الگوی شما کیست؟
دوره جوانی و نوجوانی از بهترین دوره های زندگی انسان است که در سرنوشت دنیا و آخرت او نقش تعیین کننده ای دارد .از ویژگی‌های شخصیتی این دوران الگو یابی است که همزمان با رشد و شکل گیری هویت فرد رخ می‌دهد.نوجوانان و جوانان به دنبال الگویی هستند که آن را دوست داشته باشند و می‌کوشند هویت و شخصیت خود را با هویت آن الگو هماهنگ کنند.
کمال گرایی ریشه الگو یابی
این میل و اشتیاق طبیعی برای داشتن قهرمان کمک خوبی است که جوان را به انتخاب الگویی مناسب فرا می‌خواند و این ریشه در کمال گرایی انسان دارد که او را از درون به حرکت وامی‌دارد تا خود را هم رنگ قهرمانان اخلاقی قرار دهد و خود را به صفات آن‌ها نزدیک کند.
الگوی مثبت
از نظر قرآن الگوی مثبت و خوب به جوان هویت می‌بخشد و زمینه ظهور استعدادها و توانمندی‌های فردی و اجتماعی او را فراهم می‌کند و جوان را در مسیر درست قرار می‌دهد و این هدف قرآن است.
خداوند وجود مقدس پیامبر را به عنوان بهترین الگو و سرمشق معرفی می‌کند
لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ؛ یقیناً برای شما در [روش و رفتار] پیامبر خدا الگوی نیکویی است.(احزاب،21)
الگوی منفی
الگوی منفی و قبول آن جوان را بی هویت و بی شخصیت می‌کند و از درون او را بی محتوا می‌سازد و او را در مسیر نادرست قرار می‌دهد و جوان در این سنین چون می‌خواهد شخصیت پیدا کند با الگوی منفی رنگ و را می‌گیرد و دقیقاً تمام رفتار و اعمال او را عیناً تکرار می‌کند.
ماهواره‌ها و فضای مجازی و سایبری الگویی بی محتوا و منفی را با جلوه و ظاهری فریبنده در بسته بندی‌های زیبا به عنوان الگوی مثبت و موفق به خورد جوانان مسلمان می‌دهند و سعی دارند اهداف و تعالیم قرآن و اسلام را مخدوش سازند.
توجه بیش از حد به ظاهر، عمل‌های جراحی زیبایی، پوشش‌های نا مناسب و زننده و بالا بردن هیجانات جنسی، منحرف کردن اهداف متعالی به سمت اهداف پوچ و توخالی است.
جوان موفق و سالم و پرانرژی زمانی در مسیر پیشرفت قرار می‌گیرد که لحظه ای از مدار قرآن و عترت خارج نشود.
آخر راه روشن است
الگوی مثبت و سازنده در قرآن انسان را به مقام خلیفه الهی می‌رساند و او را مرضی خدا قرار می‌دهد، بنده ای که خداوند به وجود او در زمین افتخار می‌کند و محبوب ذات حق تعالی می‌گردد.
اما الگوی منفی که امروزه رسانه های پوچ غرب ارائه می‌دهد انسان را به حیوانی مبدل می‌سازد که حاضر است به خاطر پول و دنیا دست به هر نوع حرام و خلافی بزند. حال شما دوست دارید آخر راه به کجا برسید به انسانیت یا حیوانیت؟ ما فقط راه را به شما نشان می‌دهیم و انتخاب با شماست.
اما هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا
شرایط الگوی سالم
هر چیز و هر کس شایسته الگو شدن را ندارد مگر الگوهایی که بر اساس ارزش‌های معنوی استوارند .اما از نظر قرآن الگو باید صالح و رشید باشد بنابراین افراد رشد نیافته، فاسد شایستگی الگو شدن را ندارند.
وَلَا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَنْ ذِکْرِنَا وَاتَّبَعَ هَوَاهُ وَکَانَ أَمْرُهُ فُرُطًا، و از کسی که دلش را [به سبب کفر و طغیانش] از یاد خود غافل کرده‌ایم و از هوای نفسش پیروی کرده و کارش زیاده‌روی است ، اطاعت مکن(کهف/28)
اما در آیه شریفه تطهیر ،معصومان بهترین و برترین الگوها هستند زیرا از هر نوع آلودگی و پلیدی به دورند.
و غڑ إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا
جز این نیست که همواره خدا می‌خواهد هرگونه پلیدی را از شما اهل بیت [که به روایت شیعه و سنی محمّد ، علی ، فاطمه ، حسن و حسین علیهم‌السلام‌اند] برطرف نماید ، و شما را چنان که شایسته است [از همه گناهان و معاصی] پاک و پاکیزه نگه دارد(احزاب/33)
خداوند به زیبایی بیان می‌دارد که از کسانی که خدا هدایتشان کرده پیروی کن.
أُولَٰئِکَ الَّذِینَ هَدَی اللَّهُ فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ
آنان [که در آیات گذشته به عنوان پیامبران از ایشان یاد شد] کسانی هستند که خدا هدایتشان کرد، پس به هدایت آنان اقتدا کن(انعام -90)
نمونه الگوی قرآنی
حضرت ابراهیم
حضرت ابراهیم در زمانی زندگی می‌کند که همه بت پرست هستند اما او با تمام قوا سعی کرد با استدلال‌های منطقی و روش عقلانی ،مردم را از خواب غفلت بیدار کند با اینکه می‌توانست مانند آنان چون کوردلان زندگی کند.
هنگامی که ابراهیم از شیوه استدلال ناامید شد،در روز عید که کسی در شهر نبود به بت خانه رفت و تمامی بت‌ها را شکست و نمرود به مجازات این عمل او را وارد آتش کرد و آتش به امر الهی بر او سرد گردید و ابرامیم در آن هنگام فقط شانزده سال داشت. و خداوند به پاس همه امتحانات او را به مقام امامت رساند.
وَ إِذِ ابْتَلَیٰ إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ به کلماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِی قَالَ لَا یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ
و [یاد کنید] هنگامی که ابراهیم را پروردگارش به تکالیفی [بسیار مهم] آزمایش کرد ، پس او همه را به طور کامل به انجام رسانید ، پروردگارش [به خاطر شایستگی او] فرمود: من تو را برای همه مردم پیشوا قرار دادم . ابراهیم گفت: و از دودمانم [نیز پیشوایانی برگزین] . [پروردگار] فرمود : پیمان من [که امامت و پیشوایی است] به ستمکاران نمی‌رسد(بقره/124)
حضرت یوسف
عفت و پاکدامنی حضرت یوسف علیه‌السلام زمانی که زیبایی او زبانزد همه بود و او می‌توانست به هوای دلش پاسخ مثبت دهد اما از خدا ترسید و خویشتن داری کرد.
آن [زنی] که یوسف در خانه‌اش بود ، از یوسف با نرمی و مهربانی خواستار کام‌جویی شد ، و [در فرصتی مناسب] همه درهای کاخ را بست و به او گفت : پیش بیا [که من در اختیار توأم] یوسف گفت : پناه به خدا ، او پروردگار من است ، جایگاهم را نیکو داشت ، [من هرگز به پروردگارم خیانت نمی‌کنم] به یقین ستمکاران [در هیچ زمینه‌ای] پیروز نمی‌شوند(یوسف/23)
پس خدا پاداش او را عزت و سربلندی قرار داد و آوازه عفت و پاک‌دامنی‌اش را در جهان گستراند.
وَ کَذَٰلِکَ مَکَّنَّا لِیُوسُفَ فِی الْأَرْضِ یَتَبَوَّأُ مِنْهَا حَیْثُ یَشَاءُ غڑ نُصِیبُ بِرَحْمَتِنَا مَنْ نَشَاءُ وَلَا نُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ
و یقیناً پاداش آخرت برای کسانی که ایمان آورده‌اند و همواره پرهیزکاری می‌کردند بهتر است(یوسف/56)
جوانان نمونه در زمان ما کم نیستند آنانی که در عین جوانی و قلیان هیجانات و هواهای نفسانی پشت پا به وسوسه های شیطانی می‌زنند و راه علم و علم آموزی را طی می‌کنند و دانشمندان انرژی هسته ای می‌شوند که یک دنیا به وجود این جوانان افتخار می‌کنند.
و یادمان نرود که آسایش و آرامش امروزمان را مدیون جوانانی هستیم که مردانه جلوی دشمن ایستادند و 8 سال مقابل یک دنیا ایستادگی کردند و تمام هستی خود را فدای دین کردند. اگر وجود چنین جوانانی نبود امروز وطن و ناموس ما زیر چکمه سربازان آمریکایی مورد تعرض واقع می‌شد.
سلام و درود بر همه شهیدان،مفقودالاثرها،جانبازان و اسراء
مریم خندابی
بخش قرآن تبیان
