ابری شبیه دوری تو

نگاهی به مجموعه شعر«ابری شبیه دوری تو» سروده حیدر منصوری

کتاب«ابری شبیه دوری تو» شامل 45 قطعه شعر از سروده‌های سال‌های هشتاد و سه تا هشتاد و هفت حیدر منصوری، شاعرتوانمند آیینی بوشهر است که در نود و شش صفحه و در قالب های غزل، سپید و رباعی سروده شده‌اند که توسط انتشارات سوره مهر در تهران چاپ و منتشر شده است. مفهوم اغلب اشعار این مجموعه، مضامین آیینی و پایداری است که در کنار شعرهایی عاشقانه، اجتماعی و بازتابی از دلتنگی‌های شاعر منتشر شده است.

پیش از این مجموعه‌های «با چتری از باران و دلتنگی» و «بر مدار 20 کهکشان» از سروده‌های شاعر و «اینک ستاره‌های سحرزاد» و «پیوست با بهار» (گردآوری) از منصوری به چاپ رسیده است.

وی که بیش از 15 سال است در زمینه شعر و شاعری فعالیت می‌کند، به تازگی پایان نامه کارشناسی ارشد خود را در رشته ادبیات فارسی با عنوان «شناسنامه از زخم» (بررسی مولفه‌های شعر پایداری استان بوشهر)، برای چاپ آماده کرده است.

منصوری در این مجموعه در سه قالب غزل، دوبیتی و نوسروده طبع آزمایی کرده و حاصل درک و شهود شاعرانه خویش را در این سه قالب ویژه ادبی چاپ و نشر نموده است. از جمله غزلیات این دفتر سروده هایی با عناوین: «اذان عشق»، «راوی آب»، «با لهجه دریا و ابریشم» و «طاقت سبز» است که بیشتر آموزه ها و مضامین مذهبی را دربرگرفته است.

«اقیانوس سبز»، «این شعر»، «جست وجو» و «صدای پشت بی سیم» نیز از نوسروده های این دفتر است که حاصل بینش وسیع و اندیشه روشن شاعر نسبت به مسایل اجتماعی، انقلابی و مذهبی است. سروده های «سرگشته»، «خداحافظ»، «گل شش ماهه»، «غزل سوخته» و «طاقت سبز» نیز از جمله دوبیتی هایی است که حاصل طبع آزمایی ادبی شاعر در این دفتر است. این دوبیتی ها هم مضامین مذهبی و انتظار دارد که برخاسته از اندیشه و نگاه لطیف و دقیق شاعر به مصائب زندگی ائمه معصوم(ع) به خصوص خاندان نبوت(ع) است و اشعار منتظرانه وی هم زبان حال وجود تشنه و لبریز از اشتیاق منتظران قیام صاحب عصر و زمان، امام مهدی(عج) است که این نوای عاشقانه سرشار از انتظار تسلی بخش جانهای خسته و منتظر امام حق و عدالت است.

در این مجموعه اندیشه و احساس لطیف شاعر در خدمت مضامین و اندیشه های متعالی اسلامی و اخلاقی قرار گرفته است و شاعر با بیان و زبانی شیوا و رسا، در قالب الفاظ و عباراتی تازه و دلنشین اشعاری بکر و خوش طنین سروده است. شاعر در این مجموعه سعی بر آن داشته است که مضامین و معانی ارزشمند و گرانبهای دینی و اسلامی را بن مایه و موضوع اصلی اشعار خویش قرار دهد، و با نوآوری در زبان و شیوه بیان، روح تازه ای بر کالبد شعر خویش دمیده است: که سروده «دوبیتی های هجران» یکی از این شگردهای ادبی وی است:

آسمان از ابر چشمان تو باران را نوشت

آدم(ع) آمد صفحه صفحه نام انسان را نوشت

آدم(ع) آمد هشت وادی دور چشمت چرخ زد

رو به گنبد کرد و آن حال پریشان را نوشت

نوح(ع) در کشتی میان موج های خشمگین

گوشه دستار خود نام خراسان را نوشت

کاسه ای از آب سقاخانه با خود داشتی

تا که ابراهیم(ع) در آتش گلستان را نوشت

حسن رویت ماه را در چاه پنهان کرده است

یوسف(ع) گمگشته حسب الحال کنعان را نوشت

گفت جبرئیل امین از هشتمین نور خدا

تا محمد(ص) با علی(ع) آیات قرآن را نوشت

یکی از مشخصه ها و به عبارتی از نقاط قوت اشعار این دفتر، حس آمیزی قوی اشعار است که برآمیخته از لحن، گویش و بیان قوی ادبی مشاعر در وصف شور و حال عاشقانه - عارفانه و احساسات دینی و مذهبی وی است که نوعی صمیمیت شاعرانه ایجاد نموده است. به صورتی که مخاطب گاهی خود را راوی شعر می داند و در بطن و روح شعر نفوذ می کند. از جمله در سروده «اذان عشق» از شاعر در قالب غزلی آیینی و سرشار از عشق و تولی، با نوایی سرشار از سوز و گداز و درد و نیاز، اذان عشق سرمی دهد و کعبه دل را حریم عشق و محبت به خاندان رسول الله و سید و سالار ایشان اباعبدالله الحسین(ع) و یاران وفادارشان می کند. در این سروده شاعر با رویکردی ادبی و معناگرایانه به مضامین و اندیشه های عمیق دینی و مذهبی، سعی بر احیای ارزش ها و مبانی اصیل اعتقادی و دینی چون «اقامه نماز» داشته است.

در نوسروده «صدای پشت بی سیم» شاعر با دقت و فراست هنرمندانه ای پیوند معنابخش و استوارمیان وقایع زمان جنگ و بعد از آن، در خطه حماسه ساز جنوب برقرار نموده است. زبان و آهنگ حماسی و روح مبارزه و قیام در شعر او موج می زند و استواری و جزالت شعر وی یادآور دوران پرتلاطم و غرورآفرین دفاع مقدس به خصوص در سرزمین خون و قیام یعنی خطه جنوب ایران است.

دراین سروده شاعر با ابیاتی بیدارگرانه، تلنگری بر خاطر مخاطب می زند تا نسیم شعر او غبار غفلت و زنگار فراموش دوران را از ضمیر مخاطب بزداید و چراها و بایدهای بنیادین در ذهن و اندیشه وی ایجاد کند و تأثیری ژرف بر اندیشه و احساس مخاطب می گذارد:

الو...

صدا نمی آید؟

نگو مرا نمی شناسی

از بوشهر

از بشکه های نفت خارک

از دکل های برافراشته عسلویه

از نیروگاه اتمی...

از نخل های سبز جنوب

آنجا که خالوحسین برنو برمی دارد

تا چشم هایش را ببخشد به ژنرال های انگلیسی

اما خلیج

همیشه فارس بماند

...

نگو برادران مرا نمی شناسی

برادران من در فاو پوکه شمردند

برادران تو در کیش اسکناس

الو... صدا نمی آید

همیشه سکوت سرشار از نگفته ها نیست.

یکی از نکات قابل توجه دراین مجموعه چند مبحثی بودن اشعار این دفتر است که باعث جذابیت بیشتر آن در نظر خواننده می شود. چنانچه در این سروده ها شاعر مضامین و موضوعات دینی، مذهبی، اخلاقی، عاشقانه و عارفانه را در قالب تصاویر، تشابه و بیانی تازه با کلماتی دلنشین به مخاطب عرضه می کند. منصوری گاه با بهره گیری از عباراتی طربناک و عاشقانه و گاه عارفانه و مذهبی حال و هوایی متفاوت را برای خواننده ایجاد می کند. و به عبارتی می توان گفت با این ذوق و سلیقه و نبوغ شاعرانه خویش سطح درک عاطفی- مذهبی مخاطب خویش را ارتقاء می بخشد. سروده «ردای نور» که به ساحت مقدس و ملکوتی نبی اکرم(ص) تقدیم شده است، شاهد مثالی براین ادعاست:

باد در غار حرا رقصیده یا در موی تو

کاینچنین جاری شده خورشید از گیسوی تو

از نگاهت نور می بارید تا مثل بهار

آسمان مکه گلباران شود از روی تو

جلوه گر شد در نگاهت سوره سوره روشنی

طاق کسری درشگفت از گوشه ابروی تو

از جنوب چشم هایت می وزد بوی شمال

غرب و شرق عشق رد شد از کدامین سوی تو؟

عطر نامت در بلندای زمین پیچیده است

آسمان گم می کند خود را به شوق بوی تو

آیه ای از زلف هایت را به دست من ببخش

تا بیاسایم دمی در سایه گیسوی تو...

بخش کتاب و کتابخوانی تبیان