ریشه‌یابی مشکلات در ارتباطات
گفتوگو با نویسنده کتاب «چگونه ارتباط اثربخش داشته باشیم؟»
نخستین چاپ از جلد اول کتاب «چگونه ارتباط اثربخش داشته باشیم؟» را انتشارات کتاب سمنگان با شمارگان 2000 نسخه، 95 صفحه مصور و به بهای 3000 ریال در سال 90 منتشر کرده است.
محمود امیری‌نیا اظهار کرد: کتابم را درباره چگونگی داشتن ارتباط اثربخش به رشته تحریر درآوردم چون ارتباطات را پایه تعاملات بین فردی و سطوح مختلف اجتماعی می‌دانم.
وی با اشاره به این که «طرح مساله» بالاترین مکانیسم شناختی به شمار می‌آید، درباره روش تحقیقش گفت: بیان مساله و گردآوری داده‌ها با چارچوبی هدفمند در مسیر ارزیابی و رسیدن به پاسخ، طرح اصلی تحقیق در تمامی دنیا شناخته می‌شود.
امیری‌نیا با اشاره به این که طرح مساله و حل مساله دو مرحله از فرآیند تفکرند، در پاسخ به این سوال که «در این نوشتار چه مساله‌ای را مطرح کرده است؟» گفت: مساله این کتاب بررسی این موضوع است که «چگونه ارتباط اثربخش داشته باشیم؟» چرا که بخش زیادی از اندیشه و ذهن مرا این سوال به خود اختصاص می‌داد. از این رو، تصور کردم چنان‌چه بتوانیم روابطمان را با دیگران بهتر کنیم، بهتر هم می‌توانیم زندگی کنیم.
وی درباره رویکردش در این اثر پژوهشی عنوان کرد: در مسیر نگارش این کتاب تصمیم گرفتم با یافتن عناصر مهمی که می‌توانند در اثربخشی روابط و رفتار ارتباطی کمک کنند، به بررسی آن‌ها بپردازم؛ عناصری مانند فواصل شخصی، قدرت، موقعیت و فنونی که می‌توانند در گفتوگو به عنوان قلب ارتباط موثر واقع شوند. پس از شناسایی آن‌ها تصمیم گرفتم مخاطبان را به مرحله دوم یا جلد بعدی کتاب سوق دهم؛ جلد دوم این کتاب که قرار است با عنوان «هیجان رفتار و تن گفتار» نوشته شود. در جلد نخست، انواع حریم شخصی را از منظر پروفسور «هال» عنوان کرده و سپس به مبحث حریم‌های چشمی پرداخته‌ام.
وی در پاسخ به این پرسش که «در این مسیر تاچه حد به بومی‌سازی مفاهیم و یافته کتاب به ویژه در حوزه روانشناسی که خاستگاهی غربی دارد، توجه داشته است؟» گفت: پاسخ به این سوال را باید در بافت محیطی و فرهنگی بررسی کرد. آنچه مسلم است، در هر جامعه‌ای برای داشتن یک ارتباط سالم باید حریم چشمی را حفظ کنیم. در واقع، چشم‌ها دروازهای به روح‌اند. آن‌ها دقیق و آشکار با ما حرف میزنند، زیرا از طریق آن‌ها اطلاعات زیادی از فرایندهای درون ما به بیرون انتقال مییابد. شاید فکرش را هم نکنید که پیامها بیش از هر عضو دیگرِ بدن ما، توسط چشم‌ها دریافت یا ارسال می‌شوند. اهمیت تماس چشمی تا آنجاست که به عنوان یک رفتار غریزی باعث بقای انسان می‌شود. چنان‌چه از این منظر و با این طرز فکر به موضوع نگاه کنیم، درمی‌یابیم چنین مسایلی با تعالیم مذهبی‌ما نه تنها در تعارض قرار نمی‌گیرند، بلکه با آن‌ها همسو نیز می‌شوند.
وی در پاسخ به این پرسش که «با توجه به این که در حوزه ارتباطات، تالیفات متعددی به چاپ رسیده‌اند و شاید مسایل مهمتری در جامعه به ویژه برای نسل جوان وجود داشته باشند که بتوان به آن‌ها پرداخت، چرا موضوع "اثربخشی ارتباطات" را انتخاب کردید؟» گفت: ارتباط در انزوای شخصی به وجود نمیآید و عناصر اصلی بر شکل‌گیری آن تأثیر دارند؛ البته می‌توانیم برای نسل امروز از یک مساله در بافت فرهنگی حرف بزنیم و فکر کنیم که آن‌ها از نظر بافت ارتباطی به ظاهر مشکلی ندارند. با وجود این، «رفتار» می‌تواند به عنوان ارتباط در نظر گرفته شود.
محقق حوزه روانشناسی اجتماعی ادامه داد: افرادی که از نظر ارتباطی، تعاملات گسترده و پرحجمی دارند، شاید نتوانند یک دوست صمیمی نیز بیابند، زیرا ارتباطی که این افراد برقرار می‌کنند، سطحی است و پایایی ندارد. بنابراین، مشکل این افراد در نوع ارتباط و رفتار ارتباطی آن‌هاست و علت آن را باید در سطح بافت روانشناسی بررسی کرد.
وی در پاسخ به این پرسش که با وجود امکان استفاده از واپسین یافته‌های روانشناسی و استناد به مکتوبات کنونی چرا از جملات یا آثار چند دهه گذشته استفاده کرده است؟» گفت: در استفاده از منابع و آرای گذشتگان یا مکتوبات جدید، مهم این نیست که از چه مطلبی استفاده می‌کنیم. آنچه اهمیت دارد، قابل استفاده بودن آن مطلب است؛ این که موضوع یا راهکار یاد شده تا چه حد در زمان کنونی قابلیت کاربرد و اثربخشی دارد. به عنوان مثال، «دیل کارنگی» که در بخشی از این اثر به جملات یا آثار وی اشاره شده است، کلیدواژه‌هایی درباره دوستی دارد که در شرایط کنونی نیز قابل بهره‌برداری‌اند. از این رو استفاده از چنین منابعی را ایراد نمی‌دانم.
وی در پایان درباره یافته‌هایش درباره «ارتباط» اظهار کرد: هنگام بحث درباره موضوع ارتباطات، با حوزه «مهارت‌ها» مواجه می‌شویم که به نوعی زیرکی به شمار می‌آید، یعنی کشف این که چه چیزی تاثیر بیشتری در شکل‌گیری ارتباط دارد. شکل‌گیری مهارت ارتباط با تمرین امکانپذیر است و با وجود این‌که ارتباط، بخشی از مدیریت دانش به شمار می‌آید، توانمندی‌ای نیست که یک شبه حاصل شود و مانند توانایی و مهارت رانندگی به تمرین و ممارست نیاز دارد.
***
محمود امیری‌نیا متولد 1356 در دوره کارشناس ارشد رشته فیزیولوژی (با گرایش رفتارشناسی) علاوه بر سابقه فعالیت‌های رسانه‌ای در حوزه روزنامه‌نگاری، آثاری با عناوین «باغ تنهایی»، «ماهی مرکب»، «نقد گزیده آثار داستانی از منظر روانشناسی اجتماعی و تاریخی» و «قرابت جنون و ادبیات(ترجمه)» را در کارنامه کاری خود به ثبت رسانده است.
بخش کتاب و کتابخوانی تبیان
منبع: خبرگزاری کتاب ایران
