تبیان، دستیار زندگی
در این نوشتار به شکل مختصر و با تقسیم بندی هایی به بررسی بازار فرابورس پرداخته شده است؛ باهم بخوانیم...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

افزایش ظرفیت بازار سرمایه با فرابورس


در این نوشتار به شکل مختصر و با تقسیم بندی هایی به بررسی بازار فرابورس پرداخته شده است؛ باهم بخوانیم...

بورس

یکی از اهداف تاسیس فرابورس، گسترده تر کردن حضور بنگاه های اقتصادی در بازار سرمایه، ایجاد تنوع بیشتر در اوراق بهادار قابل معامله در بازار سرمایه ، تسریع و تسهیل فرآیند پذیرش و افزایش قابلیت نقدشوندگی از طریق تصویب معیارهای پذیرش آسان تر و کمتر سخت‌گیرانه بوده است. در همین راستا با ایجاد امکان انتقال نماد شرکت هایی که با ارتقاء شرایط پذیرش در بازار بورس و یا عدم حفظ شرایط پذیرش، از ادامه حضور در بورس بازمانده اند، به بازار فرابورس (و در بدترین حالت بازار پایه)، به ظرفیت های بازار سرمایه افزوده شده است. بازار پایه فرابورس با تعیین 3 شرط سهل الوصول سهامی عام بودن، ثبت شدن نزد سبا و انتخاب حسابرس شرکت از میان حسابرسان معتمد بورس ، علاوه بر فراهم آوردن امکان جذب صدها بنگاه اقتصادی، می تواند نقش بسیار مهمی در حفظ قابلیت نقد شوندگی در مراحل انتقالی و جابجائی شرکتها در بازار و بورسهای مختلف بازار سرمایه، بشرح زیر ایفاء کند:

1 ) جذب شرکتهای جدید به بازار سرمایه

با توجه به مفاد ماده 99 قانون برنامه 5 ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران (1393-1389) مبنی بر: "به منظورارتقاءجایگاه بازارسرمایه دراقتصادکشوروساماندهی بازارمتشکل اوراق بهاداراقدامات زیرانجام میشود. سایرتدابیرساماندهی،مطابق ماده (4) قانون بازاراوراق بهادارجمهوری اسلامی ایران مصوب1384است.

الف- کلیه اشخاصی که تاکنون نسبت به انتشاراوراق بهاداراقدام کرده اند حداکثرظرف شش ماه پس ازابلاغ این قانون مکلفند نسبت به ثبت آن نزدسازمان بورس واوراق بهاداراقدام نمایند.عدم ثبت،تخلف محسوب میشودولیکن مانع ازاجرای تکالیف قانونی برای ناشراوراق بهادارنخواهدبود. ناشران اوراق بهادارثبت شده نزدسازمان مذکوربایداطلاعات مالی خود را براساس ترتیبات مقرر درماده 45 قانون بازاراوراق بهادارجمهوری اسلامی ایران منتشرنمایند.

یکی از اهداف تاسیس فرابورس، گسترده تر کردن حضور بنگاه های اقتصادی در بازار سرمایه، ایجاد تنوع بیشتر در اوراق بهادار قابل معامله در بازار سرمایه ، تسریع و تسهیل فرآیند پذیرش و افزایش قابلیت نقدشوندگی از طریق تصویب معیارهای پذیرش آسان تر و کمتر سخت‌گیرانه بوده است

ب- معاملات اوراق بهادارثبت شده درسازمان فقط دربورسها و بازارهای خارج ازبورس

دارای مجوزوبا رعایت مقررات معاملاتی هریک ازآنها حسب مورد امکان پذیربوده و معامله اوراق بهادار مذکور بدون رعایت ترتیبات فوق فاقداعتباراست.

ج- پس ازمعامله اوراق بهادار ثبت شده نزدسازمان که در یکی ازبورسها یا بازارهای خارج ازبورس معامله شده اند وکالاهای معامله شده دربورس های کالایی،عملیات تسویه وجوه و پایاپای (نقل و انتقال) پس ازمعاملات درشرکت های سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه صورت میگیرد و ..."، بازار سرمایه کشور پذیرای تعداد کثیری از شرکت های سهامی عام شده و فرایند پذیرش بسیاری دیگر نیز در جریان می باشد.

با الزام انجام معاملات سهام شرکت های سهامی عام در بورس، عملاً اشکال سنتی نقل و انتقال سهام از طریق ثبت در دفاتر سهام شرکتها (موضوع مواد 39 تا 41 قانون تجارت) منتفی گردیده است.

بورس

با توسعه بازار سرمایه و ارتقاء جایگاه آن،  فراهم نمودن شرایط معاملات مداوم، منصفانه و شفاف بخش قابل توجهی از اوراق سهام شرکت های سهامی عام کشور، ایجاد و حفظ قابلیت نقدشوندگی اوراق بهادار و کاهش دوره های توقف نماد به حداقل ممکن (و غیر قابل اجتناب)، می بایستی به اولویت اول دست اندرکاران بازار تبدیل شود. متاسفانه با طولانی شدن فرایند پذیرش و موانع و محدودیت های متعددی که برای بازگشایی نماد این شرکتهای وجود دارد، همچنین فرآیند طولانی اخذ مجوز برای ایجاد تغییرات در سرمایه شرکت، سهامداران شرکتهای فوق نه تنها از مزایای بازار سرمایه برخوردار نشده اند بلکه از امکان انجام معامله قطعی از طریق ثبت در دفتر سهام شرکت نیز بی بهره مانده اند.

2) فراهم آوردن امکان معامله برای شرکتهای اخراجی از بورس یا بازارهای اول و دوم فرابورس

به رغم تاسیس شرکت فرابورس در سال 1388 و آغاز بکار بازار پایه در اوایل سال 1390، متاسفانه انتقال سهام شرکت‌های اخراجی از بورس به فرابورس، به فرایندی دست و پا گیر و فرسایشی تبدیل شده است.

با توجه به درج خبر اخراج 16 شرکت از فهرست نرخ‌های بورس و انتقال سهام آنان به بازار پایه فرابورس با قیمت‌های توافقی، توجه به نکات زیر ضروری است‌:

1. مشکل اصلی سهامداران متعدد جزء شرکت های اخراجی فوق که زمانی جزو سهام پرگردش بازار سرمایه بوده اند وعموماً با اعتماد به بازار بورس و از طریق بورس، اقدام به سرمایه گذاری نموده اند، عدم قابلیت نقدشوندگی می باشد.

2.عدم قابلیت نقدشوندگی خود به یکی از مهمترین عوامل کاهش دهنده ارزش سهام شرکت های مورد اشاره تبدیل شده است.

3.ایجاد امکان معامله برای سهام شرکت‌های اخراجی در بازار پایه، بصورت توافقی و با قیمت‌های پنهان، در عمل هیچ تفاوتی با معاملات سهام خارج از بورس نداشته (ضمن اینکه به دلیل توقف های متعدد نماد از قابلیت معاملاتی کمتری برخوردار است) و در چنین وضعیتی فروشنده سهام ناچار خواهد بود که مشتری خریدار را شناسائی نموده و پس از انجام مذاکره، برای معامله به کارگزاری مراجعه نماید. چنین بازاری تهی از اصلی ترین ویژگی های یک بازار کارآ شامل شفافیت در قیمت ها، برخورداری از قابلیت نقدشوندگی بالا، وجود خریداران و فروشندگان متعدد و عدم ضرورت مذاکره مستقیم خریدار و فروشنده با یکدیگر می باشد. لذا انتقال سهام این شرکت ها به بازار پایه با قیمت های توافقی، هیچ کمکی به سهامدارن جزء آنان در فروش سهام خود به قیمت‌های عادلانه نخواهد نمود.

مشکل اصلی سهامداران متعدد جزء شرکت های اخراجی فوق که زمانی جزو سهام پرگردش بازار سرمایه بوده اند وعموماً با اعتماد به بازار بورس و از طریق بورس، اقدام به سرمایه گذاری نموده اند، عدم قابلیت نقدشوندگی می باشد

4.توقف بعضاً چند ساله نماد شرکت های اخراجی و عدم امکان فروش سهام از یک طرف، و رشد چند درصدی بازارهای موازی در دوره توقف از طرف دیگر، اندازه گیری عمق رنج تحمیل شده به سرمایه گذاران این شرکت ها را دشوار می سازد.

5. با سلب قابلیت فروش (بعنوان ویژگی ماهوی و تفکیک ناپذیر هر دارائی) از سهام، سرمایه گذاران علاوه بر عدم برخورداری از بازاری شفاف و با قابلیت نقدشوندگی بالا، از امکان نقد کردن دارائی خود به شکل سنتی (مبادله سهام در دفاتر سهام شرکت ها) نیز محروم شده اند.

6. بسیاری از شرکت‌های فوق به رغم زیان انباشته، مالک دارائی های با ارزشی هستند که در صورت تجدید ارزیابی دارائی ها، از ساختار مالی اصلاح شده برخوردار خواهند شد‌، اما متاسفانه استفاده از امکان فوق هم با موانع بسیاری همراه شده است.

7. سهام یک شرکت سهامی عام مانند هر دارایی دیگر و صرف نظر از اقلام مندرج در صورت های مالی و یا نحوه گزارش دهی، دارای ارزشی است. این ارزش قضاوتی بوده و قیمت برایند قضاوت کل سرمایه گذاران خواهد بود. بدیهی است تعدد و تکرر قیمتهای متفاوت و قابل درج در قالب سفارشات قابل رویت ، به منصفانه شدن قیمتها کمک شایانی خواهد نمود.

8. انجام معاملات سهام شرکتهای فوق در بازار پایه ، با قیمتهای توافقی و بدون انعکاس قیمت سفارشات در سایت TSCTMC و غیر قابل رویت برای جامعه سرمایه گذار عملا به معنی محروم کردن سهامداران جزء این شرکتها از مهم ترین مزایای پذیرش شرکتها (از جمله تعیین قیمت منصفانه دارایی‌ها،نقدشوندگی بالا به دلیل وجود بازاری منسجم برای اوراق بهادار ، انتفاع از معافیت‌های مالیاتی مقرر در قانون و...) خواهد بود.

بورس

9. با عنایت به موارد مطروحه و به منظور رفع مشکل سهامداران جز و ایجاد امکان قابلیت نقدشوندگی برای سهام و نیز کمک به ایجاد زمینه پدیدار شدن قیمت‌های عادلانه ( که ناشی از معاملات مکرر و مداوم خواهد بود)، خواهشمند است امکان معاملات سهام شرکت‌های فوق بصورت عرضه و تقاضا ، با قیمت‌های قابل رقابت و قابل رویت سفارشات در سیستم معاملات برای عموم فراهم گردد.

به منظور رفع مشکل گروه انبوهی از سهامداران شرکت‌های اخراجی در بورس، خواهشمند است پیشنهادات زیر مورد توجه و بررسی قرار گیرد:

*نماد این شرکت ها بلافاصله در بازار پایه فرابورس درج شود (درصورت حائز شرایط پذیرش بودن در سایر بازارهای فرابورس و احتمال وقت گیر بودن فرایند پذیرش فوق، سهامداران از امکان انجام معامله در بازار سرمایه محروم نخواهد شد و قابلیت نقدشوندگی سهام حفظ خواهد گردید‌.)

*معاملات سهام شرکت‌های فوق در بازار پایه، بصورت حراج و با امکان رویت قیمت معاملات و قیمت سفارشات (همچون سایر بازارهای فرابورس) در سایت TSCTMC انجام گیرد. حداکثر تلاش جهت تسهیل و تسریع بازگشایی نماد

*افزایش دامنه نوسان قیمت در بازار پایه تا 10% ±روزانه

*بازگشائی نماد منوط به ارائه اطلاعات از سوی ناشر نگردد چرا که مسئولیت ارائه اطلاعات صحیح ، کامل و بموقع بر عهده ناشر بوده و متاسفانه در مواردی ناشران از توقف ، بعنوان ابزاری برای کنترل معاملات و ترکیب سهامداری، عدم نیاز به پاسخگوئی جهت دلایل تغییرات شدید قیمتی در بازار  و تحت تاثیر قرار دادن قیمت ها به نفع گروه خاصی از سرمایه گذاران استفاده می نمایند.

بخش اقتصاد تبیان

منبع: خبرآنلاین