تبیان، دستیار زندگی
در شناسایی مسئله ی تحقیق پژوهشگر سعی بر آن دارد تا شواهدی دالّ بر وجود مسئله عرضه کند. به عبارت دیگر پژوهشگر زمینه ای را تصویر می کند که در آن مسئله ی مورد نظر رخ داده است. در این مرحله ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

شناسایی و بیان مسئله تحقیق

شناسایی و بیان مسئله تحقیق

در شناسایی مسئله ی تحقیق پژوهشگر سعی بر آن دارد تا شواهدی دالّ بر وجود مسئله عرضه کند. به عبارت دیگر پژوهشگر زمینه ای را تصویر می کند که در آن مسئله ی مورد نظر رخ داده است. در این مرحله ویژگی های مسئله، گستردگی و علل احتمالی بروز آن نیز شناسایی می گردد.

بیان یک مسئله روشن، دقیق و قابل اجرا شاید مشکلترین مرحله ی تحقیق باشد.

شناسایی و بیان مسئله تحقیق

یک بیان خوب مسئله اطلاعات زیر را منتقل می کند:

-         اهمیت مسئله

-         تحدید مسئله در یک حوزه ی تخصصی

-         اطلاعات کلی درباره ی تحقیقات انجام شده

-         چارچوبی برای ارائه ی نتایج تحقیق

در بیان اهمیت مسئله، منطق یک مطالعه و دلایل پژوهشگر برای انتخاب مسئله منظور می شود. اهمیت مسئله قبل از بیان گزاره های تحقیق (سؤالات و یا فرضیه های تحقیق) ارائه می شود ولی می تواند قبل و یا بعد از بررسی پیشینه ی تحقیق نیز عرضه شود. یک مسئله ی تحقیق زمانی از اهمیت برخوردار است که حداقل یکی از ویژگی های زیر را دارا باشد:

1.    فراهم آوردن دانش در یک زمینه ی خاص

2.    کمک به تدوین نظریه

3.    تعمیم نتایج تحقیقات قبلی (افزایش اعتبار برونی)

4.    پیشبرد روش شناسی تحقیق

5.    روشن ساختن برخی از مسائل مهم روز

اهمیت تحقیق از نظر تئوری

پژوهش گر در نگارش اهمیت تحقیق خود که اغلب 5/1 الی 2 صفحه A4 است، باید بتواند با توجه به دانش و ادبیات موجود، دلایل مهم بودن مسئله تحقیق را بیان کند. او برای این کار، باید نشان دهد که تحقیق مزبور، از دیدگاهی جدید و خلاقانه به مسائل نگاه می کند.

بیان اهمیت موضوع تحقیق، باید بتواند اهمیت و ارزش تحقیق را نسبت به نظریه های موجود، به اثبات برساند. اغلب پژوهش گران در مطالعات خود، متوجه جای خالی موضوعی می شوند و تحقیق مزبور باید این کمبود را جبران کند. اگر تحقیق در زمینه ای است که تئوری، سیر تکاملی خود را پیموده است، در آن صورت، تحقیق می تواند آزمون مهمی از تئوری آن باشد و یا امکان دارد پژوهش گر از مفاهیم یا اصولی استفاده کند که پژوهش گران قبلی استفاده کرده اند و پرسش های خود را همانند پرسش هایی که آن ها در تحقیقات پیشین به کار گرفته اند، تنظیم کند؛ ولی داده ها از گروه های متفاوت جامعه، زمان دیگری جمع آوری می شود. از این رو، نتایج حاصل از تحقیق، می تواند موجب گسترش تئوری پیشین گردد.

بنابراین، در نگارش اهمیت تحقیق در فصل اول که همان طرح یا کلیات پژوهش است، محقق، 5/1 صفحه مستند با ارجاعات اصیل، پیرامون مؤلفه های اهمیت موضوع استدلالات خود را می نگارد.

شناسایی و بیان مسئله تحقیق

ضرورت تحقیق در عمل

می توان از طریق ارائه خلاصه ای از نوشته های صاحب نظران و خبرگان آگاه که موضوع را ضروری می دانند و خواستار تحقیق روی این مسائل هستند، ضرورت تحقیق را به اثبات رسانید و یا درباره آن استدلال کرد. ارائه آمار و ارقام از رویدادها و تأکیدی که به وسیله متخصصان و صاحب نظران در یک زمان خاص یا مکان خاص صورت می گیرد، بیان کننده این است که تحقیق مورد نظر از ضرورت خاصی برخوردار است و به عبارت دیگر، تأثیر انجام تحقیق در حل مسائل بخش های مختلف جامعه و ایجاد تحول در یک جامعه خاص یا حل مشکلات در یک مکان خاص بیان می شود.

به طور کلی، پژوهش گر باید به امور زیر بپردازد:

الف) چرا انجام تحقیق ضرورت دارد؟

ب) چرا در این مقطع زمانی، باید تحقیق انجام شود؟

ج) انجام تحقیق، چه تأثیری در پیش برد علم دارد؟

د) چه خلأ علمی را در یک رشته خاص می تواند پر کند؟

یک پژوهش گر با نگارش بخش های اهمیت و ضرورت تحقیق خویش در حقیقت امور زیر را بیان می کند:

1. آگاهی خود را نسبت به اهمیت و موضوع نشان می دهد.

2. استدلالات لازم جهت انجام تحقیق و صرف هزینه ها را توجیه می کند.

3. ضرورت پرداختن به آن را از نظر زمان توضیح می دهد.

4. خواننده را نسبت به محتوای ارائه شده و تحلیل ها و بررسی ها، حساس تر می کند.

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان

تنظیم: اعظم اژدری

مطالب مرتبط:

روش تحقیق یا همان بدست آوردن راه علم        

تحقیق و پژوهش در مسیر علم