تبیان، دستیار زندگی
با توجه به رواج روز به روز بازی بیلیارد بر آن شدیم احکام آنرا که بیشتر مورد سؤال و نیاز جوانان متدین و کنجکاو می باشد در قالب پرسش و پاسخگویی میان یک مشاور و یك یا چند تن از دانشجویان به صورت داستان¬گونه تقدیم نماییم .
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : رضا زهروی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

حکم بیلیارد( Ball Pool  )


با عنایت به ضرورت ترویج احکام اسلامی به ویژه احکام اجتماعی آن ،بر آن شدیم که برخی از این احکام را که بیشتر مورد سؤال و نیاز جوانان متدین و کنجکاو می باشد در قالب پرسش و پاسخگویی میان یک مشاور و یك یا چند تن از دانشجویان به صورت داستان‌گونه تقدیم نماییم؛ مقاله نخست این سلسله موضوعات مربوط می شود به بازی بیلیارد که رواج روز به روز آن در سطح جامعه، سؤالات، اشکالات و گاهی اعتراضات را به دنبال داشته است.


بیلیارد
بیلیارد یك مساله مورد پرسش دانشجویان

مشاور دانا: سلام خانم موسوی؛دانشجوی عزیزم  ببخشید معطل شدید ولی باور کنید تلفن مربوط به سؤال یکی از دوستان دانشکده خودتان بود.

دانشجوی کنجکاو: سلام. کی بود خانم؟

مشاور دانا: اگر بگم که دیگه مشاور امین نیستم و لابد بعد می پرسید که سؤالش چه بود و...؟! بگو سؤال خود شما چیه؟

دانشجوی کنجکاو: خانم چند تا از بچه ها می خواهند بروند سالن بیلیارد و بازی کنند اما برخی دیگر از  بچه ها مانع شدند و گفتند که حرام است؟! اشكال دارد! راست می گویند؟

مشاور دانا: ببین عزیزم این مساله از مساله های اختلافی نیست اما شیوه بیان مراجع تقلید توی این مساله یک کمی با هم فرق می کند.

بیان مراجع تقلید درخصوص سؤال شما اینگونه است كه تشخیص ابزار قمار بودن بیلیارد را برعهده خود شما ها قرار داده اند یعنی تشخیص موضوع بر عهده خود شماست که ببینید بیلیارد از آلات قمار هنوز محسوب می شود یا نه؟

دانشجوی کنجکاو: خانم یعنی حرام است؟!

مشاور دانا: صبر کن عزیزم. یک کمی توضیح بدهم بهتر متوجه می شوی. نکند باز هم کلاس شما دیر شده؟

دانشجوی کنجکاو: نه خانم فقط می ترسم اگر دیر برسم آنها رفته باشند ها!!

مشاور دانا: عیب ندارد ،نگران نشو،دیر برسید بهتر  از این است كه خوب یاد نگیرید و بروید ؛ ببین ما در مسایل شرعی از مرجع تقلید که به عنوان یک متخصص نظرش را می دهد، حکم شرعی را می پرسیم و تقلید می کنیم. درسته؟

دانشجوی کنجکاو: بله. خانم درسته.

مراجع تقلید

مشاور دانا: مثلاً مرجع تقلید می گوید خون نجس است ما هم حکم نجس بودن را برای خون از مرجع تقلید می پرسیم و از او تقلید می کنیم. اما اینکه موضوع حکم یعنی خون چیست؟ آیا فلان ترکیب شیمیایی خون محسوب می شود یا نه؟ این لکه ای که روی آستین لباس من افتاده خون است یا نه؟ و امثال این سؤالات که مربوط می شود به موضوع عرفی و تشخیص آن از عرف یاد می گیریم نه مجتهد. معلومه ؟

دانشجوی کنجکاو: بله خانم همه این ها درست است.

مشاور دانا: با این مقدمه حالا ببین بیان مراجع تقلید درخصوص سؤال شما اینگونه است كه تشخیص ابزار قمار بودن بیلیارد را برعهده خود شما ها قرار داده اند یعنی تشخیص موضوع بر عهده خود شماست که ببینید بیلیارد از آلات قمار هنوز محسوب می شود یا نه؟

پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) فرموده ات: «خداوند بر من شراب و قمار را حرام کرده است.»1

دانشجوی کنجکاو: یعنی خود مراجع اصلا راجع به این موضوع عرفی چیزی نگفته اند ؟!

مشاور دانا: چرا اما حتی مراجعی هم که درخصوص اینکه بیلیارد عرفاً از آلات قمار محسوب می شود یا خیر به مقلدین خودشان راهنمایی کرده اند، فقط از باب همان راهنمایی است برای تشخیص موضوع عرفی و الا اگر مقلد خودش بهتر عرف را تشخیص دهد لازم نیست در تشخیص موضوع عرفی از هیچکس تبعیت کند و الزام در تقلید احكام است نه موضوعات عرفی و خودشان هم این را بارها فرموده اند . 

دانشجوی کنجکاو: خیلی ممنون. پس لازم نیست تشخیص خودم را راجع به موضوع قماربودن یا نبودن به بقیه دانشجویان تحمیل کنم.

از امام صادق (ع) سؤال شد درباره آیه 29 سوره نساء، ای کسانی که ایمان آورده اید! اموال یکدیگر را به باطل و از طریق نامشروع نخورید. فرمود: این باطل قمار است

مشاور دانا: نه عزیزم، اصلا ،فقط همین نکات را که گفتم به آنها بگو و البته اضافه کن كه احتیاط کردن برای مسایل دینی و شبهه‌ناک خیلی مهمتر و بهتر است از احتیاط کردن در مسایل دنیوی و مادی.

دانشجوی کنجکاو: چشم خانم. خیلی محبت کردید و با حوصله و ریشه‌ای مساله را به من یاد دادید.

«از امام صادق (ع) سؤال شد درباره آیه 29 سوره نساء، ای کسانی که ایمان آورده اید! اموال یکدیگر را به باطل و از طریق نامشروع نخورید. فرمود: این باطل قمار است.»2

مشاور دانا: خدا حافظ .من هم امروز متن استفتاء مربوط به این  موضوع را   به دیوار اتاق مشاوره می زنم . می خواهی خودت هم یك نگاه بنداز :

متن استفتاء

سؤال: بازی بیلیارد به برکت انقلاب اسلامی برچیده شده بود. مجدداً راه‌اندازی شده، مستدعی است بفرمایید آیا حرام است یا خیر؟

حضرت آیت الله خامنه ای: بازی با آلات قمار جایز نیست و تشخیص موضوع با مکلف است.

حضرت آیت الله فاضل لنکرانی: بازی با وسایلی که عرفاً آلت قمار محسوب می شود حرام است.

حضرت آیت الله تبریزی: بازی با آلات قمار چه با برد و باخت مالی باشد یا بدون آن جایز نیست.

حضرت آیت الله سیستانی: اگر در عرف محل از آلات قمار نباشد، بازی بدون برد و باخت با آن مانعی ندارد.

حضرت آیت الله صافی گلپایگانی: بازی با آلات قمار حتی بدون برد و باخت حرام است.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی: هرگاه از آلت قمار خارج شده باشد و در نزد عرف یک وسیله سرگرمی محسوب شود بازی با آن بدون برد و باخت اشکال ندارد.

حضرت آیت الله بهجت: بازی کردن با آلات قمار، از قبیل نرد و پاسور و شطرنج، با برد و باخت حرام قطعی است و بدون برد و باخت احتیاط در ترک آن است و در شطرنج احتیاط اشدّ است.

پی نوشتها:

1. میزان الحکمه، ج 8،ص270

2. الحکم الزاهره، ج 2،ص448

رضا زهروی

بخش احکام اسلامی تبیان


منابع و مآخذ

علامه محمدتقی جعفری ، رسایل فقهی ،  نشر كرامت

مسایل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید .گرد آورنده : سید محسن محمودی ، انتشارات علمی فرهنگی صاحب الزمان عج    مجموعه چهار جلدی .  قم  .

توضیح المسایل امام خمینی ره

اجوبة الاستفتاءات،  مقام معظم رهبرى،

استفتاءات ، Sistani.org، آیت‏الله سیستانى .

توضیح المسایل آیت‏الله وحید خراسانی

جامع المسائل آیة‏الله فاضل لنكرانى، ج 1، ج 2،

استفتاءات، ج 2،  آیت‏الله نورى،

توضیح المسایل آیت‏الله صافى

توضیح المسایل آیت‏الله تبریزى

توضیح المسایل آیت‏الله بهجت

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.