پدیده ای بنام «چارلی چاپلین»

چاپلین در زمینه سینما بیش از 65 سال فعالیت کرد که شروع فعالیتهای وی از سالن ویکتوریا انگلستان به عنوان پسربچه‌ای آغاز شد و تا سن 88 سالگی ادامه یافت. وی در سال 1919 همراه با تعدادی از دوستان سینمایی خود اتحادیه سینماگران را تاسیس کرد.

«سرچارلز اسپنسر چاپلین» معروف به چارلی چاپلین، نابغه عالم سینما در شهر لندن به دنیا آمد. چارلی در سن 5 سالگی، در صحنه تئاتر ظاهر شد و به سرعت شهرت یافت. وی در سال 1925 میلادی، فیلم «لایم لایت» را کارگردانی کرد و پس از آن، به جهانگردی پرداخت. فیلم های چاپلین آمیزه ای از هزل، اندوه، انتقادات جسورانه و عشق به انسانیت است که مشهورترین آنها جویندگان طلا، زندگی سگی و دیکتاتور بزرگ هستند.

بسیاری چارلی چاپلین را تنها یك كمدین موفق می دانند، حال آنكه او در زمینه موسیقی نیز استعداد فراوانی از خود نشان داده است. ساخت موسیقی فیلم، كار عادی وی بود و در مجموع، توانست موسیقی 23 فیلم را به پایان برساند. وی توانایی زیادی در ساخت موسیقی داشت و موسیقی فیلم «لایم لایت» ساخته چالین، در سال 1972 برنده جایزه اسكار شد.

وی از بزرگ ترین كارگردانان، آهنگ سازان و بازیگران آثار كمدی در عصر «هالیوود كلاسیك» سینمای آمریكا به شمار می آید كه این توانایی را داشت كه درد و رنج را در كنار عشق و انسانیت به تصویر بكشد؛ بدون این كه بتوان به آن نام فیلم هندی اتلاق كرد.

چارلی چاپلین فرزند یك نمایشگر تالارهای محلی موسیقی، كودكی خود را در صحنه های سرگرم كننده تفریحی گذرانده بود. تصویر او از جهان، همچون «چارلز دیكنز» و «د.و.گریفیث»، با هر گونه فقر و تنگدستی دوران خردسالی و جوانی رنگ آمیزی شده بود و در طول عمرش، همدردی عمیق خود را نسبت به تنگدستان نشان داد.

در 1913، هنگامی كه با دستمزد صد و پنجاه دلار در هفته، در كمپانی «كی استون» استخدام شد، یك بازیگر سیار نمایش های «وودویل» امریكایی بود. در نخستین فیلمی كه به نام «در تلاش برای معاش» (1914) برای مك سنت بازی كرد، نقش یك شیك پوش تیپیك انگلیسی به او داده شد، اما با فیلم دومش، «مخمصه غریب مبیل» (1914)، كاركتر و شكل ظاهری یك ولگرد كوچولو را معرفی كرد؛ كاركتری كه چاپلین را شهره آفاق ساخت و او را به یك نماد جهانی در عرصه سینما تبدیل كرد.

صحنه ای از فیلم «جویندگان طلا» ساخته چاپلین، تا ژوئن 1917 اعتبار زیادی كسب كرد. از این رو، قرارداد یك میلیون دلاری از سوی «فرست نشنال» به او پیشنهاد شد تا هشت فیلم به طور دلخواه برای این كمپانی بسازد. این معامله به او امكان داد تا برای خود استودیویی بنا كند و تمام فیلم هایش را تا سال 1952 در آنجا بسازد (این سالی بود كه چاپلین آمریكا را ترك كرد).

موفق ترین اقدام چارلی در فرست نشنال، كارگردانی اولین فیلم بلند او ( پسر بچه 1921) بود. این فیلم، كمدی بوده و ماجرای فرد بیكاری است كه به پسر بچه ای از محله فقیر نشین دل می بندد ( نقش پسر بچه را جكی كوگان اجرا كرد كه پنج سال بیشتر نداشت و او را به شهرت جهانی رساند). فیلم پسر بچه، غوغای زیادی در جهان به پا كرد و بیش از 2.5 میلیون دلار نصیب تهیه كنندگان آن شد.

جویندگان طلا، شاخص ترین اثر چارلی چاپلین بود كه هنوز هم مانند سال 1925 مورد علاقه مردم است. چاپلین شخصاً آن را بر دیگر فیلم هایش ترجیح می داد. در فیلم بعدی خود به نام سیرك (1928)، آن ولگرد كوچولو به فكر دلقك شدن می افتد.

فیلمی صامت با ساختاری زیبا كه در جریان ناطق شدن سینما ساخته شد و در 1929، جایزه اسكار بهترین فیلمنامه، بازیگری، كارگردانی و بهترین فیلم (تهیه كنندگی) را به خود اختصاص داد. چاپلین در جریان ساخت این فیلم، درگیر دادگاه طلاق از همسر دومش بود و از جانب اخلال گرایان مذهبی متهم به اهانت شده بود؛ چنان كه می خواست خودكشی كند.

«چاپلین» به راستی از خلاق ترین و تأثیرگذارترین شخصیت های عصر فیلم های صامت بود كه هم زمان با بازیگری در فیلم هایش، كارگردانی، تهیه كنندگی و ساخت موسیقی آن ها را نیز برعهده داشت.

وی 65 سال از عمر 88 ساله اش را وقف سینما و دنیای سرگرمی كرد كه شروع آن از سالن ویکتوریا انگلستان به عنوان پسربچه ای پنج ساله آغاز شد و تا سن 88 سالگی ادامه یافت. یك سال پس از مهاجرت همراه خانواده اش از انگلستان به آمریكا، «چاپلین» كه به واسطه مادرش، علاقه فراوانی به بازیگری پیدا كرده بود، برای اولین بار در فیلم «در تلاش معاش» بازی كرد كه البته چندان موردقبول مدیران كمپانی «كی استون» قرار نگرفت.

با این حال آنها تصمیم گرفتند فرصت دوباره ای به چاپلین جوان بدهند. وی در سن 24 سالگی در دومین فیلم اش با نام «مسابقات اتومبیل رانی كودكان» بازی كرد. سبك خاص راه رفتن سنگین او در این فیلم و همچنین فیلم بعدی اش «مخمصه غریب میبل» سخت موردتوجه تماشاگران قرار گرفت و محبوبیت ویژه ای پیدا كرد.

سال 1915 آغاز دوران حرفه ای بازیگری «چاپلین» بود كه با عقد قرارداد جدید با استودیوهای جدید و راه اندازی كمپانی فیلم خودش همراه بود. یك سال بعد، «چاپلین» با دریافت دستمزد 670 هزار دلار، طی مدت 18 ماه، 12 فیلم كمدی برای كمپانی «میوچال فیلم» ساخت كه جزء تأثیرگذارترین فیلم های كمدی تاریخ سینما محسوب می شوند كه از معروف ترین آن ها می توان به «خیابان آرام»، «ساعت یك صبح»، «ماجراجو» و «سمساری» اشاره كرد.

تكنیك های خاص فیلم سازی «چارلی چاپلین» تا زمان حیات او برای همه ناشناخته باقی ماند و هرگز درباره آن ها صحبتی نمی كرد. در سال 1983، شش سال بعد از مرگ چاپلین بود كه یك مستند انگلیسی با نام «چاپلین ناشناخته» به بررسی دقیق سكانس ها و هنر فیلم سازی چاپلین پرداخت.

وسواس بسیار زیاد «چاپلین» در این كه بازیگران فیلم هایش حتما آن چه او درنظر دارد را بازی كنند، از دلایلی بود كه وی در مقایسه با دیگر رقبایش، مدت طولانی تری را وقف ساخت فیلم هایش می كرد.

در این سال ها، چاپلین برخی از آثار ماندگارش چون «پسربچه» (1920)، «زائر» (1923) و «دوش فنگ» (1918) را ساخت. وی به واسطه مشغله كاری زیاد كه هم زمان برای استودیو شخصی اش و دیگر استودیوها فیلم می ساخت، كم تر فرصت پیدا می كرد تا خودش نیز نقشی بازی كند. «زن پاریسی» (1923)، «جویندگان طلا» (1925) و «سیرك» (1928) ازجمله فیلم های دهه 30 بودند كه چاپلین نقش كوتاهی در آن بازی كرد.

پیش از ورود به عصر فیلم های ناطق، «چاپلین» در سال 1931 «روشنایی های شهر» و در سال 1936 نیز «عصر جدید» را ساخت كه به راستی از ماندگارترین آثار او هستند.

فیلم های ناطق و همراه با دیالوگ «چارلی چاپلین» با شاهكار معروف اش، «دیكتاتور بزرگ» در سال 1940 آغاز شد. هرچند اولین باری كه صدای چاپلین را تماشاگران شنیدند، در سكانس پایانی فیلم «عصر جدید» بود كه آواز نامفهومی از چاپلین شنیده می شد.

با وجود شكوفایی دوران فیلم های ناطق در دهه 30، چاپلین هم چنان سینما را یك هنر پانتومیك می دانست و عقیده داشت كه بازی بسیار بیشتر از كلمات و دیالوگ ها از سوی تماشاگر درك می شود.

وی با فیلم «لایم لایت» در سال 1972 جایزه اسكار بهترین موسیقی را كسب كرد، هرچند چند دهه بعد از ساخت آن بود كه با تأخیر حدودا 30 ساله در لس آنجلس اكران شد.

«چاپلین» در سال 1929 در دو بخش بهترین بازیگر و بهترین كارگردان كمدی برای فیلم «سیرك» نامزد جوایز اسكار بود، اما برگزاركنندگان جوایز اسكار با خارج كردن نام او از فهرست نامزدها، تصمیم گرفتند تنها یك اسكار افتخاری به وی اعطا كنند.

این كمدین بزرگ 42 سال، در سال 1972 دومین جایزه افتخاری اسكار را گرفت و برای اولین بار در مراسم حضور یافت. در تاریخ برگزاری اسكار، «چاپلین» ركوردار طولانی ترین مدت تشویق ازسوی حضار است كه 5 دقیقه به طول انجامید.

«چارلی چاپلین» دو فیلم آخرش را در لندن ساخت؛ «سلطانی در نیویورك» در سال 1957 و «كونتسی از هنگ كنگ» در سال 1967 كه كارگردانی، نگارش فیلم نامه و تهیه كنندگی آن ها برعهده خود چاپلین بود. فیلم «كونتسی از هنگ كنگ» با بازی «مارلون براندو» و «سوفیا لورن»، آخرین حضور چاپلین در عرصه سینما بود.

«چاپلین» پس از خداحافظی از بازیگری، بین سال های 1969 تا 1976، موسیقی فیلم های صامت اش را می ساخت و آن ها را دوباره عرضه می كرد. وی روز چهارم مارس 1975 به جهت سال ها خدمت هنری به جامعه انگلستان از سوی ملكه الیزابت دوم به مقام شوالیه رسید و لقب «سر» را دریافت كرد.

سلامت جسمانی چاپلین تقریبا پس از پایان ساخت فیلم «كونتسی از هنگ كنگ» و به طور شدیدتر پس از دریافت جایزه اسكار در سال 1972 روبه وخامت گذاشت. از سال 1977 بود كه او بر روی «ویلچر» می نشست و سرانجام روز 25 دسامبر 1977 در سن 88 سالگی درگذشت.

وی طی چند دهه فعالیت سینمایی موفق به كسب جوایز متعددی چون جایزه اسكار بهترین موسیقی برای «لایم لایت» در سال 1973، جایزه اسكار افتخاری در سال 1972، نامزد اسكار بهترین فیلم نامه در سال 1948 برای «آقای وردو»، نامزد اسكار بهترین بازیگر مرد و بهترین فیلم نامه در سال 1941 برای «دیكتاتور بزرگ»، جایزه اسكار افتخاری در سال 1929 برای فیلم «سیرك»، جایزه افتخاری از انجمن كارگردانان آمریكا، جایزه ربان نقره ای بهترین فیلم خارجی از انجمن روزنامه نگاران فیلم ایتالیا در سال 1953 برای «لایم لایت»، جایزه شیر طلای افتخاری ونیز در سال 1972شد.

از مهم ترین آثار كارنامه فیلم سازی چارلی چاپلین می توان از «ولگرد»، «شغل»، «بانک»، «مامور آتش نشانی»، «خیابان آرام»، «زندگی سگی»، «دوش فنگ»، «پسربچه»، «زائر»، «زن پاریسی»، «جویندگان طلا»، «سیرک»، «روشنایی های شهر»، «عصر جدید»، «دیکتاتور بزرگ»، «موسیو وردو»، «لایم لایت»، «سلطانی در نیویورک»، «کنتسی از هنگ کنگ»، «خانه به دوش»، «پروفسور» و «طبقه مرفه» نام برد.

در ماه ژوئن امسال بود كه یك دست نوشته كمیاب متعلق به «چارلی چاپلین» كه اولین تلاش های این نابغه سینمای كمدی به سمت فیلم های دیالوگ دار را نشان می دهد، كشف شد.

در رونمایی از آرشیو خانوادگی «چارلی چاپلین»، یك متن 50 صفحه ای دست نویس كشف شد كه نشانه اولین تلاش های این چهره نامدار سینما برای ورود به دنیای فیلم های دیالوگ دار است. این متن دست نوشته اثری طنز درباره كولونیزم است كه برگرفته از سفر «چاپلین» به جزیره بالی اندونزی در سال 1932 است.

وی قصد داشت فیلمی با نام «بالی» بسازد كه در صورت تحقق اولین فیلم او می بود كه همراه با دیالوگ بود، اما سرنوشت اینگونه رقم خورد كه فیلم «دیكتاتور بزرگ» در سال 1940 كه از شاهكارهای چاپلین است این عنوان را در اختیار بگیرد.

جوایز اسکار :

* برنده جایزه اسکار بهترین موسیقی ارجینال برای فیلم لایم لایت در سال 1973.

* نامزد دریافت جایزه اسکار در رشته‌های بهترین فیلم، بهترین فیلم نامه ارجینال و بهترین بازیگر نقش اول برای فیلم دیکتاتور بزرگ در سال 1941.

* نامزد دریافت جایزه اسکار در رشته بهترین فیلم نامه ارجینال برای فیلم موسیو وردو در سال 1948.

* دریافت جایزه اسکار بهترین دستاورد هنری برای فیلم سیرک در سال 1929.

* دریافت جایزه افتخاری یک عمر فعالیت هنری در سال 1972.

* برنده جایزه افتخاری شیر طلایی از جشنواره ونیز در سال 1972.

گزیده ای از جملات چارلی :

آموخته ام که: با پول می شود خانه خرید ولی آشیانه نه، رختخواب خرید ولی خواب نه، ساعت خرید ولی زمان نه، می توان مقام خرید ولی احترام نه، می توان کتاب خرید ولی دانش نه، دارو خرید ولی سلامتی نه، خانه خرید ولی زندگی نه و بالاخره ، می توان قلب خرید، ولی عشق را نه.

وقتی زندگی صد دلیل برای گریه کردن به شما نشان میدهد ،شما هزار دلیل برای خندیدن به آن نشان دهید.

گر شاد بودی آهسته بخند تا غم بیدار نشود و اگر غمگین بودی آرام گریه کن تا شادی ناامید نشود.

این یکی از تضادهای زندگی ما است ،که آدم همیشه کار اشتباه را در بهترین زمان ممکن انجام میدهد .

دنیا آنقدر وسیع است که برای همه مخلوقات جا هست. به جای آن که جای کسی را بگیرید، تلاش کنید جای واقعی خودتان را بیابید.

حتی تظاهر به شادی نیز برای دیگران شادی بخش است .

نقاش کامل آنست که از هیچ برای خود سوژه بسازد .

مردمان روی زمین استوار ، بیشتر از بندبازان روی ریسمان نااستوار سقوط می کنند .

فیلم هایی از چارلی چاپلین