اختلاف در نرخ اعلامی تورم

موضوع نرخ تورم ایران و متولی اعلام آن هم موضوع جذابی شده است. هرچند در ایران، مرکز آمار ایران به عنوان مرجع رسمی اعلام آمارهای کلان است، بانک مرکزی نیز همیشه در این راستا زحمت کشیده و نرخ‌هایی همچون تورم و بیکاری را محاسبه و اعلام می‌کند.

در حالی که بهمنی، رییس کل بانک مرکزی، در اظهاراتی نرخ تورم تیر ماه را 16.3 خوانده و در کنار آن از در راه بودن روند کاهشی تورم خبر داده بود، عادل آذر، رییس مرکز آمار ایران در کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، نرخ تور را در این ماه 19.6 درصد اعلام کرد.

موسی‌الرضا ثروتی ضمن اعلام این خبر، با اشاره به ماده 54 برنامه پنجم توسعه، اظهار داشت: بنا بر این ماده، مسئولیت تولید آمار به عهده مرکز آمار ایران است و برای همین، رئیس‌جمهور به بانک مرکزی دستور داد که دیگر آمار منتشر نکند.

به رغم این مصوبه و تأکیدات پیاپی نمایندگان، بانک مرکزی همچنان به روند گذشته ادامه می‌دهد و این تفاوت‌ها در آمارهای دو مرکز، می‌تواند سرچشمه نوعی بی اعتمادی در افکار عمومی شود.

جالب این جاست که بهمنی در اظهاراتش خود به این نکته اعتراف کرد که قرار است مرکز آمار نرخ تورم را اعلام کند، ولی در عین حال، بانک مرکزی، نرخ تورم را هر ماه استخراج می‌کند و ده روز پس از ماه قبل این نرخ آماده است.

بهمنی با اشاره به اینکه نرخ تورم در خرداد ماه 1.2 درصد افزایش یافته بود، اما در تیر ماه این نرخ کمتر از یک درصد افزایش یافت، گفت: روند نزولی نرخ تورم آغاز شده است.

وی همچنین افزود: در حالی که بنا بر پیش‌بینی‌ها، باید به 16.6  درصد می‌رسید، خوشبختانه نرخ تورم تیر ماه 16.3 درصد رقم خورده که نه دهم درصد رشد کاهنده نسبت به خرداد ماه را نشان می‌دهد و این یعنی روند افزایشی نرخ تورم کاهش پیدا کرده است.

در پی بالا گرفتن مناقشه تورمی مرکز آمار و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، دولت در ماه‌های اخیر در مصوبه‌ای و در راستای قانون برنامه پنجم، رأی به ارایه آمار مرکز آمار ایران داده است.

باید دانست تفاوت در شیوه‌های محاسبه و سبد مصرفی که در هر یک از روش‌های محاسبه برای مصرف کنندگان تعریف می‌شود و وزن هر یک از اقلام مورد برسی در سبد تورم از عوامل اصلی تفاوت نتایج محاسبه‌هاست، اما اگر بنا باشد که اختلاف حاصله تنها محصول یک تفاوت محاسبه علمی و برآورد وزن یک یا دو کالا در سبد خانوار باشد، نباید به تغییرات بیش از 3  درصدی در نتیجه محاسبه‌ها منجر شود.

گفتنی است، به دلیل محرمانه بودن نحوه محاسبه نرخ تورم توسط این دو نهاد در برخی برهه‌ها ـ که تفاوت این آمارها زیاد می‌شود ـ شایعه تغییر الگوی محاسبه تورم و افزایش وزن برخی اقلام (مثل مسکن در دوران رکود) در سبد محاسبه مطرح می‌شود.

هم اکنون این پرسش مطرح است که مراکز تحقیقاتی، اقتصاددانان و ... نرخ تورم اعلامی کدام مرکز را باید بپذیرند و بر پایه آن، به تجزیه و تحلیل رویدادهای اقتصادی بپردازند؟ البته شاید با ارایه فرمول محرمانه محاسبه تورم توسط این دو نهاد در مجامع علمی و دانشگاهی و به نقد کشیدن آن توسط اهل فن، بتوان به گزینه درستی دست یافت.

جدول زیر، نشان‌دهنده تفاوت آمارهای این دو نهاد در مورد تورم در سال‌های گذشته است:

جدول بررسی نرخ تورم در پنج سال اخیر

منبع :تابناک

لینک های مرتبط:

پرونده 7 ساله تورم در ایران

وقتی قیمتها متورم می شوند

تورم را حل کنیم یا بیکاری را؟

تورم و حذف صفرهای پول