بقعه‌ای زیر سایه امام رضا(ع)

بقعه گنبد سبز که نامش را از ظاهر خود گرفته است، در مجاورت ارگ سابق در خیابان آخوند خراسانى (خاکى) قرار دارد. این بقعه مدفن شیخ محمد مومن عارف استرآبادی است که تاریخ وفات او سال 904 قمری ثبت شده است.

ساخت این مرقد به دوره شاه عباس اول صفوی مربوط می‌شود و اما بنا در دوره شاه عباس دوم تکمیل شد و بعد از آن بارها مورد مرمت قرار گرفت که آخرین آنها در سال 1353 بود.

بقعه گنبد سبز که در سال 1356 توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره 1370 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید در گذشته، در میان قبرستانی صفوی که میر هوا نام داشت، قرار گرفته بود اما بعدها با دیوارکشی هایی که انجام شد، محصور شد و به جای قبرستان اطراف آن محوطه شهری ساخته شد. مشهد کم کم توسعه پیدا کرد و بقعه که قبلا در حاشیه شهر بود به مرکز شهر و در میان میدان قرار گرفت.

بقعه گنبد سبز گنبدى فیروزه‌اى دارد با چهار ایوان. بنایی هشت ضلعی که علاوه بر ایوان و طاق نماها، کاشی‌کاری زیبایی دارد. در هر ایوان از این بنا یک در را می بینید که به بقعه راه دارد اما در حال حاضر رفت و آمد از یک در انجام می‌شود.

نمای این بنا در سال 1353 شمسی کاشی کاری شد و مرمت‌هایی هم در داخل آن نیز انجام گرفت. در فضای داخلی بقعه کتیبه ای وجود دارد که روی آن صلوات کبیره و حدیثی از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است و تاریخ کتابت آن به سال 1058 ق می رسد.

طراحی کاشی های بقعه سبز را به سه طبقه تقسیم می کنند: اولین بخش، قسمت اعظم گنبد است که با کاشی های فیروزه‌ای بسیار زیبا پوشیده شده است، بخش دوم، حلقه پایین گنبد است که درآن کاشی های زرد و مشکی و سفید به چشم می خورد که روی آنها طرحی هندسی کار شده است، و در قسمت پایین گنبد هم کتیبه‌ای با خط ثلث بسیار درشت و زیبا را می بینید که قسمت هایی از آن از بین رفته است.

اگر پا به داخل بقعه بگذارید، اتاق چهارگوش ساده‌ای را خواهید دید که با گچ سفید پوشیده شده و در کف اتاق قبری با قاب شیشه ای قرار دارد. نقاشی های زیبایی هم روی سقف و گوشه های دیوار به چشم می خورد که بسیار ساده اما چشم نواز هستند.

رستم زاد

بخش گردشگری تبیان