قابل توجه خانم‌های محجبه !!
حجاب، به معنای پوشش اسلامی بانوان، دارای دو بُعد ایجابی و سلبی است. بُعد ایجابی آن، وجوب پوشش بدن و بُعد سلبی آن، حرام بودن خودنمایی به نامحرم است؛ و این دو بُعد باید در كنار یكدیگر باشد تا حجاب اسلامی محقق شود.
حجاب در لغت به معنای مانع، پرده و پوشش آمده است . استعمال این كلمه، بیش‌تر به معنی پرده است. (در قرآن این كلمه در هشت مورد به كار رفته كه بیش‌تر به معنای حاجز، مانع، حایل و پرده است.)
این كلمه از آن جهت مفهوم پوشش میدهد كه پرده، وسیلهی پوشش است، ولی هر پوششی حجاب نیست؛ بلكه آن پوششی حجاب نامیده میشود كه از طریق پشت پرده واقع شدن صورت گیرد. (استاد مطهری، مسئله‌ی حجاب، ص 78)
در این نوشتار مراد ما از حجاب، پوشش اسلامی است، و مراد از پوشش اسلامی زن، به عنوان یكی از احكام وجوبی اسلام، این است كه زن، هنگام معاشرت با مردان، بدن خود را بپوشاند و به جلوهگری و خودنمایی نپردازد.
بنابراین، حجاب، به معنای پوشش اسلامی بانوان، دارای دو بُعد ایجابی و سلبی است. بُعد ایجابی آن، وجوب پوشش بدن و بُعد سلبی آن، حرام بودن خودنمایی به نامحرم است؛ و این دو بُعد باید در كنار یكدیگر باشد تا حجاب اسلامی محقق شود؛ گاهی ممكن است بُعد اول باشد، ولی بُعد دوم نباشد، در این صورت نمیتوان گفت كه حجاب اسلامی محقق شده است.
گاهی مشاهده میكنیم كه بسیاری از زنان محجبه در پوشش خود از رنگهای شاد و زیبا و تحریك برانگیز استفاده میكنند كه به اندامشان زیبایی خاصی میبخشد و در عین پوشیده بودن بدن زن، زیباییاش آشكار است، گویی كه اصلاً لباس نپوشیده است؛ و این دور از روح حجاب است. (علامه سیدمحمدحسین فضل الله، مجلهی پیام زن، «جوانان، ورزش و حجاب» شماره 74، ص 19)
از مجموع مباحث طرح شده به روشنی استفاده میشود كه مراد از حجاب اسلامی، پوشش و حریم قائل شدن در معاشرت زنان با مردان نامحرم در ابعاد مختلف رفتار، مثل نحوه‌ی پوشش، نگاه، حرف زدن و راه رفتن است
اگر به معنای عام، هر نوع پوشش و مانع از وصول به گناه را حجاب بنامیم، حجاب میتواند اقسام و انواع متفاوتی داشته باشد. یك نوع آن حجاب ذهنی، فكری و روحی است؛ مثلاً اعتقاد به معارف اسلامی، مانند توحید و نبوت، از مصادیق حجاب ذهنی، فكری و روحی صحیح است كه میتواند از لغزشها و گناههای روحی و فكری، مثل كفر و شرك جلوگیری نماید.
علاوه بر این، در قرآن از انواع دیگر حجاب كه در رفتار خارجی انسان تجلی میكند، نام برده شده است؛ مثل حجاب و پوشش در نگاه كه مردان و زنان در مواجهه با نامحرم به آن توصیه شدهاند:
لِلْمُۆْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ؛ ای رسول ما به مردان مۆمن بگو تا چشمها را از نگاه ناروا بپوشند.(سوره نور (24)، آیه 30)
قُلْ لِلْمُۆْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ؛ ای رسول به زنان مۆمن بگو تا چشمها را از نگاه ناروا بپوشند. (سوره نور (24)، آیه 31)
نوع دیگر حجاب و پوشش قرآنی، حجاب گفتاری زنان در مقابل نامحرم است:
فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِی فِی قَلْبِهِ مَرَضٌ؛ پس زنهار نازك و نرم با مردان سخن نگویید؛ مبادا آن كه دلش بیمار (هوا و هوس) است به طمع افتد. (سوره‌ی احزاب (33)، آیه‌ی 32)
نوع دیگر حجاب و پوشش قرآنی، حجاب رفتاری زنان در مقابل نامحرم است. به زنان دستور داده شده است به گونهای راه نروند كه با نشان دادن زینتهای خود باعث جلب توجه نامحرم شوند:
وَ لا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ ما یُخْفِینَ مِنْ زِینَتِهِنَّ؛ و آن طور پای به زمین نزنند كه خلخال و زیور پنهان پاهایشان معلوم شود. (سوره‌ی نور (24)، آیه‌ی 31)
از مجموع مباحث طرح شده به روشنی استفاده میشود كه مراد از حجاب اسلامی، پوشش و حریم قائل شدن در معاشرت زنان با مردان نامحرم در ابعاد مختلف رفتار، مثل نحوه‌ی پوشش، نگاه، حرف زدن و راه رفتن است.
فرآوری: آمنه اسفندیاری
بخش احکام اسلامی تبیان
منابع:
کتاب حجاب شناسی حسین مهدی زاده
سایت اندیشه قم
