وحالا دوستان صحنه ای جومونگ

نگاهی به نمایش ”‌هتل شگفت انگیز”‌ به کارگردانی ”‌چانگ یاپارک”‌ و نویسندگی ”‌لوون مولر”‌

آن ها مشتاقانه به دنبال پایان جنگ اند تا از رفتار وحشیانه سربازان فرار کنند، اما خبری از پایان جنگ نیست، تا اینکه کیوم ـ سون تصمیم به فرار می گیرد...

تاریخ مردم کره با زنان پیوند عمیقی دارد؛ به طوری که جدا کردن این دو از یکدیگر غیرممکن می نماید. تاریخ این کشور سرشار  از رازها و داستان هایی است که بخش مهمی از آن را زنان نوشته اند. زنان در زوال و یا اعتلای فرهنگی و هنری این کشور کوچک، مهم ترین نقش را دارند. در مقطعی حتی دربار در تصرف زنان بود و حرف اول و آخر را آنان می زدند. زن سالاری بخش مهمی از حافظه تاریخی این قوم را اشغال کرده است. اهمیت این موضوع تنها در تاریخ کشور کره خلاصه نمی شود که در تمام ارکان اجتماعی از قبیل هنر، فرهنگ، اقتصاد و... هم نقش زنان را پررنگ می‌بینیم. چنین نگرش متفاوتی از زنان در هنر نمایش، در مقایسه با دیگر کشورها، اگر بی نظیر نباشد، کم نظیر است. هنر نمایش در کشور کره و در میان مظاهر مختلف فرهنگ و هنر، از وجود زنان بهره ها برده است. زنان در این آثار مهره های حساس و تعیین کننده ای اند که بدون وجود آن ها نمایش رونق اصلی خود را از دست خواهد داد. زن در آثار نمایشی کره، علاوه بر گسترش طرح و توطئه داستانی، عمده بار تحول شخصیت ها و همچنین تلطیف فضای نمایش را نیز برعهده دارد. وزن حضور و تاثیر زنان در صحنه بسیار بیشتر از مردان است و این مسئله در بیشتر آثار نمایشی این کشور به وضوح به چشم می خورد.

"هتل شگفت انگیز" از کشور کره، داستان چهار زن را حکایت می کند که سرنوشت و تقدیرشان با سرنوشت و مناسبات اجتماعی گره خورده است. آن ها، که روزگاری زندگی خوب و پرامیدی در میان خانواده خود داشتند، حالا مجبورند در صحنه درگیری اصلی جنگ خانمانسوز، مصائب و بار گرفتاری ها و شداید را برعهده بگیرند. خانه آمال و آرزوهای آنان به یکباره فرو ریخته و در زیر آوار تنهایی، که دیگران برایشان رقم زده اند، مدفون گشته اند. زنان نمایش هرکدام شیرزنانی اند که در میان چرخ های آسیاب روزگار، قدرت شگفت انگیز اراده خود را به نمایش می گذارند. هرچند هرکدام از آن ها از جایی و نقطه ای به کوران طوفان زندگی وارد شده اند، اما همگی در تحمل وضعیت نابسامان پیش آمده شریک اند. گرسنگی و فقر چهره کریه خود را به آنان نشان می دهد و تمام روزنه های امید را به رویشان می بندد. جنگ کار مردان است و زنان به اسارت می روند و اگر اقبالی داشته باشند و نمیرند، بساط بزم و عیش مردان جنگی را فراهم می کنند. آنچه در این میان ارزش خود را از دست می دهد، زنانگی و حس مادر بودن است. زنان در میدان جنگ و حوادث یاد می گیرند زن بودن خود را فراموش کنند، زیرا از سوی سربازان دشمن تحقیر شده و این وجه از شخصیت آنان نادیده گرفته می شود. تاریخ نمایش کره چنین زنانی کم ندارد. سریال های کره ای هم، که طی سال های اخیر از تلویزیون پخش شده، بیشتر بر آلام و مصیبت های زنان استوار است تا مردان. در این میان مردان تا جایی مطرح اند که بتوانند به شکوفایی شخصیت زنان کمک کنند.

"هتل شگفت انگیز" نمایش استعاری است از کره خاکی، کره ای که در آن انسان، مسافر غریبی است که چند صباحی ساکن است. اما شگفت انگیز اینجاست که هستی و کلیت وجودش را انسان های دیگر به بازی گرفته و تحقیر کرده اند. اسباب چنین حقارتی را انسان پدید می آورد و این شگفت انگیز است. نمایش تمام مولفه های یک اثر شرقی به ویژه کره ای، را داراست. مهم ترین ویژگی اثر لحن شاعرانه ای است که در اغلب آثار مشابه مشاهده می شود. توصیفاتی که در کلمات و لحن جملات و کلام اثر به چشم می خورد، نشان دهنده لطافت و حسی است که چه بسا از شخصیت زنان سرچشمه گرفته است. با بررسی و نگاهی دقیق به گفتار و کلمات به کار رفته در دیالوگ های نمایش، شاعرانگی ای را، که در پس کلام وجود دارد، می توان درک کرد. این موضوع همچون کشیدن پرده پرنیانی بر گفتار است که مهم ترین اثرش تقویت بار احساسی نمایش و کلام آن است.

از سوی دیگر، همچون آثار مشابه کره ای، شاهد حجم عظیمی از عصبیت و انرژی مضاعف در صحنه نمایشیم که اثر را نسبت به دیگر آثار متمایز می کند. گویی یکی از وظیفه های اصلی نمایش، ایجاد حجم بزرگی از احساسات و غلیان عواطف در صحنه است تا تماشاگران را بیش از دیگر آثار تحت‌تاثیر قرار دهد. نمایش بیشتر بر مولفه های حسی تاکید می کند تا شاخصه های هنری و زیبایی‌شناسی. زنان و مردان هر کدام وظیفه دارند تا بخشی از بار روایی داستان را بر دوش بکشند و به کمک یکدیگر مجموعه و کل اثر را به سرانجام مقصود برسانند.

نمایش اثری داستان محور است که تعهد اصلی خود را بر بازگو کردن داستان نمایش بنا نهاده است. هرچند چنین برداشتی به خودی خود امتیاز منفی ای برای نمایش محسوب نمی شود، اما نوع روایت در اثر با دیگر اجزای آن هماهنگی ندارد؛ به طوری که بسیاری از بخش های نمایش، به سادگی و در نهایت کم تحرکی، فقط روایت می شوند. روایت و استفاده از عناصر روایی مهم ترین بخش در ساختار هر نمایش است که نویسنده و کارگردان "هتل شگفت انگیز" در این بخش کمتر به نمایش گذاردن وقایع پرداخته و همین نقطه ‌ضعف بزرگ اثر شده است. جدا از این نکته، نمایش از فقر ایده های بکر، برای رونمایی از مفاهیم نهفته در اثر، به شدت رنج می برد؛ به طوری که در بسیاری از مواقع روایت خود را با کم رمق ترین و کم تاثیرترین شکل ممکن بیان می کند. داستان اثر هرچند موضوعی تازه نیست، اما در میان خیل ماجراهای اتفاق افتاده در آثار مشابه، قابل اعتناست. چهار زن غارت شده و به یغما رفته بازیچه دست سربازانی شده اند که غارتگران سرزمین و تمام زندگی شان اند. افقی روشن در پیش روی نیست و همه آمال و آرزوهای آنان  از بین رفته است. در چنین موقعیتی یادآوری لحظه هایی که لطافتی شاعرانه در آن موج می‌زند، شیرین و دوست داشتنی است.

نمی توان از "هتل شگفت انگیز" حرف زد، اما از دکور زیبا و پرمفهومش سخنی نگفت. سازه ای چوبی و پله ای که یادآور کاخ های فاخر کره و سلطنت های رو به زوال است که ساکنان آن اغلب زنان و مردان ددمنشی اند که به جز استعمار دیگران سودایی در سر ندارند. نمایش استفاده درستی از دکور می کند. سه برج چوبی در سه گوشه صحنه نشان دهنده قدرت نمایی افراد نظامی است؛ آدم هایی که همه چیز را زیر چکمه ها و دستورات نظامی له کرده و از بین برده اند. چهار پلکان چوبی هم در وسط صحنه جایگاه چهار زن  قهرمان نمایش است؛ زنانی که به ناروا از خانواده خود جدا شده و حال در تبعیدی، که دیگران برایشان ساخته اند، زندگی می کنند.

"هتل شگفت انگیز" روایت داستانی است که ژاپنی ها از جنگ کره ساخته و پرداخته اند و حالا کره ای ها آن را به صحنه می برند که این خود نکته مهمی است. اینکه به کشور و مناسبات فرهنگی و اجتماعی خود از دید آدم هایی بنگری که زمانی دشمن بودند، موضوع بکر و نابی است. بازی ها بار حسی و عاطفی زیادی در خود نهفته دارد؛ به طوری که کره ای ها را افرادی احساسی معرفی می‌کند. "هتل شگفت انگیز" هرچند از آثار شاخص جشنواره محسوب نمی شود، اما فرصت مناسبی است برای دیدن نمایشی از شرق.