دهد: در دهه گذشته نرخ رشد باروری در كشور كاهش یافت و افراد بین 15 تا 64 سال بتدریج كم شدند. این بازه جمعیتی مثل استخری است كه ورودی‌اش زاد و ولد بوده و خروجی‌اش هم سالمندان بنابراین با كاهش تولدها این استخر هر روز مشتری‌هایش كم می‌شود و خروجی‌هایش بیشتر.

محمودی معتقد است، كاهش تولدها هم خود علل متعددی دارد؛ افزایش باسوادی زنان، شهرنشینی، افزایش اشتغال زنان، سیاست‌های دولتی برای كنترل جمعیت در گذشته، به‌كارگیری سیاست‌های تنظیم خانواده، توسعه و مشكلات اقتصادی و كاهش فاصله طبقاتی از جمله این موارد است.

تك‌فرزندی عاملی برای اختلالات رفتاری

صرف‌نظر از این‌كه چه شرایط و مشكلاتی زوج‌ها را ترغیب به داشتن فرزند كمتر و تك‌فرزندی یا حتی نداشتن فرزند می‌كند، اگر والدینی كه تصمیم می‌گیرند فقط یك فرزند داشته باشند، می‌دانستند تك‌فرزندی چه آسیب‌های منفی بر روح و روان و رشد شخصیت اجتماعی فرزندشان دارد و حتی ممكن است زندگی آینده فرزندشان را نیز تحت تاثیر قرار دهد، شاید در تصمیم‌شان كمی تجدیدنظر می‌كردند.

در صورتی كه نرخ رشد جمعیت با روند كاهش مواجه شود و تك‌فرزندی افزایش یابد، با رسیدن جمعیت تا سال 1415 به 85 میلیون نفر، پس از آن رشد جمعیت كشور متوقف خواهد شد

بررسی‌ها نشان می‌دهد احتمال افزایش بیماری‌ها و اختلالات رفتاری و اجتماعی در تك‌فرزندان دور از انتظار نیست.

نرگس خدیوی، كارشناس روان‌شناسی در گفت‌وگو با مهر با اشاره به مشكلات فراوانی كه ممكن است تك‌فرزندها در طول دوران زندگی‌شان با آنها مواجه شوند، می گوید: تك‌فرزندها از آزمودن احساساتی كه در روابط بین خواهر و برادر شكل می‌گیرد، محروم می‌مانند، در حالی كه در خانواده‌های چندفرزندی ارتباط بچه‌ها باهم، بحث و حتی دعوا كردن هرازگاه با خواهر و برادر موجب می‌شود كودكان برای كنترل احساسات راهی مناسب پیدا كنند و بار دیگر به بازی مشغول شوند.

تك‌فرزندها در مدیریت رابطه نیز با مشكلاتی مواجه هستند. به گفته این روان‌شناس، تك‌فرزندها نمی‌توانند ناامیدی‌ و فشارهای روحی را تحمل كنند و اگر توهینی به آنها شود، بدون این‌كه قصدی در كار باشد، این توهین را رفتاری عمدی برداشت می‌كنند. فرزندی كه به تنهایی بزرگ شده، ممكن است تبحر لازم را نداشته باشد تا بتواند دعواهای خود را با دیگران به گونه‌ای مدیریت كند كه در نهایت هر دو طرف راضی شوند.خدیوی معتقد است تك‌فرزندها فقط به برقراری روابطی علاقه‌مندند كه دربرگیرنده منافع آنان باشد.

پیری اما رویایی

ایران سومین كشور پیر دنیا

جزو اولین‌ها بودن همیشه هم خوب نیست. مثل این بار كه آمارها می‌گوید ایران سومین كشوری است كه عنــوان پیر شدن را در میان سایر كشورهای دنیا با خود یدك می‌كشد. پیر شدن جمعیت كشور مهم‌ترین پیامد منفی شدن نرخ رشد جمعیت در كشور است. این همان موضوعی است كه مدیر سلامت خانواده، جمعیــــت و مدارس معاونت بهداشتی استان خراسان رضوی نیز با هشدار درباره آن می‌گوید: با كاهش رشد جمعیت و افزایش امید به زندگی، منحنی جمعیت كشور به سوی سالمند شدن حركت می‌كــند.

محمد احمدیان در گفت‌وگو با مــــهر می‌گوید: نرخ رشد جمعیت طی سال‌های گذشته كاهش یافته و طبق آمار بین‌المللی، ایران از نظر سرعت پیر شدن جمعیت، رتبه سوم جهــــان را به خود اختصاص داده است.

به گفته وی، براساس نتایج آخرین سرشماری جمعیت كشور كه سال 90 انجام شد، جمعیت كشور به 75 میلیون و 149هزار نفر رسیده است و درصد رشد جمعیت رقم 1.29 بوده است.

افزایش سن ازدواج، مشكلات اقتصادی، تمایل زوج‌ها و بخصوص زوج‌های جوان به داشتن فرزند كمتر، كاهش نرخ باروری و افزایش سن باروری از جمله مواردی است كه به گفته این مقام مسئول، نرخ رشد جمعیت كشور را در مسیر كاهش قرار داده و جمعیت كشور را در روند حركت به سوی پیر شدن قرار داده است.

مدیر سلامت خانواده، جمعیت و مدارس معاونت بهداشتی استان خراسان رضوی با اشاره به این‌كه 6 درصد جمعیت كشور را سالمندان تشكیل می‌دهند، می‌گوید: براساس آمارهای بین‌المللی، سالمندان در سال‌های آینده 33 درصد كل جمعیت كشور را به خود اختصاص خواهد داد، این در حالی است كه جمعیت بالای 60 سال ایران طی سال‌های 2011 تا 2050 با رشد 26 درصدی مواجه خواهد بود.

شاید فقط گفتن از پیامدهای منفی شدن نرخ رشد جمعیت كشور و تشویق مردم به فرزندآوری چندان هم منطقی نباشد، اما اگر مسئولان سازمان‌ها و دستگاه‌های متولی در كنار سیاست‌های تشویقی، با برنامه‌ریزی در راستای از میان برداشتن موانع و مشكلاتی كه در حوزه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی سد راه خانواده‌های ایرانی برای داشتن فرزند می‌شود، اقدام كنند، آن وقت شاید بتوان از توقف نرخ رشد جمعیت كشور كه پیامدهای منفی آن كه در وهله اول خانواده‌های ایرانی و آینده تك‌فرزندها سپس بر جامعه و اقتصاد كشور را درگیر خود خواهد كرد، پیشگیری كرد.

بخش اجتماعی تبیان


منبع:پوران محمدی /جام جم