کلاهی برای شاعر
«چه کسی مرا عاشق کرد؟»
گزیده شعرهای رسول یونان به انتخاب عباس مخبر
نشر امرود
212 صفحه/ شمارگان هزار نسخه/ قیمت: پنج هزار تومان
این مجموعه شعر منتخبی از شعرهای منتشر نشده جدید شاعر همراه با گزینشی از چهار دفتر شعر فارسی و ترجمه سه دفتر شعر ترکی او را شامل میشود.
این مجموعه علاوه بر مقدمه ناشر و عباس مخبر، چهار بخش با عنوانهای «تجربههای نخستین»، «دفترهای فارسی»، «دفترهای ترکی» و «شعرهای تازه» را شامل میشود.
این اثر مقدمهای به قلم ناشر با عنوان «شاعری ساده با عمق ادراک» را در برمیگیرد. ناشر در این مقدمه از رسول یونان به عنوان شاعری با نگرشهای انسانی و رویکردهای ویژه در شعر یاد کرده است. ناشر معتقد است آنچه از شعرهای یونان درک میکنیم، صمیمت فضای روستا، رویارویی با حقیقت زندگی در شهر و پیگیری مناسبات انسانی در روزمرگیها است.
عباس مخبر نیز مقدمهای بر این اثر با عنوان «یادداشتی کوتاه اما بلند» نوشته است. وی در این یادداشت اشاره ای به ویژگیهای شعر یونان در زمینه زبان، فضای شعر، نگاه به جهان، طنز و پایانبندیهای غیرمنتظره، یعنی کلیت اشعار او دارد.
وی در توضیح این ویژگی شعر یونان نمونههایی از آثار او را ارائه کرده و آورده است: «در شعر یونان در جدال دوگانههای زندگی/ مرگ، عشق/ نفرت، زیبایی/ زشتی و نظایر آن غالبا سویه مثبت به پیروزی میرسد و یا دست کم به تلاش جانکاهی که نامش زندگی است معنا میبخشد. پدیدهای که در شعر افسرده 40-50 سال اخیر ایران کمسابقه است.»
«كلاه كافكا»
ریچارد براتیگان
مترجم: علیرضا بهنام
نشر مشكی
چاپ چهارم / 32 صفحه/ شمارگان دوهزار نسخه / قیمت هزار تومان
مجموعهای از اشعار كوتاه، با مضامینی گوناگون، كه مترجم آنها را از میان آثار براتیگان، در دورههای مختلف كاری وی برگزیده است.
«كلاه كافكا» را میتوان نخستین مجموعه شعر، از میان آثار براتیگان دانست كه به صورت مستقل به زبان فارسی منتشر شد. مترجم این اثر معتقد است حجم اندک این كتاب، برای معرفی شاعری كه نخستین مجموعه شعرش، تنها 24 شعر در خود داشت مناسب است. شاعری كه در یكی دیگر از مجموعههایش، تنها هشت شعر گنجانده است.
براتیگان در بین اهالی كتاب هم بیشتر با داستانهایش شناخته میشود. نویسنده و شاعری كه در سال 1935 به دنیا آمد و اطلاعات كمی درباره كودكی او وجود دارد.
علیرضا بهنام در توصیف این اثر و در مقدمه كتاب، مینویسد: «شعرهای براتیگان با وجود سادگی، بسیار فریبندهاند. او با شناخت كامل از روحیه بیحوصله خواننده آمریكایی، شعرهایی سرود كه خواندنشان بیش از چند ثانیه طول نمیكشد. با این همه این شعرها در همان چند ثانیه، تلنگری شدید به باورها و احساسات شنونده میزنند و راز تاثیرگذاریشان همین است.»
«كلاه كافكا» عنوان یكی از شعرهای براتیگان است كه با انتخاب مترجم، برای نام این مجموعه شعر در نظر گرفته شده است.
مجنوعه شعر «كلاه كافكا» نخستین بار در سال 1384 در ایران منتشر شد. مجموعهای كم حجم كه با شعرهایی كوتاه، از دورههای مختلف زندگی براتیگان، میتواند نشان دهنده سیر تحول و دید شعرگونه ریچارد براتیگان باشد؛ نویسنده و شاعری كه آثاری چون «صید ماهی قزلآلا در آمریكا»، «عاشقانههای شاعر گمنام»، «اتوبوس پیر»، «در قند هندوانه»، «در رویای بابل» و «هیولای هاوكلاین» از وی در ایران منتشر شدهاند.
«پلاک آبی»
مریم سلیمی
انتشارات آشیان
120 صفحه/ 2500 تومان
این دومین مجموعه شعر مریم سلیمی است که پس از کتاب «تردد بی تو» منتشر شده است.مجموعه اشعار منتشر شده در کتاب پلاک آبی را طیفی از اشعار عاشقانه، اجتماعی، زیست محیطی و... تشکیل داده است.
از جمله عناوین شعرهای منتشره در کتاب مذکور میتوان به تکرار نام تو، بشقاب برف، صور اسرافیل، عشق به آب سپرده، ماه بی نشان، گل یا پوچ، گالیله، قانون جاذبه، چشمهای بی تصویر، مرثیهای برای جنگل، عقربه های متناقض و... اشاره کرد.
در شعر «قنداق» که به پدران جنگ تقدیم شده، آمده است: در حسرت دیدارش/ قنداق تفنگش را / نوازش کرد و گفت/ پسرم!/ زود بزرگ شو.
از جمله شعرهای اجتماعی این کتاب «بشقاب برف» است که در آن مندرج است: رو به آسمان/ پر کرد بشقابش را تا سر/ و صدا زد با ذوق/ بچهها! بچهها!/ شام امشب/ برف است.
«بر یادگار قمری همخون»
علی عباسنژاد
انتشارات آوایکلار
156 صفحه/ شمارگان هزار و 100 نسخه / قیمت سه هزار و 200 تومان
این مجموعه شعرهای هفت سال گذشته شاعر را در سه بخش شامل میشود. در بخش نوخسروانی، 108 شعر در این قالب آمده است. بخش سهگاهیها نیز 20 قطعه شعر را در برمیگیرد. در بخش شعرهای دیگر نیز دو شعر از این شاعر ارائه شده است.
در پایان کتاب موخرهای درباره «نوخسروانی و سهگاهی » دیده میشود. در این موخره آمده است: «نوخسروانی یک قالب شعری است، سه مصراعی و ویژه زبان فارسی. اگرچه ریشه در گذشته بسیار دور ادبیات دارد، اما برای مخاطب شعر امروز کم و بیش ناآشناست. این قالب مستقل است؛ بدون محدودیت وزنی. البته نمیتوان هر رباعی یا دوبیتی را که یک مصرع ندارد نوخسروانی دانست»
این موخره در ارتباط با وزن قالب نوخسروانی میافزاید: «وزن نوخسروانی وزن عروضی است و به شیوه ادبیات کلاسیک، تساوی تعداد و شکل هجاهای مصراعها ضروری است. رعایت قافیه در مصرع نخست و سوم نوخسروانی اجباری و در مصرع دوم اختیاری است.»
در تعریف قالب سهگاهی نیز در این کتاب ذکر شده: «سه گاهی، نوخسروانیای است که به جای سه مصراع از سه نوخسروانی شکل میگیرد. البته این افزایش حجم لغات باید موجب افزایش ژرفای نگاه شود. روایت در این قالب از چارچوب آشنا خارج میشود. به عبارت دیگر روایت در این قالب در حقیقت پردازش معنا و مفهوم یک لحظه از سه زاویه دید متفاوت اما مرتبط است.».
«جُنگ نوین ظهیرالدوله»
فرانسیسكو سوریانو
مترجم: رضا قیصریه
انتشارات «كتاب خورشید»
انتشارات كتاب خورشید
سه هزار و 900 تومان / شمارگان 1100 نسخه
«جُنگ نوین ظهیرالدوله» مجموعه سنگنبشتههایی است كه فرانسیسكو سوریانو، شاعر ایتالیایی، برای دوستان خود نوشته و آنها را در یک مجموعه جمعآوری كرده است. وی این اشعار را به دوستان ایران و بعضا ایتالیایی خود تقدیم كرده و در پایان سنگنبشتهای نیز برای خود نوشته است.
فرانسیسكو سوریانو از سال 1989 با همسر ایرانی خود به ایران آمد و بیست سال در این كشور زندگی كرد. او در این مدت از فرهنگ ایرانی تاثیر زیادی پذیرفت و سه اثر به چاپ رساند: «آنجا كه رویا سنگ میشود»، «زندگی و مرگ میرزا رضای كرمانی» و «از خاك تا افلاک» كه زندگینامهای است از خواجه نصیرالدین طوسی.
رضا قیصریه، مترجم این اثر، در پیشگفتار كتاب مینویسد اپیگرام یا سنگنبشته شعری توصیفی در ستایش شخص یا اغلب در سوگ كسی است كه بعد از مرگ بر مزارش قرار میگیرد. قیصریه بعد از ارایه توضیحاتی در مورد فلسفه سنگنبشته نویسی، آغاز آن را از زمان یونان باستان و اختصار و شمایلنگاریاش را از ویژگیهایش ذكر میكند.
سوریانو هدف خود را از نوشتن چنین اثری در زمان حیات دوستانش، وارد شدن به مسیری میداند در ارتباط با موجودیت انسانی كه فراز و نشیبهای گاه دردناک و مخصوص به خود را دارد.
«جُنگ نوین ظهیرالدوله» بعد از «آنجا كه رویا سنگ میشود»، «زندگی و مرگ میرزا رضای كرمانی» سومین اثر سوریانو است كه توسط قیصریه به فارسی ترجمه میشود.
فرآوری: رویا فهیم بخش کتاب و کتابخوانی تبیان
منابع: خبرگزاری مهر، خبرگزاری کتاب ایران، خبرگزاری فارس