مبادا زنجیر شیطان را باز کنید
مبادا با دست خود زنجیر شیطان را باز کنید که خدا او را برشما مسلط کند شیطان در ماه مبارک رمضان بسته است. عملاً کاری نکنید که باز شود. او فقط از دور پارس میکند، مبادا با دست خود زنجیرش را باز کنید؛ که خدای سبحان او را بر شما مسلط کند.
همسو با تلاش برای بازتاب نظر مراجع تقلید و بزرگان دینی در مورد ماه مبارک رمضان و فضائل ضیافت الله در این یادداشت نیز نگاشته‌های آیت الله جوادی آملی در باب موقعیت شیطان در ماه میهمانی خدا برای علاقه مندان به بهره مندی درج میشود.
یکی از مشکلات در زندگی بشر، به ویژه مؤمنان، وسوسه‌های شیطان است. در این زمینه فرمود: «والشیاطینُ مغْلولة» شیطان‌ها در این ماه در زنجیرند و تنها پارس میکنند؛ اما کسی را نمی‌گزند. شیطان موجودی است که به اذن خدای سبحان وسوسه میکند. وسوسه شیطان نعمت و رحمت است؛ چون هر کسی به جایی رسید، در اثر مبارزه با وسوسه، در میدان جهاد اکبر بود که پیروز شد. اگر وسوسه نباشد و راه برای گناه باز نباشد، راه اطاعت یک طرفه است و اطاعت ضروری میشود و اگر اطاعت ضروری شد دیگر جا برای ضرورت وحی و رسالت و تکلیف و دین نخواهد بود. عالمی که در آن گناه نباشد، عالم دین و تکلیف و امر و نهی و مانند آن نیست.
شیطان در حدّ وسوسه مأموریت دارد که پارس کند، آنکه آشناست به این پارس اعتنا نمیکند، راه را طی کرده و به مقصد می‌رسد. امّا بیگانه بیراهه می‌رود و به دام شیطان می‌افتد. شیطان پارس را به گزیدن تبدیل میکند و از آن به بعد میگزد. البته شیطان تحت ولایت خدای سبحان است؛ بدون اذن خدا کاری نمیکند و در قیامت صریحاً میگوید: ﴿فلا تَلوُمُونی ولوموا أنفسکم ما أنا بمُصْرخکم وما أنتم بمُصْرخیّ﴾ امروز نه من به داد شما میرسم نه شما به داد من میرسید. من بر شما مسلط نبودم؛ فقط شما را دعوت کردم، خودتان آمدید. « وَقَالَ الشَّیْطَانُ لَمَّا قُضِیَ الأَمْرُ إِنَّ اللّهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الْحَقِّ وَوَعَدتُّكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ » (سوره ابراهیم آیه 22) ؛ خدا وعده حق داد و من وعده فریب. وعده حق را نپذیرفتید و وعده آمیخته به فریب من را پذیرفتید؛ پس من سلطه‌ای بر شما ندارم.
اگر کسی وعده الهی را عمداً پشت سر گذاشت و به دنبال فریب شیطان رفت، خدای سبحان به او مهلت میدهد. اگر از این مهلت استفاده نکرد، از آن به بعد شیطان را بر او مسلط میکند. لذا به عنوان کیفر فرمود: «أَلَمْ تَرَ أَنَّا أَرْسَلْنَا الشَّیَاطِینَ عَلَى الْكَافِرِینَ تَؤُزُّهُمْ أَزًّا» (مریم آیه 83) ؛ ما شیطان‌ها را بر کفار مسلط کردیم تا سخت آن‌ها را آزار دهند (و از سعادت ابد محرومشان سازند. در جای دیگر فرمود: «إِنَّا جَعَلْنَا الشَّیَاطِینَ أَوْلِیَاء لِلَّذِینَ لاَ یُؤْمِنُونَ» ؛ (اعراف آیه 27) آن‌ها که مؤمن نیستند، تحت ولایت شیطانند. و خدای سبحان شیطان را مانند کلب مُعلَّم (سگ دست آموز) بر آن‌ها مسلط کرد. این سگ تربیت شده در ماه مبارک رمضان بسته است. عملاً کاری نکنید که باز شود. او فقط از دور پارس میکند، مبادا با دست خود زنجیرش را باز کنید؛ که خدای سبحان او را بر شما مسلط کند.
در اینجا سؤالی است که اگر ملائکه گناه نمی‌کنند، پس شیطان چگونه گناه کرد؟ جواب این است که شیطان از جن است و در بین فرشتگان بود ولی فرشته نبود. قرآن کریم، درباره شیطان می‌فرماید: « إِبْلِیسَ كَانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ »(کهف آیه 58) شیطان، خود به خداوند گفت: مرا از آتش خلق کردی، خدا هم او را تکذیب نکرد. و اصل اینکه جن از آتش خلق شده در قرآن مورد تأیید است .
فرشته معصیت نمیکند. و جن، گاهی اطاعت دارد و گاهی عصیان. لذا فرمود: «و الشّیاطینُ مغلولة فاسْئلوا ربّکم أن لا یُسلّطها علیکم». از خدا مسألت کنید تا شیطان را بر شما مسلّط نکند. اگر خدا بخواهد شیطان را مسلط کند او را به وسیله ابزار درونی و خاطرات نفسانی بر ما مسلّط میکند. قوای نفسانی ما را ابزار دست شیطان قرار میدهد.
پی نوشت ها:
کتاب حکمت عبادات آیت الله جوادی آملی، ص162.
بخش قرآن تبیان منبع: نشریه الکترونیکی اسراء، شماره 18
