وقتی پلکها سربه‌زیر می‌شوند
افتادگی پلک ممکن است از مقدار کم که حتی گاهی به زحمت قابل تشخیص است، تا افتادگی کامل، به طوری که تمام مردمک چشم را بپوشاند، متغیر باشد. افتادگی پلک مخصوص سن خاصی نیست و معمولا هم در کودکان و هم در بزرگسالان رخ می‌دهد، اما بیشتر موارد جراحی زیبایی در بزرگسالان صورت می‌گیرد و کمتر کودکان را درگیر جراحی می‌کنند.
انواع افتادگی پلک
افتادگی پلک دلایل مختلفی دارد که یکی از آنها مادرزادی است؛ یعنی افتادگی پلک در زمان تولد به دلیل تکامل نیافتن ماهیچه‌های بالابرنده پلک، بعضی از بیماریهای خاص، فلج عصب پلک یا به دلیل سایر بیماریهای مادرزادی، در یک یا هر دو چشم ظاهر می‌شود.
زمانی که کودک به دنیا می‌آید، به دلیل این ناهنجاری در سر و صورت، عصب صورت یا پلک، فلج می‌شود. البته این فلج عصبی پس از مدتی در بعضی‌ها به حالت عادی برمی‌گردد، ولی در بعضی دیگر به صورت دائمی باقی می‌ماند.
افتادگی پلک مادرزادی
مشکلات پلکی مادرزادی چند نوع است، اما به طور کلی در دو گروه طبقه‌بندی می‌شود:
الف) قسمتی از پلک تشکیل نمیشود؛ در این شرایط عمل جراحی راحت و موفقیت‌‌آمیزتر است.
ب) پلک به طور کامل تشکیل نمیشود؛ در این شرایط به طور معمول خود چشم نیز دچار ضایعه‌ای است ولی با وجود این، خوشبختانه قابل ترمیم است.
اگر کودکی با افتادگی پلک متوسط تا شدید متولد شود، ممکن است برای تکامل بینایی نیاز به درمان فوری داشته باشد؛ البته افتادگی پلک مادرزادی معمولا با گذشت زمان بهبود نمی‌یابد.
اگرچه افتادگی پلک معمولا یک اختلال مجزاست، ولی در موارد مادرزادی ممکن است با اختلال حرکت‌های چشمی، بیماریهای عضلانی، تومورهای پلک یا سایر تومورها، اختلال‌های عصبی و عیوب انکساری چشم نیز همراه شود.
مشکلات ناشی از افتادگی پلک در کودکان
افتادگی پلک به دو دلیل می‌تواند باعث تنبلی چشم شود:
الف) انسداد مسیر بینایی چشم
ب) ایجاد تاری دید
البته افتادگی پلک ممکن است انحراف چشم را مخفی کند و در این مورد نیز می‌تواند منجر به تنبلی چشم شود.
نوع اکتسابی که شایعترین نوع این بیماری است، به دلیل اختلال در ماهیچه بالا برنده پلک فوقانی رخ می‌دهد که ممکن است در اثر افزایش سن، بروز اشکال در اعصاب مربوط به این ماهیچه‌ها یا آسیب پلک در اثر تومورها، التهاب‌ها یا وارد شدن ضربه به پلک ایجاد شود.
افتادگی پلک در بزرگسالی
شایعترین علت افتادگی پلک در بزرگسالان، کشیدگی یا جدا شدن ماهیچه بالابرنده پلک است. این مشکل ممکن است بر اثر افزایش سن، پس از جراحی آب‌مروارید یا سایر جراحی‌‌های چشمی و ضربه شدید به چشم بروز کند.
افتادگی پلک بر اثر افزایش سن و کهولت بسیار شایع است؛ در این شرایط با افزایش سن، پلک بالا دچار فشردگی پوست و چین و چروک می‌شود و همین پوست اضافه می‌تواند اشکالاتی را در دید ایجاد کند.
با توجه به افزایش میزان امید به زندگی و افزایش تعداد جمعیت سالمندان در اثر ارتقای شرایط بهداشت عمومی، بالطبع تعداد افراد مسنی که برای جراحی افتادگی پلک مراجعه می‌کنند نیز بیشتر شده است.
افتادگی پلک در اشخاص کهنسال به صورت پف و چربی‌های اضافه دور چشم، چین و چروک و پوست چند لایه، بخصوص در پلک بالا بروز پیدا می‌کند. پس از مدتی حجم این پوست افتاده بیشتر می‌شود که می‌تواند باعث سنگینی پلک بالا و خستگی فرد در زندگی روزمره شود؛ برای مثال فرد هنگام رانندگی، مطالعه، خیاطی، تماشای تلویزیون و سایر فعالیت‌های روزمره به مشکل برمی‌خورد.
مشکلات ناشی از افتادگی پلک در بزرگسالان
افتادگی پلک، خستگی زودرس پلک و چشم را به دنبال دارد، جلوی دید را می‌گیرد و مشکلات پوستی ایجاد می‌کند.
زمانی که خستگی دید ایجاد شود، فرد مجبور می‌شود ابروهایش را بالا دهد تا جلوی دیدش باز شود؛ زمانی که این کار به طور مداوم در طول چند ماه انجام شود، پیشانی دچار چین و چروک می‌شود، تناسب چشم و ابرو از بین می‌رود و ماهیچه پلک شل می‌شود که همین مساله بعدها مشکلات زیادی را برای فرد به‌وجود می‌آورد.
افتادگی پلک ناشی از تصادف‌های شدید
یکی از دلایل رایج افتادگی پلک، حوادث و تصادف‌هاست که بر اثر آنها عصب‌های پلک ـ که مسئول حرکت پلک هستند ـ فلج و موجب افتادگی پلک می شود.
مشکل بزرگی که ممکن است افراد گاهی پس از تصادف و سوانح با آن مواجه شوند این است که به دلیل شرایط اورژانسی ایجاد شده، ممکن است ترمیم پارگی پلک و عضلات صورت به درستی انجام نشود که همین مساله نیز باعث افتادگی پلک می‌شود.
افتادگی پلک ناشی از سوختگیها
سوختگیها نیز برای سلامت چشم مشکلاتی ایجاد می‌کنند. در بعضی انواع سوختگیها، خود چشم و قرنیه آسیب می‌‌بیند و در موارد دیگر چشم‌ها سالم بوده، ولی به پلکها آسیب می‌رسد.
در مواردی که پلکها آسیب می‌بینند، اگر فرد به موقع برای ترمیم پلک اقدام نکند، مشکلاتی جدی‌‌تر برای چشم‌ها ایجاد می‌شود؛ برای مثال ممکن است پلک آسیب دیده بسته نشود؛ بنابراین سوختگی یا هر بیماری دیگری مانند بعضی از فلج‌‌های صورت ـ که بر اثر آنها پلک بسته نمیشود ـ نیاز به پیگیری جدی دارند.
بخش سلامت تبیان
منبع: جام جم آنلاین - رامین تهرانی
مطالب مرتبط:
