از امید به نوید

"کاوشگر-5 که در برگیرنده موجودی زنده است سال آینده عازم فضا خواهد شد." این جمله را دکتر حمید فاضلی، سرپرست سازمان فضایی گفته است. همان سازمانی که قرار است پازل های مختلف ایران فضایی را یکی یکی در کنار هم بچیند تا بعد از چندین سال، ایران در صنعت هوافضای منطقه و حتی دنیا حرف های جدیدی برای گفتن داشته باشد.

سازمان فضایی متولد می شود

بیش از نیم قرن از پرواز اولین انسان به فضا می گذرد. در طی این سال ها صنعت هوافضا در دنیا پیشرفت های فوق تصوری داشته که به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر زندگی روزمره ما تاثیر می گذارد. این تاثیرات به حدی بودکه ضرورت ایجاد سازمانی در کشور برای سروسامان دادن به فعالیت های فضایی ایران بیش از پیش احساس شد. در طول سالیان مختلف نبود متولی خاصی كه بتواند این فعالیت‌ها را به طور متمركز هدایت كند و در مسیر اصلی و درست قرار دهد، باعث شد تا فرصت های بسیاری از دست برود و کشور با مجموعه ای از فعالیت های پویا ولی غیر متمرکز مواجه باشد.

سرانجام بر اساس مصوبه ای  در مجلس در سال 82 شورای عالی فضایی با ریاست رئیس‌جمهور و عضویت نهادهای مرتبط تشكیل شد و براساس همین مصوبه سازمان فضایی ایران متولد شد. توسعه فعالیت های فضایی کشور از یک طرف و توجه مسئولین ذیربط به صنعت هوافضا از طرف دیگر باعث شد تا در سال 89 چندین پژوهشگاه و پژوهشکده فعال در زمینه تحقیقات فضایی در سازمان فضایی ادغام شود تا عصر جدیدی روبه‌روی ایران باز گردد.

ماهواره های ایرانی متولد می شوند

"زهره" و "مصباح" اولین ماهواره های ایرانی بودند که برای فضایی کردن ایران خیز برداشتند که هر کدام بنا به دلایل مختلف نتوانستد فضا را به تسخیر خود دربیاورند. اما خواهر و برادرهای بعدی این دو ماهواره توانستند نام ایران را به باشگاه فضایی ها اضافه کنند.

ماهواره سینا: در ساعت 10 و 52 دقیقه صبح پنجم آبان ماه سال 1384 ماهواره سیناظ¬ ایران را فضایی کرد. با ورود سینا به فضا، ایران چهل و سومین کشور صاحب ماهواره در جهان شد. سینا ماهواره‌اى مطالعاتى و تحقیقاتى بود که کاربرد آن در بررسى منابع زیرزمینى و عواقب ناشى از حوادث غیرمترقبه تعریف شده بود.

ماهواره امید: پانزدهم بهمن 1387 ایران برای نخستین بار یک ماهواره ایرانی را با فناوری پرتاب فضایی ایرانی به فضا پرتاب کرد. ماهواره امید 82 روز پیام دوستی بر زمین باراند تا اینکه در اوایل اردیبهشت 1388 جایی در نیم‌کره جنوبی زمین برای همیشه آرام گرفت. ماهواره امیدظ¬ جوانه‌های امید فراوانی در قلب ایرانیان کاشت و کشور را وارد عرصه جدیدی نمودظ¬ عصر فضایی ایران.

ماهواره رصد: 25 خرداد ماه سال گذشته نخستین ماهواره تصویربرداری ایران که تمامی مراحل طراحی، ساخت، تجمیع، تست و آماده سازی برای پرتاب آن در داخل کشور انجام شده بود، در مدار زمین قرار گرفت. مأموریت ماهواره رصد برقراری ارتباط با ایستگاههای زمینی، دریافت فرامین از ایستگاههای زمینی، تصویربرداری از زمین و ارسال تصاویر به همراه اطلاعات تله متری به ایستگاه‌های زمینی تعریف شده است

ماهواره نوید: نوید سومین ماهواره ایرانی بود که تجربه سفر به فضا را سوار بر موشک‌های فضایی سفیر تجربه می‌کرد. پرتاب این ماهواره در نخستین ساعات 14 بهمن مصادف با روز فناوری فضایی صورت گرفت. ماهواره نوید یک ماهواره سنجش از دور‌ است. به این مفهوم که ماهواره مجهز به حسگرهایی است که از زمین در طول موج مشخصی تصویر تهیه می‌کند. روش تصویربرداری این ماهواره به شکل جاروبی است. یعنی ماهواره ضمن حرکت، از منطقه زیر پای خود عکس‌های ممتدی می‌گیرد که همزمان به زمین مخابره می‌شود. اما تصاویر ماهواره نوید در صورت دریافت، نخستین تصاویر ماهواره‌ای ایران از مدار زمین خواهند بود. با توجه به دقت گفته شده این تصاویر می‌توان از آنها برای امور کشاورزی، جنگلداری و بیابان‌زدایی استفاده کرد. گفته شده که قدرت تفکیک تصاویر ماهواره نوید 400 متر است. مفهوم این موضوع این است که هر پیکسل (نقطه) از تصاویر دریافتی از ماهواره نوید محوطه‌ای به ابعاد 400 متر را نشان می‌دهد.

فضانورد ایرانی متولد می شود

"قدم‌های مقدماتی اعزام انسان به فضا در كشور آغاز شده است" این جمله را دكتر حمید فاضلی در افتتاحیه‌ دهمین كنفرانس انجمن هوافضای ایران بیان کرد و در ادامه گفته است: "طبق برنامه پنج ساله اول پروژه‌ اعزام انسان به فضا درصددیم كه فضانوردی تا ارتفاع زیر 200 كیلومتر به فضا پرتاب كرده و به سلامت آن را بازیابی كنیم. "

دانشمندان فضایی ایران در حال حاضر برای رسیدن به اعزام انسان به فضا در فكر طراحی لباس فضانورد و طراحی هندسه كپسول فضایی هستند. پیش‌بینی می شود كه ماموریت اعزام انسان به فضا و سایر ماموریت‌های فضایی از قبیل طراحی، ساخت و پرتاب ماهواره، ایجاد آزمایشگاه پیشرفته، تعریف پروژه‌های دانشجویی و به طور كلی حلقه‌های اكتساب و بلوغ فناوری در سال های آینده با سرعت مناسبی به پیش برود.

و سرانجام ایران فضایی متولد می شود

اگر اکنون سید محمود خان قمی نیز در میان ما بود حتما خاطره تلخ جمله ناصرالدین شاه را از ذهن خویش پاک می کرد و از این همه پیشرفت شگفت زده می شد!

آمریکا، برخی کشورهای اروپایی، چین، ژاپن، روسیه و هند کشورهایی هستند که تا پیش از این ادعای تسخیر فضا را داشتند. حال ایران نوپای فضایی هم خود را آماده می کند تا قدرت خود را به رخ جهانیان بکشد.

موفقیت های اخیر ایران در حوزه هوافضا و توجه بیشتر مسئولین کشور، امیدهای بسیاری را در میان متخصصان کشور و مردم زنده کرده است تا بتوانند از پتانسیل های مناسب این رشته در فعالیت های تحقیقاتی و پژوهشی خود استفاده کنند و تاثیرات آن را در زندگی روزمره مردم نمایان سازند.

آینده رازی پیچیده به اما و اگرهاست و این رازآلودگی همچنان ادامه خواهد داشت اگر ما تنها نظاره گر آمدن آن باشیم و برای ساختنش به دیگران چشم بدوزیم. بهتر است با برنامه ای دقیق، سرعت خود را افزایش دهیم تا زودتر به آینده برسیم.

منبع: سازمان فضایی ایران، دانش فضایی