تازه های اکران عیدفطر

سال گذشته، وقتی جدایی نادر از سیمین و اخراجی های (3) از نوروز اکران شدند، موج درستی از جذب مخاطب به سینما ایجاد شد. رقابت از پیش تعیین نشده ی میان این دو فیلم، باعث رونق اقتصادی سینما بود. نه فقط این که اعداد و ارقام فروش اختصاصی این دو فیلم در بیلان کلی فروش سالانه لحاظ شود و نمره ی قبولی گیشه را به همراه بیاورد. سینما به عنوان یکی از سرگرمی های معمول، دوباره به سر زبان ها افتاد و دوباره قشر غالب متوسط جامعه به مفهوم کلی سینما، اقبال کرد. بسیاری از فیلم هایی که سال پیش اکران شدند و دست کم هزینه ی تولیدشان را برگردانده بودند، اگر امسال اکران می شدند، بدون تردید محکوم به شکست در گیشه می شدند و شاید برخی فیلم هایی که امسال اکران شده اند اگر در جدول نمایش سال پیش قرار می گرفتند حال و روز بهتری پیدا می کردند. مشکل مخاطب امسال در سینمای ایران فقط به چینش فیلم ها از آغاز آن در اکران نوروزی مربوط نمی شود.

از همان زمان جشنواره ی فیلم فجر هم معلوم بود که انگار جنس امسال سینمای ایران جور نیست. و از این مهم تر، کیفیتی که باید انتظار داشت در سطح حداقلی است و هر قدر برای فیلمی تبلیغی شود و یا به شیوه ی تبلیغ غیرمستقیم، ضد تبلیغ شود باز هم تأثیری در استقبال تماشاچی نخواهد داشت.

امسال اگر فیلم هایی هم بوده باشند که فروششان از یک میلیارد گذشته باشد طوری عبور آرام از کنار سالن های آرام تر و خلوت تر را تداعی کردند.

قلاده های طلا با مضمونی سیاسی یا خصوصی که حرف و حدیث های زیاد به همراه داشت هم آن گونه که باید به رونق عمومی در شاکله ی صنعت اقتصادی سینما را موجب نشدند. حتی گشت ارشاد با آن تلاش عجیب و غریب سازمان سینمایی برای حفظ و تبلیغش مورد توجه قرار نگرفت. یا مثلاً بعد از سال ها که همه منتظر دیدن فیلمی از عطاران در نقش سازنده بودند ، هم نتوانست یخ تلنبار شده ی جلوی در سینماها را بشکند و حالا با پایان یافتن ماه مبارک رمضان و رسیدن موسم اکران عیدفطر، منتظر هستیم، تغییری در این روند نه چندان روشن ببینیم. سه فیلم شاخص اکران عیدفطر هر کدام به نوعی می توانند مایه ی رونقی برای سینما باشند.

بی خداحافظی با بازی رضا صادقی یکی از همین فیلم هاست. شاید مهم ترین ویژگی این فیلم حضور رضا صادقی یکی از خواننده های محبوب این چند ساله ی اخیر باشد. خواننده ی مشکی پوش موسیقی پاپ ایران، خصوصاً در سال های ابتدایی فعالیتش سوژه ی داغ روزنامه ها و مجلات بود و در کنار این خبرسازی های نسبتاً مستند، محل تولید شایعات هم می توانست باشد.

عرض خاص صادقی بر تأکیدش به نوع پوشش، بافت و معماری ترانه های آهنگ ها هم به این، خبرسازی کمک می کرد. این که تا چند سال صدای رضا صادقی از تلویزیون پخش نشده بود و بعد در تیتراژ یک سریال تلویزیونی استفاده شد، همه و همه به این رو جلدی بودن رضا صادقی کمک می کرد. در همان ایام اگر در برنامه ای تلویزیونی از رضا صادقی دعوت می شد، قطعاً آن برنامه تا چند وقت بر سر زبان ها می افتاد. اما به هر دلیل این موج فروکش کرد و حالا که رضا صادقی در فیلمی حضور پیدا کرده شاید مثل سال های اول کارش مورد توجه طرفدارانش نباشد.

حضور رضا صادقی خواننده به عنوان هنرپیشه هرچند که نقش حقیقی و شخصی خودش را هم بازی کند شبیه این است که بعضی از هنرپیشه ها و حتی بازیکنان فوتبال به عرصه ی خوانندگی روی می آورند و اتفاقاً موردپسند مخاطبین شان قرار نمی گیرند.

فیلم دیگری که در برنامه ی اکران عیدفطر قرار گرفته است کلاه قرمزی و بچه ننه است. مهم نیست که در تیتراژ فیلم نام ایرج طهماسب و حمید جبلی به عنوان کارگردان در کنار هم باشد یا مسئولیت کارگردانی فقط به نام طهماسب ضرب خورده باشد. همه تولد و رشد کلاه قرمزی و رفقایش را حاصل همکاری این دو نفر می دانند. حتی ویژه برنامه های نوروزی کلاه قرمزی که در این چند سال از تلویزیون پخش شد هم مۆید همین نکته است. این که همکاری جبلی و طهماسب با گذشت این سال ها، هنوز با خلاقیت هایی همراه بوده است. اما نسخه ی سینمایی حکایت دیگری دارد. نسخه ی اول کلاه قرمزی هنوز هم خیلی از رکوردها را در سینمای ایران برای خودش حفظ کرده، اتفاقی که در نسخه ی بعد کلاه قرمزی و سروناز صورت نگرفت. حالا بعد از چند سال که خیلی ها ملاقات دوباره ی کلاه قرمزی و رفقایش را در سینما انتظار کشیده اند باید دید چقدر این انتظار و وعده ی تماشاچی به حضوربه هم رسانی منجر می شود. همه چیز ظاهراً برای کلاه قرمزی فراهم است. این که دو سه سالی در نوروز برنامه ی اول تلویزیون بوده و لابد حالا هم در سینما به این ترکتازی ادامه می دهد شاید هم این مشاهده های نوروزی و پر شدن فروشگاه های خوار و بار از الواح فشرده ی همان برنامه ی نوروزی، نوعی اشباع تماشاچی را موجب شده باشد.

و اما سومین فیلم شاخص این جدول ضدگلوله است. فیلمی که در زمان جشنواره هم برای بسیاری از منتقدین، نقطه امیدواری سینمای امسال بود.

با وجود تصور شباهت هایی که در ابتدا با لیلی با من است پیدا می کند اما به هیچ وجه نباید ضدگلوله را زیر بلیت فیلم سال های پیش کمال تبریزی در نظر گرفت. کارگردان ضدگلوله نمونه های خوبی در فیلم نامه نویسی مجموعه های تلویزیونی دارد با این حال با ساخت ضدگلوله نشان می دهد که مدیوم سینما و تفاوت آن با تلویزیون را می شناسد. حال و هوای کمدی فیلم مراقب جغرافیای فیلم هست.

و لودگی ها و شوخی های امروزی را نقب به بیست، بیست و پنج سال قبل نمی زند. با این که ضدگلوله مثل بی خداحافظی یا کلاه قرمزی شاخصه های تبلیغی پیش از اکران را ندارد اما این توقع هست که تبلیغ سینه به سینه ی تماشاچی ها، اتفاق خوش آیندی را برایش رقم بزند.

بخش سینما و تلویزیون تبیان